Ar aghaidh go dtí an príomhábhar
Lógó an Choimisiúin Eorpaigh
ga
An Coimisiún Eorpach

An ceartas agus cearta bunúsacha

An méid a dhéanann an tAontas Eorpach

The statuette of Themis, goddess of divine justice

Oibríonn an tAontas chun an daonlathas, an tsaoirse, an comhionannas agus an smacht reachta a chosaint ar fud na mBallstát. Ráthaítear na luachanna sin le Cairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh, a sheasann le dínit, ceartas agus cóir chomhionann do gach duine san Aontas. 

Cinntíonn an tAontas go n-urramaítear na cearta sin trí mhonatóireacht a dhéanamh ar an gcaoi a gcuireann na Ballstáit dlíthe an Aontais i bhfeidhm agus trí ghníomhaíocht a dhéanamh nuair a bhíonn prionsabail dhaonlathacha i mbaol. 

I gcás na saoránach, ciallaíonn sé sin cearta a bhaineann le saoránacht an Aontais a chosaint, cuir i gcás an ceart chun gluaiseacht agus cónaí faoi shaoirse san Aontas, aitheantas rianúil do chinntí cúirte thar theorainneacha, agus rialacha láidre príobháideachais amhail cosaint sonraí (RGCS). Déanann an tAontas monatóireacht agus tá sé d’aidhm aige feabhas a chur ar chosc agus ar chomhrac an éillithe ar fud na mBallstát. Ina theannta sin, cosnaíonn an tAontas an tsaoirse chun tuairimí a nochtadh agus cuireann sé comhionannas chun cinn trí bheartais frith-idirdhealaithe.

Tá an tAontas tiomanta gach cineál idirdhealaithe a chomhrac, bíodh siad bunaithe ar ghnéas, cine, eitneacht, teanga, reiligiún, míchumas, aois, gnéaschlaonadh, féiniúlacht inscne nó tosca eile. Déanann an tAontas cearta leanaí a chur chun cinn agus a chosaint freisin.  Chun na gcríoch sin, cuireann an Coimisiún straitéisí agus pleananna gníomhaíochta tiomnaithe ar bun.

Is príomh-chomhpháirtithe iad eagraíochtaí na sochaí sibhialta agus cosantóirí chearta an duine chun luachanna an Aontais a chaomhnú. Tacaíonn an tAontas lena gcuid oibre chun an daonlathas, an ceartas agus cearta a choinneáil láidir ar fud an Aontais.

Príomhfhigiúirí

89%
de shaoránaigh a cheapann go bhfuil sé tábhachtach go n-urramóidh Ballstáit uile an Aontais bunluachanna an Aontais
86%
de shaoránaigh a cheapann go bhfuil sé tábhachtach go n-oibreodh na meáin agus an tsochaí shibhialta gan bhac ar fud an Aontais
72%
de shaoránaigh atá den tuairim go bhfuil ról tábhachtach ag an Aontas maidir leis an smacht reachta a chaomhnú ina dtír féin

Réimsí gníomhaíochta

Ceartas coiriúil

Faigh eolas faoin gcaoi a neartaíonn an tAontas an ceartas coiriúil, faoin gcaoi a gcothaíonn sé comhar trasteorann agus faoin gcaoi a gcinntíonn sé trialacha cothroma

Ceartas sibhialta

Bearta chun cabhrú le saoránaigh agus le gnólachtaí i gcásanna trasteorann

Spás sibhialta

Cosaint agus tacaíocht don tsochaí shibhialta agus do chosantóirí chearta an duine

Frithéilliú

Gníomhaíochtaí chun an t-éilliú a chosc agus a chomhrac

Cosaint do sceithirí

Faigh eolas faoin gcaoi a gcosnaíonn an tAontas iad siúd a thuairiscíonn sáruithe ar dhlí an Aontais

Príomhéachtaí

  • Is saoránach den Aontas Eorpach é aon duine atá ina náisiúnach de Bhallstát den Aontas freisin. Tugann sé sin cearta agus deiseanna leathana, ó bheith ina gcónaí agus ag obair áit ar bith san Aontas go páirt a ghlacadh ina phróiseas daonlathach.
  • Leis an Rialachán Ginearálta maidir le Cosaint Sonraí (RGCS), tugtar smacht láidir do dhaoine ar a gcuid sonraí pearsanta, rud a fhágann go bhfuil sé ar cheann de na dlíthe príobháideachais is láidre ar domhan.
  • Cosnaíonn an tAontas an daonlathas, cuireann sé saorthoghcháin chóra chun cinn, agus cosnaíonn sé cearta toghcháin shaoránaigh an Aontais, leis an bPlean Gníomhaíochta um an Daonlathas Eorpach agus leis an bPacáiste maidir le Cosaint an Daonlathais san áireamh.
  • Tá sé de cheangal ar Bhallstáit uile an Aontais cearta bunúsacha a urramú, cuir i gcás an tsaoirse chun tuairimí a nochtadh, an comhionannas agus an neamh-idirdhealú, chomh maith leis an bpríobháideachas. Le Cairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh, ráthaítear na cearta sin do gach duine atá ina chónaí san Aontas.
  • Cuireann an tAontas cúirteanna neamhspleácha agus trialacha cothroma chun cinn, rud atá ríthábhachtach do shaoránaigh agus do ghnólachtaí chun oibriú le deimhneacht dhlíthiúil.
  • Áirithítear leis freisin rochtain ar cheartas i gcásanna sibhialta agus tráchtála trasteorann, an dlí teaghlaigh, rud a fhágann go bhfuil nósanna imeachta níos simplí, níos saoire agus níos intuartha san áireamh.  
  • Le dlí cuideachtaí an Aontais, cuirtear creat dlíthiúil cuimsitheach digitithe ar fáil do 20 milliún cuideachta agus 2 mhilliún comhpháirtíocht san Aontas. Cuidíonn sé sin chun iomaíochas ghnólachtaí an Aontais a fheabhsú agus deimhneacht dhlíthiúil a chinntiú. Le rialacha an Aontais, cosnaítear cearta scairshealbhóirí freisin agus ceanglaítear ar chuideachtaí móra dul i ngleic le drochthionchair ar chearta an duine agus ar an gcomhshaol ina slabhraí luacha.
  • Chun an choireacht a chomhrac ar bhealach níos éifeachtaí, tá comhchuibhiú déanta ag an Aontas ar na rialacha maidir le sainiú agus pionóis roinnt cionta coiriúla agus chuidigh sé le tíortha oibriú le chéile trí chinntí breithiúnacha a chéile a aithint, ó fhianaise a bhailiú go sócmhainní aindleathacha a choigistiú.
  • Oibríonn an tAontas freisin chun dálaí coinneála a fheabhsú. Tá moladh curtha ar aghaidh ag an gCoimisiún maidir le cearta nós imeachta daoine atá faoi dhrochamhras agus daoine cúisithe i gcoinneáil réamhthrialach agus maidir le coinníollacha coinneála ábhartha.
  • Thairis sin, cosnaíonn an tAontas cearta íospartaigh na coireachta trí dhlíthe agus straitéisí amhail straitéis an Aontais um chearta íospartach.
  • Oibríonn údaráis bhreithiúnacha i gcomhar trí Eurojust chun coireacht thromchúiseach trasteorann a chomhrac. Déanann Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh (OIPE) coireanna a dhéanann dochar do bhuiséad an Aontais, amhail calaois nó éilliú, a imscrúdú agus a ionchúiseamh.
  • A bhuí le creat dlíthiúil láidir, cinntíonn cosaint do sceithirí go gcosnaítear iad siúd a thuairiscíonn sáruithe ar dhlí an Aontais. 

Sa spotsolas

A woman typing a message on her smartphone. Chatting, communication, conversation, and virtual relationship concept
Comhtháthaíodh an Cód Iompair athbhreithnithe maidir le fuathchaint neamhdhleathach ar líne a chomhrac sa Ghníomh um Sheirbhísí Digiteacha (DSA)

Rinneadh an ‘Cód iompair maidir le fuathchaint neamhdhleathach ar líne a chomhrac +’ athbhreithnithe a chomhtháthú i gcreat an Ghnímh um Sheirbhísí Digiteacha (DSA), lena spreagtar cóid iompair dheonacha chun dul i ngleic le rioscaí ar líne.

Leis an gCód Iompair +, neartófar an chaoi a ndéileálann ardáin ar líne le hábhar a shainítear i ndlíthe an Aontais agus i ndlíthe náisiúnta mar fhuathchaint neamhdhleathach. Leis an gCód Iompair comhtháite, éascófar comhlíonadh agus forfheidhmiú éifeachtach an Ghnímh um Sheirbhísí Digiteacha a mhéid a bhaineann le rioscaí a bhaineann le hábhar neamhdhleathach a scaipeadh ar a gcuid seirbhísí.

Faigh tuilleadh eolais faoi…

Imeachtaí

Eolas bainteach