Achoimre Tá an chéad bhuiséad fadtéarmach eile de chuid an Aontais molta ag an gCoimisiún Eorpach do 2028–2034, ar a dtugtar an Creat Airgeadais Ilbhliantúil (CAI) freisinIs fiú €2 thrilliún é thar thréimhse seacht mbliana, agus is é is aidhm dó ceannasacht na hEorpa a neartú, borradh a chur faoin iomaíochas, agus athléimneacht a chothúBeidh buiséad nua an Aontais níos cuíchóirithe, agus a bhuí leis, déanfar infheistíochtaí an Aontais a nuachóiriú agus iad a ailíniú ar bhealach níos straitéisí le tosaíochtaí náisiúnta agus tosaíochtaí an Aontais. Cé chomh mór is atá an chéad bhuiséad eile de chuid an Aontais? €2 thrilliúnan buiséad iomlán ar feadh 7 mbliana1.26%d’ollioncam náisiúnta an Aontais Cén chaoi a gcaithfear an t-airgead?€865 bhilliún, beagnach leath den bhuiséad, chun an bhearna idir réigiúin na hEorpa a dhúnadh€409 mbilliún chun an Eoraip a dhéanamh níos iomaíche sa gheilleagar domhanda€49 mbilliún chun infheistíocht a dhéanamh san oideachas (Erasmus+) agus chun luachanna daonlathacha a chur chun cinn (AgoraEU)€200 billiún chun comhpháirtíochtaí níos láidre a fhorbairt leis an gcuid eile den domhan Eolas faoin gcairt seoIs i bpraghsanna reatha atá na méideanna go léir.*Fís Eorpach san áireamh. Níl an Ciste don Nuálaíocht (€41 bhilliún) san áireamh**An tSaoráid um Chónascadh na hEorpa (SCE), cosaint shibhialta agus sláinte, Clár an Mhargaidh Aonair (SMP), Clár Taighde agus Oiliúna Euratom, an Comhbheartas Eachtrach agus Slándála (CBES), ceartas, díchoimisiúnú núicléach, Tíortha agus Críocha Thar Lear (OCT), agus an clár Pericles IV Cad iad príomhthosaíochtaí an togra nua maidir le buiséad an Aontais?Sainaithnítear sa togra sé thosaíocht straitéiseacha lena sainítear an chéad bhuiséad fadtéarmach eile de chuid an Aontais. Infheistíocht a dhéanamh i ndaoine, i mBallstáit agus i réigiúinAn t-oideachas, cearta sóisialta agus an daonlathas a chothúRathúnas a spreagadh trí iomaíochas, taighde agus nuálaíochtDaoine a chosaint agus ullmhacht agus athléimneacht a fhorbairtAn Eoraip a chosaintComhpháirtíochtaí a fhorbairt chun gur láidre a bheidh an Eoraip sa domhan mór Cén tionchar a bheidh ag buiséad an Aontais ar dhaoine agus ar Bhallstáit den Aontas? SaoránaighMaoiniú don oideachas agus deiseanna do dhaoine óga chun staidéar agus obair a dhéanamh i dtír eile (e.g. tá fás 50% ag teacht ar Erasmus+)Tacaíocht níos láidre don tsochaí shibhialta, do shaoirse na meán, don chomhshaol, agus do luachanna daonlathacha tríd an gclár nua AgoraEUUllmhúchán níos fearr agus gníomhaíocht níos tapúla le linn tubaistí nádúrtha nó cásanna éigeandálaRochtain níos éasca ar thithíocht inacmhainne, i bpleananna náisiúnta agus réigiúnacha freisinBallstáit den Aontas EorpachRochtain níos éasca ar mhaoiniú ón Aontas trí phleananna cuíchóirithe saincheapthaTuilleadh rialuithe do cheantair áitiúla maidir le conas maoiniú a úsáid agus tosaíochtaí an Aontais á gcomhlíonadh ag an am céannaDeiseanna nua chun iasachtaí airgid a fháil trí Catalyst Europe le coinníollacha fabhracha le haghaidh infheistíochtaí straitéiseachaTuilleadh uirlisí straitéiseacha le haghaidh neamhthuilleamaíocht fuinnimh, nuálaíocht teicneolaíochta agus cumas cosanta Cad atá nua ann?Léirítear le buiséad 2028–2034 éabhlóid shoiléir ó bhuiséid a bhí ann roimhe seo: An buiséad is mó a bhí ag an EoraipAg €2 thrilliún, is é an chéad bhuiséad eile de chuid an Aontais an buiséad is mó riamh.Cuíchóirithe le haghaidh torthaíNíos lú clár, pleananna níos simplí, agus an tsolúbthacht chun gníomhú go tapa le linn géarchéime.Maoiniú atá nasctha leis an smacht reachtaNí bhronnfar maoiniú ón Aontas ach amháin nuair a urramaítear prionsabail an smachta reachta.Iasachtaí le tacaíocht ón AontasDen chéad uair riamh, cuirfidh an tAontas iasachtaí ar fáil le tacaíocht ón Aontas (Catalyst Europe) chun infheistíocht a spreagadh i réimsí straitéiseacha. Cén chaoi a maoineoidh an tAontas an buiséad seo?Chun an clár uaillmhianach seo a mhaoiniú gan iarraidh ar thíortha ranníocaíocht bhreise a dhéanamh, tá cúig fhoinse nua ioncaim ón Aontas molta ag an gCoimisiún Eorpach, ar a dtugtar ‘acmhainní dílse’:Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais EorpaighSásra coigeartaithe carbóin ar theorainneachaTrealamh leictreach neamhbhailitheDleacht mháil ar thobacRanníocaíochtaí ó chorparáidí móra atá ag feidhmiú sa mhargadh aonairMeastar go nginfidh siad €58.5 billiún in aghaidh na bliana. Cuideoidh siad leis an Aontas tosaíochtaí fadtéarmacha nua (teicneolaíochtaí digiteacha, cosanta agus glana) a mhaoiniú agus fiacha a aisíoc ó chlár téarnaimh COVID (NextGenerationEU) Cad iad acmhainní dílse an Aontais?Is iad acmhainní dílse na príomhbhealaí atá ag an Aontas chun airgead a chruinniú, cuir i gcás dleachtanna custaim nó sciar CBL, a théann díreach chuig buiséad an Aontais chun a thosaíochtaí a mhaoiniú. Cad é an chéad rud eile a tharlóidh? Téann an togra isteach anois i gcéim na caibidlíochta le Parlaimint na hEorpa agus leis na Ballstáit. A luaithe a fhormheasfar é, ní hamháin go maoineofar spriocanna na hEorpa leis an gcéad bhuiséad eile de chuid an Aontais ach déanfar athmhúnlú ar an gcaoi a gcuireann an tAontas luach ar fáil thar theorainneacha agus ó ghlúin go glúin. Iúil 2025Mhol an Coimisiún buiséad nua an Aontais2025-2027Déanfar an buiséad a chaibidliú le Parlaimint na hEorpa agus le Ballstáit den Aontas2028Tiocfaidh an buiséad nua i bhfeidhm Míniú ar bhuiséad an Aontais Foghlaim faoin gcaoi a gcinntear buiséad fadtéarmach an Aontais
Tá an chéad bhuiséad fadtéarmach eile de chuid an Aontais molta ag an gCoimisiún Eorpach do 2028–2034, ar a dtugtar an Creat Airgeadais Ilbhliantúil (CAI) freisinIs fiú €2 thrilliún é thar thréimhse seacht mbliana, agus is é is aidhm dó ceannasacht na hEorpa a neartú, borradh a chur faoin iomaíochas, agus athléimneacht a chothúBeidh buiséad nua an Aontais níos cuíchóirithe, agus a bhuí leis, déanfar infheistíochtaí an Aontais a nuachóiriú agus iad a ailíniú ar bhealach níos straitéisí le tosaíochtaí náisiúnta agus tosaíochtaí an Aontais.
An buiséad is mó a bhí ag an EoraipAg €2 thrilliún, is é an chéad bhuiséad eile de chuid an Aontais an buiséad is mó riamh.
Cuíchóirithe le haghaidh torthaíNíos lú clár, pleananna níos simplí, agus an tsolúbthacht chun gníomhú go tapa le linn géarchéime.
Maoiniú atá nasctha leis an smacht reachtaNí bhronnfar maoiniú ón Aontas ach amháin nuair a urramaítear prionsabail an smachta reachta.
Iasachtaí le tacaíocht ón AontasDen chéad uair riamh, cuirfidh an tAontas iasachtaí ar fáil le tacaíocht ón Aontas (Catalyst Europe) chun infheistíocht a spreagadh i réimsí straitéiseacha.
