Μεταφορές κατά τη διάρκεια της πανδημίας

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, η εναέρια κυκλοφορία μειώθηκε σημαντικά στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου να συμβάλει στην άμβλυνση των επιπτώσεων της πανδημίας στον τομέα, πρότεινε στοχευμένη νομοθεσία για την προσωρινή ελάφρυνση των υποχρεώσεων που έχουν, σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ, οι αεροπορικές εταιρείες σχετικά με τη χρήση των χρονοθυρίδων αερολιμένων (ο λεγόμενος «κανόνας απώλειας σε περίπτωση μη χρήσης»), τροποποιώντας επανειλημμένα τον κανονισμό της ΕΕ για τις χρονοθυρίδες μεταξύ Απριλίου 2020 και Οκτωβρίου 2022.

Την 1η Απριλίου 2020 η Επιτροπή επέτρεψε να θεωρηθεί ότι χρησιμοποιήθηκαν οι διαθέσιμοι χρόνοι χρήσης (χρονοθυρίδες) που κατανεμήθηκαν μεταξύ 23 Ιανουαρίου 2020 και 29 Φεβρουαρίου 2020, ώστε να αποφευχθεί η απώλεια χρονοθυρίδων από τους αερομεταφορείς. Η παρέκκλιση αυτή ίσχυε έως τις 24 Οκτωβρίου 2020.

Στις 14 Οκτωβρίου 2020 η Επιτροπή ενέκρινε παράταση της παρέκκλισης από τους κανόνες της ΕΕ σχετικά με τη χρήση των χρονοθυρίδων για την κάλυψη ολόκληρης της χειμερινής περιόδου, έως τις 27 Μαρτίου 2021. Το μέτρο θεσπίστηκε έτσι ώστε οι αεροπορικές εταιρείες να μπορούν να προγραμματίσουν τα προγράμματά τους χωρίς να φοβούνται ότι θα χάσουν τις χρονοθυρίδες τους λόγω της δραστικής μείωσης των πτήσεων.

Στις 15 Φεβρουαρίου 2021 μια νέα τροποποίηση του κανονισμού για τις χρονοθυρίδες επέτρεψε στις αεροπορικές εταιρείες να επιστρέψουν έως και το ήμισυ των χρονοθυρίδων που είχαν χορηγηθεί πριν από την έναρξη της περιόδου. Οι αεροπορικές εταιρείες υποχρεούνταν να χρησιμοποιούν τουλάχιστον το 50 % των υπολειπόμενων χρονοθυρίδων τους και μπορούσαν να εξαιρεθούν από το όριο αυτό εάν τα δρομολόγια τους επηρεάζονταν από μέτρα περιορισμού της πανδημίας. Ως εκ τούτου, η παρέκκλιση από τον κανόνα «απώλειας σε περίπτωση μη χρήσης» παρατάθηκε περαιτέρω από τις 28 Μαρτίου 2021 έως τις 30 Οκτωβρίου 2021.

Στις 23 Ιουλίου 2021 με μία ακόμα τροποποίηση θεσπίστηκε αναθεωρημένο ποσοστό χρήσης χρονοθυρίδων για τη χειμερινή περίοδο προγραμματισμού 2021-2022, με ισχύ έως τις 29 Οκτωβρίου 2022. Το ποσοστό αυτό ορίστηκε σε 50 %, ώστε να εξασφαλιστεί αξιόπιστη συνδεσιμότητα για τον χειμώνα και να μπορέσει η αγορά να προσαρμοστεί σταδιακά στη μεταβαλλόμενη ζήτηση και να αποδεσμεύσει δυναμικότητα για τη χειμερινή περίοδο προγραμματισμού 2022-2023.

Τον Οκτώβριο του 2022 η Επιτροπή έδωσε εντολή για περαιτέρω παράταση των προσωρινών κανόνων σχετικά με την κατανομή των χρονοθυρίδων, θεσπίζοντας παράλληλα απαιτήσεις για τους αερομεταφορείς όσον αφορά την αποδέσμευση της αχρησιμοποίητης δυναμικότητας. Με τον σχετικό κανονισμό θεσπίστηκε η επιστροφή στην απαίτηση του 80 % για τη χρήση των χρονοθυρίδων, η οποία συμπληρώνεται με ειδική ελάφρυνση της χρήσης των χρονοθυρίδων σε περιπτώσεις αιτιολογημένης μη χρήσης τους. Ο εν λόγω κανονισμός εφαρμόζεται επί του παρόντος.

Για να μειωθεί η οικονομική πίεση που ασκείται στους αερομεταφορείς και στους φορείς επίγειας εξυπηρέτησης, η Επιτροπή θέσπισε κανόνες για την τροποποίηση τμημάτων του κανονισμού για τις αεροπορικές υπηρεσίες τον Μάιο του 2020. Ορισμένες από τις εν λόγω προσωρινές διατάξεις, ιδίως η παρέκκλιση από την αναστολή ή την ανάκληση της άδειας εκμετάλλευσης των αερομεταφορέων, παρατάθηκαν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021. Αυτά τα προσωρινά μέτρα δεν εφαρμόζονται πλέον.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η Επιτροπή εξέδωσε δύο ανακοινώσεις στις οποίες περιγράφονται οι στόχοι και η εφαρμογή των «πράσινων λωρίδων» — συνοριακών σημείων διέλευσης ανοιχτών σε όλα τα οχήματα μεταφοράς εμπορευμάτων, στα οποία τυχόν υγειονομικοί ή άλλοι έλεγχοι δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν σε διάρκεια τα 15 λεπτά.

Η ανακοίνωση για τις πράσινες λωρίδες, της 23ης Μαρτίου 2020, εισήγαγε τόσο προσωρινά μέτρα, όπως εξαιρέσεις από τους περιορισμούς πρόσβασης στο οδικό δίκτυο και τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς για τους εργαζομένους στον τομέα των μεταφορών που ισχύουν στα κράτη μέλη, όσο και γενικές αρχές που ελήφθησαν υπόψη για την περαιτέρω δράση της Επιτροπής, ιδίως την έννοια των «πράσινων λωρίδων».

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με σχέδιο έκτακτης ανάγκης για τις εμπορευματικές μεταφορές στις 23 Οκτωβρίου 2020, η Επιτροπή εξέδωσε την ανακοίνωση σχετικά με την αναβάθμιση των πράσινων λωρίδων για τις μεταφορές [COM(2020) 685], η οποία δημιουργεί το πλαίσιο αναφοράς για τα επείγοντα στοιχεία ενός σχεδίου έκτακτης ανάγκης και ενισχύει ορισμένες αρχές της ανακοίνωσης για τις πράσινες λωρίδες.

Στις 23 Μαΐου 2022 η Επιτροπή εξέδωσε την ανακοίνωση σχετικά με σχέδιο έκτακτης ανάγκης για τις μεταφορές [COM(2022) 211], προτείνοντας μια εργαλειοθήκη για την αντιμετώπιση κάθε είδους κρίσης στον τομέα των μεταφορών, με βάση τα διδάγματα που αντλήθηκαν από την πανδημία COVID-19.

Σε συνέχεια της πρότασης της Επιτροπής, στις 7 Οκτωβρίου 2020 εκδόθηκε ο κανονισμός (ΕΕ) 2020/1429 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την αντιμετώπιση των αρνητικών οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19 στις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις. Ο κανονισμός επέτρεπε στα κράτη μέλη να δίνουν στους διαχειριστές υποδομής τη δυνατότητα μείωσης, απαλλαγής από την καταβολή και αναβολής της καταβολής των τελών τροχαίας πρόσβασης.

Η περίοδος αναφοράς του κανονισμού ορίστηκε αρχικά μεταξύ της 1ης Μαρτίου 2020 και της 31ης Δεκεμβρίου 2020, αλλά η Επιτροπή είχε την εξουσία να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις για την παράτασή της πέραν της εν λόγω ημερομηνίας.

Λόγω των επίμονων αρνητικών επιπτώσεων της πανδημίας στις σιδηροδρομικές μεταφορές, η περίοδος αναφοράς παρατάθηκε τέσσερις φορές, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022.

Με βάση διεξοδική ανάλυση των δεδομένων σχετικά με τα επίπεδα κυκλοφορίας στο σιδηροδρομικό δίκτυο της ΕΕ, από την οποία προέκυψε ότι η έξαρση της νόσου COVID-19 είχε σε μεγάλο βαθμό εξαντλήσει τις άμεσες αρνητικές επιπτώσεις της στις σιδηροδρομικές υπηρεσίες, η Επιτροπή αποφάσισε να μην παρατείνει περαιτέρω την περίοδο αναφοράς πέραν της εν λόγω ημερομηνίας.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού, η Επιτροπή εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές για τη στήριξη των επιβατών κρουαζιερόπλοιων και των πληρωμάτων φορτηγών και επιβατηγών πλοίων. Οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές παρείχαν συστάσεις σχετικά με την υγεία, τον επαναπατρισμό και τις ρυθμίσεις μετακινήσεων. Στο πλαίσιο των συστάσεων αυτών ζητήθηκε επίσης από τα κράτη μέλη να επιτρέψουν τις αλλαγές πληρώματος και να δημιουργήσουν ένα δίκτυο λιμένων στους οποίους θα μπορούσαν να πραγματοποιούνται αλλαγές πληρώματος χωρίς καθυστερήσεις. Η Επιτροπή συντόνισε επίσης τα μέτρα που έλαβαν τα κράτη μέλη κατά τις τακτικές συνεδριάσεις των διευθυντών ναυτιλίας της ΕΕ και δρομολόγησε την πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα «COVID-19 — Κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τις δραστηριότητες κρουαζιερόπλοιων», ώστε να καταστεί δυνατή η ασφαλής επανέναρξη των δραστηριοτήτων.

Στις 31 Μαρτίου 2020 η Επιτροπή εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές για να εξασφαλιστεί μια κοινή προσέγγιση στην ΕΕ για τη διασφάλιση της συνέχισης των μεταφορών αποβλήτων μέσω των πράσινων λωρίδων, διατηρώντας παράλληλα υψηλό επίπεδο δημόσιας υγείας και προστασίας του περιβάλλοντος.

^{Δήλωση αποποίησης ευθύνης: Η τελευταία επικαιροποίηση αυτής της σελίδας έγινε τον Σεπτέμβριο του 2023.}