Rialachán maidir leis an gcreat airgeadais reatha
Glactar Rialachán CAI faoi nós imeachta reachtach speisialta a leagtar amach in Airteagal 312 CFAE, agus an Chomhairle ag gníomhú d’aon toil tar éis toiliú a fháil ó Pharlaimint na hEorpa. Ní mór do na trí phríomhinstitiúid bhuiséadacha de chuid an Aontais deimhin a dhéanamh de go mbeidh an caiteachas i mbuiséid bhliantúla an Aontais i gcomhréir leis na huasteorainneacha sa CAI.
Socraítear leis an Rialachán uasmhéideanna bliantúla (‘uasteorainneacha’) do chaiteachas an Aontais ina iomláine agus do na príomhchatagóirí caiteachais a léiríonn na mór-réimsí beartais. (‘ceannteidil’).
Formheasadh Rialachán CAI atá ann faoi láthair i mí na Nollag 2020. Socraítear leis uasleibhéal caiteachais €1,074 thrilliún (i bpraghsanna 2018) thar an tréimhse 2021-2027, lena gcumhdaítear seacht bpríomhréimse.
Leagtar amach in CAI freisin uasmhéideanna a fhéadfar a chaitheamh sa bhreis ar uasteorainneacha CAI le haghaidh práinnfhreagartha nó riachtanas gan choinne (ionstraimí speisialta).
Is féidir coigeartuithe éagsúla a dhéanamh ar CAI le linn a shaolré:
- coigeartuithe teicniúla bliantúla i bpraghsanna reatha ar uasteorainneacha CAI
- coigeartuithe clárshonracha
- gealltanais bhuiséadacha a athiontráil nó a athchlárú
- athbhreithnithe de bharr cúinsí gan choinne nó tarluithe eile (e.g. athbhreithniú ar chonarthaí an Aontais a bhfuil iarmhairtí buiséadacha aige, aontachas ballstát nua den Aontas)
An 22 Nollaig 2021, mhol an Coimisiún leasú spriocdhírithe ar Rialachán CAI mar chuid den phacáiste acmhainní dílse (féach thíos). Leis an leasú, ba cheart go gcumasófaí an caiteachas atá beartaithe don Chiste Aeráide Sóisialta, agus coigeartú uathoibríoch tiomnaithe bliantúil ar uasteorainneacha an Chreata Airgeadais Ilbhliantúil, bunaithe ar acmhainní dílse nua, rud a d’fhéadfaí a úsáid chun iasachtaíocht NextGenerationEU a aisíoc.
An 15 Nollaig 2022, tháinig leasú teicniúil ar na rialacha maidir le buiséad fadtéarmach 2021-2027 i bhfeidhm, leasú a fhágann gur féidir an lamháltas buiséadach a úsáid chun a ráthú go bhfaighfear suas le €18 mbilliún ar iasacht le haghaidh pacáiste tacaíochta don Úcráin. Is é an lamháltas an difríocht idir uasteorainn na n-acmhainní dílse (i.e. na hacmhainní uasta is féidir leis an gCoimisiún a iarraidh ar na Ballstáit in aon bhliain ar leith) agus an méid níos ísle cistí a sholáthraítear do chaiteachas iarbhír bhuiséad an Aontais sa bhliain chéanna.
Achoimre ar Rialachán CAI ar EUR-Lex
Cinneadh maidir leis an gcóras acmhainní dílse
Is trí ‘acmhainní dílse’ a mhaoinítear buiséad an Aontais den chuid is mó.
Déantar na bunrialacha don chóras acmhainní dílse a leagan síos go tréimhsiúil i gCinneadh ón gComhairle arna ghlacadh d’aon toil ag Comhairle an Aontais Eorpaigh agus arna dhaingniú ag gach Ballstát i gcomhréir lena nósanna imeachta náisiúnta.
An 14 Nollaig 2020, d’fhormheas an Chomhairle an Cinneadh maidir leis an gcóras acmhainní dílse a bhfuil feidhm aige amhail ón 1 Eanáir 2021:
Comhlánaítear an Cinneadh maidir le córas na n-acmhainní dílse le roinnt gníomhartha:
- Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 609/2014 ón gComhairle maidir le hacmhainní dílse traidisiúnta, acmhainní dílse bunaithe ar CBL agus acmhainní dílse bunaithe ar OIN
- Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 2021/768 ón gComhairle lena leagtar síos bearta cur chun feidhme maidir leis an gcóras acmhainní dílse
- Rialachán (CEE, Euratom) Uimh. 1553/89 ón gComhairle maidir le socruithe chun acmhainní dílse a fhabhraíonn ó cháin bhreisluacha a bhailiú – téacs comhdhlúite (‘Rialachán CBL’, arna leasú go deireanach le Rialachán (AE, Euratom) 2021/769 ón gComhairle an 30 Aibreán 2021)
- Rialachán (AE, Euratom) 2021/770 ón gComhairle maidir leis an acmhainn dhílis bunaithe ar dhramhaíl ó phacáistíocht phlaisteach (‘MAR 2’, a tháinig i bhfeidhm an 1 Eanáir 2021)
Chuir an Coimisiún togra i láthair chun trí acmhainn dhílis nua a thabhairt isteach an 22 Nollaig 2021, mar obair leantach ar an treochlár atá san áireamh sa chomhaontú idirinstitiúideach. San áireamh sa phacáiste tá leasú spriocdhírithe ar an Rialachán maidir leis an gCreat Airgeadais Ilbhliantúil, chomh maith (féach thuas). Cuirfidh an Coimisiún togra i láthair le haghaidh an dara ciseán d’acmhainní dílse nua faoi dheireadh 2023.
Tuilleadh eolais faoi Acmhainní Dílse bhuiséad an Aontais
Achoimre ar an gCinneadh maidir le hAcmhainní Dílse ar EUR-Lex
NextGenerationEU
Le NextGenerationEU, cumhachtófar formhór na mbeart téarnaimh atá molta ag an gCoimisiún don Chreat Airgeadais Ilbhliantúil 2021-2027. Is eisceachtúil agus sealadach a bheidh an ionstraim, ag a bhfuil cumhacht airgeadais €806.9 billiún (i bpraghsanna reatha). Beidh an maoiniú indéanta de bharr an Chinnidh maidir le hAcmhainní Dílse, rud a chuirfidh ar a chumas don Choimisiún suas le €806.9 billiún (i bpraghsanna reatha) a fháil ar iasacht thar ceann an Aontais, ar bhonn eisceachtúil, trí bhannaí a eisiúint, le haghaidh beart sa tréimhse 2021-2024. Ansin, díreoidh an Coimisiún an maoiniú, ar bhun thosaíochta an Aontais, ar na riachtanais mhaoiniúcháin shonracha nua atá tagtha chun solais de bharr na géarchéime trí dheontais agus iasachtaí.
Chun aisíocaíocht an mhaoinithe margaidh a bailíodh a éascú agus chun cuidiú tuilleadh chun an brú ar bhuiséid náisiúnta a laghdú, mhol an Coimisiún acmhainní dílse nua a thabhairt isteach an 22 Nollaig 2021.
An Rialachán maidir le hIonstraim Théarnaimh an Aontais Eorpaigh
Tuilleadh eolais faoi Phlean Téarnaimh an Aontais
An Rialachán Airgeadais
Leagtar síos sa Rialachán Airgeadais na prionsabail oibriúcháin agus na bunrialacha lena rialaítear buiséad an Aontais. Déileáiltear ann go mion le cur chun feidhme an bhuiséid agus le saincheisteanna rialaithe.
Déantar an Rialachán Airgeadais a athbhreithniú nuair is gá, agus in aon chás, dhá bhliain ar a dhéanaí roimh dheireadh gach creata airgeadais ilbhliantúil. Mhol an Coimisiún athbhreithniú ar an Rialachán Airgeadais i mí na Bealtaine 2022 (COM(2022) 223) agus tá sé sin ag dul tríd an bpróiseas reachtach faoi láthair i bParlaimint na hEorpa agus sa Chomhairle.
An 16 Bealtaine 2022 mhol an Coimisiún coigeartuithe spriocdhírithe ar an Rialachán Airgeadais chun na rialacha atá ann cheana a ailíniú le buiséad fadtéarmach reatha 2021-2027 agus iad a threisiú tuilleadh d’fhonn buiséad níos trédhearcaí, níos cosanta agus níos solúbtha a fhorbairt.
Tá an togra anois ina ábhar caibidlíochta idir Parlaimint na hEorpa agus Ballstáit an Aontais sa Chomhairle agus súil ann go nglacfar leis gan mhoill.
Is féidir an togra agus an iarscríbhinn a ghabhann leis a léamh thíos. Tá preaseisiúint agus doiciméad ina bhfuil ceisteanna agus freagraí le fáil ar líne freisin.
An 6 Nollaig 2022, tugadh isteach leasuithe spriocdhírithe ar an Rialachán Airgeadais, lenar bunaíodh an cur chuige maoinithe aontaithe mar an príomhchur chuige i leith na margaí i gcás gach iasachta. Tá doiciméad ‘Ceisteanna agus Freagraí’ le fáil ar líne.