Il-VAT kienet l-ewwel taxxa li ġiet armonizzata fil-livell tal-UE, għalhekk fl-1970 kien loġiku li tiġi introdotta riżorsa proprja tal-baġit tal-UE bbażata fuq il-VAT flimkien mad-dazji doganali fuq l-importazzjonijiet u l-imposti agrikoli.
Sa ftit ilu, il-bażi tal-VAT li fuqha kull Stat Membru kien japplika r-rata tal-ġbir biex jikkalkula l-kontribuzzjoni tiegħu bbażata fuq il-VAT għall-baġit tal-UE kienet armonizzata. Biex jikkalkula l-bażi tar-riżorsi tal-VAT għal sena kalendarja partikolari, Stat Membru kellu jaqsam id-dħul nett totali tal-VAT miġbur minn dak l-Istat Membru matul dik is-sena, bir-rata li biha l-VAT ġiet imposta f’dak l-Istat Membru matul dik l-istess sena. Madankollu, jekk aktar minn rata waħda tal-VAT kienet applikata fi Stat Membru, il-bażi armonizzata tal-VAT kienet ikkalkulata billi jiġi diviż id-dħul nett totali tal-VAT miġbur bir-rata medja ponderata tal-VAT ta’ dak il-pajjiż. Din il-metodoloġija biex tiġi kkalkulata l-bażi armonizzata tal-VAT ġiet iddeterminata fir-Regolament tal-Kunsill 1553/89 dwar l-arranġamenti uniformi definittivi għall-ġbir ta’ riżorsi proprji li jakkumulaw mill-VAT.
L-armonizzazzjoni tal-bażi tal-VAT kienet teħtieġ ħafna korrezzjonijiet u kumpensi kif ukoll il-kalkolu tar-rata medja ponderata.
Ir-riżorsa proprja bbażata fuq il-VAT illum
Taħt il-baġit fit-tul għall-2021-2027, ir-riżorsa proprja bbażata fuq il-VAT ġiet issimplifikata biex jitnaqqas il-piż amministrattiv kemm min-naħa tal-UE kif ukoll tal-amministrazzjonijiet tal-Istati Membri.
Is-simplifikazzjoni tinvolvi:
- Il-korrezzjoni tal-bażi tal-VAT biss għall-kamp ta’ applikazzjoni territorjali fil-ftit każijiet previsti fit-Trattat u għall-ksur tad-direttiva tal-VAT;
- L-applikazzjoni f’kull Stat Membru tar-rata medja ponderata tal-VAT ta’ 2016, matul il-perjodu 2021-27.
Il-bażijiet tal-VAT ta’ kull pajjiż imbagħad jiġu limitati għal 50% tal-bażi tal-Introjtu Nazzjonali Gross (ING) ta’ kull pajjiż, sabiex jiġu limitati l-aspetti rigressivi tar-riżorsa bbażata fuq il-VAT. Fl-aħħar, għall-perjodu 2021-2027, qed tiġi applikata rata ta’ ġbir uniformi ta’ 0.3% fuq il-bażi tal-VAT ta’ kull Stat Membru.
Kif jaħdem fid-dettall?
L-għan ġenerali tal-ispezzjoni tar-riżorsa proprja bbażata fuq il-VAT huwa li jiġi żgurat li kull Stat Membru jinsab f’pożizzjoni li jikkontribwixxi l-ammont korrett tar-riżorsa bbażata fuq il-VAT għall-baġit tal-UE. Dan isir permezz ta’ analiżi tad-dokumentazzjoni, spezzjonijiet fuq il-post fl-Istati Membri preżenti u futuri, u permezz tal-iżvilupp tal-metodoloġija xierqa. Id-Direttorat Ġenerali għall-Baġit tal-Kummissjoni huwa responsabbli għall-ispezzjoni tad-dikjarazzjonijiet tal-bażi tal-VAT tal-Istati Membri.