Για να επιβραδυνθεί η διασπορά του κορονοϊού και να προστατευθεί η υγεία και η ευημερία όλων των Ευρωπαίων, χρειάστηκε να θεσπιστούν ορισμένοι ταξιδιωτικοί περιορισμοί. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να επιτρέψει στους ανθρώπους να συναντηθούν με φίλους και συγγενείς και να ταξιδέψουν για επαγγελματικούς λόγους, καθώς και για να διασφαλίσει την ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών, των αγαθών και των υπηρεσιών, με πλήρη σεβασμό στα μέτρα για την υγεία και την ασφάλεια.

Η Επιτροπή έχει δρομολογήσει πρωτοβουλίες για να βοηθήσει τους πολίτες να ταξιδεύουν με ασφάλεια σε ολόκληρη την Ευρώπη:

Στις 13 Οκτωβρίου 2020 τα κράτη μέλη της ΕΕ ενέκριναν σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με την εφαρμογή συντονισμένης προσέγγισης όσον αφορά τον περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας για την αντιμετώπιση της πανδημίας της COVID-19. Η σύσταση επικαιροποιήθηκε την 1η Φεβρουαρίου 2021, την 14η Ιουνίου 2021 και την 25η Ιανουαρίου 2022. 

Μάθετε περισσότερα για την κοινή προσέγγιση όσον αφορά τα ταξιδιωτικά μέτρα

Κοινό έντυπο εντοπισμού επιβατών

Η ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ των αρχών ιχνηλάτησης επαφών των κρατών μελών μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντική όταν οι ταξιδιώτες διασχίζουν σύνορα έχοντας πολύ κοντινή απόσταση μεταξύ τους, όπως μέσα σε αεροπλάνα ή τρένα. Τα κράτη μέλη μπορούν να χρησιμοποιούν τα ψηφιακά έντυπα εντοπισμού επιβατών για τη συλλογή δεδομένων από τους διασυνοριακούς ταξιδιώτες που εισέρχονται στην επικράτειά τους. Προκειμένου τα κράτη μέλη να ανταλλάσσουν συναφή δεδομένα μέσω της πλατφόρμας ανταλλαγής που ανέπτυξαν η Επιτροπή και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας της Αεροπορίας (EASA), η Επιτροπή δημοσίευσε στις 17 Μαρτίου 2021 σχέδια μέτρων τα οποία θεσπίζουν τις αναγκαίες νομικές προϋποθέσεις για την επεξεργασία των εν λόγω δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

Με βάση τους κανόνες της ΕΕ, οι επιβάτες και οι ταξιδιώτες έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν μεταξύ κουπονιών ή επιστροφής χρημάτων για εισιτήρια (αεροπορικά, τρένου, λεωφορείου και πλοίου) ή οργανωμένα ταξίδια που ακυρώθηκαν. Με τη σύσταση της Επιτροπής, της 13ης Μαΐου 2020, η οποία επιβεβαιώνει το δικαίωμα αυτό, επιδιώκεται να διασφαλιστεί ότι τα κουπόνια θα καταστούν μια βιώσιμη και ελκυστικότερη εναλλακτική λύση έναντι της επιστροφής χρημάτων για τα ταξίδια που ακυρώνονται στο πλαίσιο της τρέχουσας πανδημίας, κάτι που έχει επίσης προκαλέσει σοβαρή οικονομική πίεση για τους ταξιδιωτικούς πράκτορες.

Συμβουλευτείτε τον κατάλογο όλων των εθνικών αρχών στην Ευρώπη που εκδίδουν ταξιδιωτικές οδηγίες:

Τα μέλη της ΕΕ έχουν συμφωνήσει σε μια κοινή προσέγγιση για τα ταξίδια από τρίτες χώρες προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία καθορίστηκε σε σύσταση του Συμβουλίου. Στις 22 Φεβρουαρίου 2022 το Συμβούλιο επικαιροποίησε τη σύσταση για την περαιτέρω διευκόλυνση των ταξιδιών από τρίτες χώρες προς την ΕΕ.  Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να εφαρμόσουν τις επικαιροποιήσεις αυτές από την 1η Μαρτίου 2022. 

Οι πολίτες και οι κάτοικοι της ΕΕ, τα μέλη των οικογενειών τους, καθώς και όσοι έχουν ουσιαστικό λόγο να έρθουν στην Ευρώπη θα πρέπει να εξακολουθήσουν να έχουν αυτή τη δυνατότητα.

Στις 2 Μαρτίου 2022 η Επιτροπή πρότεινε την ενεργοποίηση της οδηγίας για την προσωρινή προστασία, ώστε να προσφέρει ταχεία και αποτελεσματική βοήθεια στα άτομα που εγκαταλείπουν την Ουκρανία. Η Επιτροπή εξέδωσε επίσης επιχειρησιακές κατευθυντήριες γραμμές, για να βοηθήσει τους συνοριοφύλακες των κρατών μελών να διαχειριστούν αποτελεσματικά τις αφίξεις από την Ουκρανία. Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να διευκολύνουν τη διέλευση των συνόρων στα σύνορα ΕΕ-Ουκρανίας, μεταξύ άλλων και για τα πρόσωπα που δεν διαθέτουν όλα τα αναγκαία έγγραφα (π.χ. δεν διαθέτουν πιστοποιητικά εξέτασης, εμβολιασμού ή ανάρρωσης).

Σύμφωνα με τη σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τα ταξίδια στην ΕΕ κατά τη διάρκεια της πανδημίας, θα πρέπει να αρθούν όλες οι απαιτήσεις πριν από την άφιξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τα άτομα που εγκαταλείπουν εμπόλεμες ζώνες.

Εξαιρέσεις από τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς λόγω του κορονοϊού

Άτομα που έχουν εμβολιαστεί ή αναρρώσει

Οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να άρουν τον προσωρινό περιορισμό των μη αναγκαίων ταξιδιών προς την ΕΕ για τα άτομα που έχουν εμβολιαστεί με εμβόλιο εγκεκριμένο από την ΕΕ ή εγκεκριμένο από τον ΠΟΥ, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν λάβει την τελευταία δόση της αρχικής σειράς εμβολιασμού τουλάχιστον 14 ημέρες και όχι περισσότερο από 270 ημέρες πριν από την άφιξη ή έχουν λάβει πρόσθετη αναμνηστική δόση.

Οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει επίσης να άρουν τον προσωρινό περιορισμό των μη αναγκαίων ταξιδιών για τα άτομα που έχουν αναρρώσει από τη νόσο COVID-19 εντός 180 ημερών προτού ταξιδέψουν στην ΕΕ, εάν μπορούν να αποδείξουν την ανάρρωσή τους με Ψηφιακό Πιστοποιητικό COVID της ΕΕ ή πιστοποιητικό τρίτης χώρας που θεωρείται ισοδύναμο με το Ψηφιακό Πιστοποιητικό COVID της ΕΕ.

Παιδιά

Τα παιδιά ηλικίας άνω των 6 και κάτω των 18 ετών που πληρούν τις προϋποθέσεις που ορίζονται για τους ενήλικες θα πρέπει να επιτρέπεται να ταξιδεύουν.

Θα πρέπει να επιτρέπεται σε όλα τα άλλα παιδιά ηλικίας άνω των 6 και κάτω των 18 ετών να ταξιδεύουν με αρνητικό τεστ PCR που πραγματοποιήθηκε το νωρίτερο 72 ώρες πριν από την αναχώρηση. Οι χώρες της ΕΕ θα μπορούσαν να απαιτήσουν πρόσθετες διαγνωστικές εξετάσεις μετά την άφιξη, καθώς και καραντίνα ή απομόνωση.

Δεν θα πρέπει να εφαρμόζονται τεστ ή πρόσθετες απαιτήσεις σε παιδιά ηλικίας κάτω των 6 ετών που ταξιδεύουν με ενήλικα.

Χώρες που περιλαμβάνονται στον κατάλογο της ΕΕ 

Όταν η επιδημιολογική κατάσταση σε μια χώρα βελτιώνεται επαρκώς, το Συμβούλιο μπορεί να τη συμπεριλάβει στον κατάλογο με τις χώρες από τις οποίες θα πρέπει να είναι δυνατά όλα τα ταξίδια, ανεξάρτητα από το καθεστώς εμβολιασμού. Σήμερα στον κατάλογο αυτόν περιλαμβάνονται οι εξής χώρες:

• Μπαχρέιν
• Χιλή
• Κίνα (με την επιφύλαξη της επιβεβαίωσης αμοιβαιότητας)
• Κολομβία
• Ινδονησία
• Κουβέιτ
• Νέα Ζηλανδία
• Περού
• Κατάρ
• Ρουάντα
• Σαουδική Αραβία
• Νότια Κορέα
• Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα
• Ουρουγουάη

Οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί θα πρέπει επίσης να αρθούν σταδιακά για τις ειδικές διοικητικές περιοχές της Κίνας, του Χονγκ Κονγκ και του Μακάο. Στην κατηγορία των οντοτήτων και εδαφικών αρχών που δεν αναγνωρίζονται ως κράτη από τουλάχιστον ένα κράτος μέλος, οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί για την Ταϊβάν θα πρέπει επίσης να αρθούν σταδιακά. 

Το Συμβούλιο πραγματοποίησε την τελευταία επικαιροποίηση του εν λόγω καταλόγου στις 17 Ιανουαρίου 2022. Ο κατάλογος επανεξετάζεται κάθε δύο εβδομάδες.

Οι κάτοικοι της Ανδόρας, του Μονακό, του Αγίου Μαρίνου και του Βατικανού θα πρέπει να νοούνται ως μόνιμοι κάτοικοι της ΕΕ για τους σκοπούς της σύστασης. Στην εν λόγω σύσταση συμμετέχουν επίσης οι συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν (Ισλανδία, Λιχτενστάιν, Νορβηγία, Ελβετία). 

«Φρένο έκτακτης ανάγκης» 

Επιπλέον, η σύσταση του Συμβουλίου περιλαμβάνει έναν «μηχανισμό συγκράτησης», ο οποίος επιτρέπει στα κράτη μέλη να ενεργούν γρήγορα και συντονισμένα ώστε να περιορίζεται ο κίνδυνος εισόδου παραλλαγών του κορονοϊού στην ΕΕ.

Δεδομένου ότι η σύσταση του Συμβουλίου δεν αποτελεί νομικά δεσμευτική πράξη, τα κράτη μέλη και οι συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν ενδέχεται να εφαρμόζουν διαφορετικά μέτρα. Λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τα ισχύοντα μέτρα διατίθενται στην πύλη Re-Open EU. 

Στο πλαίσιο της πανδημίας του κορονοϊού, οι κάτοχοι θεώρησης που βρίσκονται εντός του χώρου Σένγκεν και δεν μπορούσαν να αναχωρήσουν πριν από την ημερομηνία λήξης της θεώρησής τους βραχείας διαμονής έλαβαν παράταση της θεώρησής τους έως και κατά 90/180 ημέρες από τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών. Αν οι κάτοχοι θεώρησης ήταν υποχρεωμένοι να παραμείνουν και πέραν της παραταθείσας περιόδου των 90/180 ημερών, οι εθνικές αρχές θα έπρεπε να εκδώσουν εθνική θεώρηση μακράς διαμονής ή προσωρινή άδεια διαμονής.

Τα κράτη μέλη παροτρύνονται να μην επιβάλουν διοικητικές κυρώσεις ή ποινές στους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι, κατά τη διάρκεια ισχύος των ταξιδιωτικών περιορισμών, δεν μπορούσαν να εγκαταλείψουν την επικράτειά τους λόγω των ταξιδιωτικών περιορισμών. Η υπέρβαση της επιτρεπόμενης διάρκειας παραμονής λόγω των προσωρινών ταξιδιωτικών περιορισμών δεν θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την επεξεργασία μελλοντικών αιτήσεων θεώρησης.

Υπήκοοι τρίτων χωρών που απαλλάσσονται από την υποχρέωση θεώρησης (βίζας) και οι οποίοι παραμένουν στον χώρο Σένγκεν πέραν της επιτρεπόμενης περιόδου των 90 ημερών

Για τους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι απαλλάσσονται από την υποχρέωση βίζας και οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να παραμείνουν πέραν της παραταθείσας περιόδου των 90/180 ημερών, οι αρμόδιες εθνικές αρχές θα πρέπει να παρατείνουν την ισχύ των αδειών νόμιμης παραμονής, να εκδώσουν νέα άδεια ή να λάβουν άλλα κατάλληλα μέτρα για τη διασφάλιση του συνεχούς δικαιώματος παραμονής στην επικράτειά τους. Πληροφορίες διατίθενται στους ιστοτόπους των εθνικών αρχών των κρατών μελών.

Ταξιδιωτικά έγγραφα που έχουν λήξει λόγω απρόβλεπτης παράτασης της διαμονής στο εξωτερικό

Οι πολίτες της ΕΕ και τα μέλη της οικογένειάς τους που δεν διαθέτουν έγκυρο διαβατήριο και/ή βίζα θα πρέπει να μπορούν να εισέρχονται στο έδαφος της ΕΕ, εφόσον μπορούν να αποδείξουν με άλλα μέσα ότι είναι πολίτες της ΕΕ ή μέλη της οικογένειας πολίτη της ΕΕ. Η κατοχή διαβατηρίου που έχει λήξει θα πρέπει, στην παρούσα κατάσταση, να θεωρείται «απόδειξη με άλλα μέσα». Τα μέλη της οικογένειας θα πρέπει πάντα να είναι σε θέση να αποδείξουν ότι είναι μέλη της οικογένειας πολίτη της ΕΕ.

Σύμφωνα με το ενωσιακό δίκαιο, οι πολίτες της ΕΕ έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν βοήθεια από την πρεσβεία ή το προξενείο οποιασδήποτε χώρας της ΕΕ εκτός της δικής τους, στην περίπτωση που χρειαστούν βοήθεια εκτός της ΕΕ χωρίς διαθέσιμη πρεσβεία ή προξενείο του δικού τους κράτους μέλους της ΕΕ.

Πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ όσον αφορά τη διπλωματική ή προξενική προστασία εκτός της ΕΕ

Μετά την έξαρση της πανδημίας COVID-19, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης βοήθησαν στον επαναπατρισμό των πολιτών της ΕΕ που είχαν αποκλειστεί σε όλο τον κόσμο. Οι πολίτες της ΕΕ που έχουν ανάγκη συνδρομής σε χώρες εκτός της ΕΕ παροτρύνονται να επικοινωνήσουν με το δικό τους κράτος μέλος.