Działania w zakresie obronności na rzecz ochrony Europejczyków

Stawianie czoła wyzwaniom w zakresie bezpieczeństwa i obrony

W pierwszej połowie 2025 r. Komisja zaproponowała kilka kluczowych inicjatyw, by zwiększyć stan gotowości obronnej i pobudzić inwestycje. Są to:

• wspólna biała księga w sprawie obronności europejskiej – Gotowość 2030
• plan ReArm Europe
• pakiet zbiorczy upraszczający przepisy w dziedzinie obronności.

Proponowane inicjatywy mają zasadnicze znaczenie dla sprostania wyzwaniom dotyczącym bezpieczeństwa i obrony, przed którymi stoi UE, oraz likwidowania istotnych luk w tym zakresie. 

W październiku 2025 r. Komisja przedstawiła Plan działania na rzecz gotowości obronnej do 2030 r., aby dokonać przeglądu postępów i omówić kolejne kroki w realizacji celu.

Miesiąc później, zgodnie z harmonogramem określonym w białej księdze, Komisja przedstawiła nowy pakiet środków na rzecz zwiększonej mobilności wojskowej w Europie. Jednocześnie określiła plan działania w zakresie transformacji obronności, wykorzystujący uwolnienie przełomowych innowacji. 

Plan ReArm Europe/Gotowość 2030 zwiększy finansowanie obrony poprzez zapewnienie państwom UE większej elastyczności finansowej.

W tym celu: 

• uruchomiona zostanie krajowa klauzula wyjścia przewidziana w pakcie stabilności i wzrostu, umożliwiająca państwom członkowskim zwiększenie wydatków na obronność. Wzrost PKB o 1,5 proc. w budżetach na obronność mógłby stworzyć prawie 650 mld euro przestrzeni fiskalnej w ciągu czterech lat;
• uruchomiony zostanie instrument pożyczkowy o wartości 150 mld euro – Instrument na rzecz Zwiększenia Bezpieczeństwa Europy (SAFE) – który umożliwi krajom inwestycje w kluczowe obszary obronności, takie jak obrona rakietowa, drony i cyberbezpieczeństwo. Środki będą pozyskiwane na rynkach kapitałowych i wypłacane zainteresowanym państwom członkowskim na żądanie, w oparciu o plany krajowe. Przyjęty przez Radę UE w maju 2025 r. SAFE zachęci państwa członkowskie do tego, by inwestować mądrzej, razem i w projekty europejskie;
• rozszerzony zostanie zakres pożyczek na projekty w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa Grupy Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz przyspieszone zostanie tworzenie unii oszczędności i inwestycji w celu zmobilizowania kapitału prywatnego, tak aby europejski przemysł obronny nie był zależny wyłącznie od inwestycji publicznych. 

Pełne wykorzystanie tych narzędzi finansowych będzie miało pozytywny wpływ na unijną gospodarkę i konkurencyjność. Obejmuje to budowę nowych fabryk i linii produkcyjnych niezbędnych do tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy w Europie.

Utrzymanie pokoju – Plan działania na rzecz gotowości obronnej do 2030 r.

Plan działania na rzecz gotowości obronnej jest kompleksowym planem wzmocnienia europejskich zdolności obronnych. Określono w nim jasne cele i konkretne etapy służące:

• likwidacji luk w zdolnościach obronnych
• przyspieszeniu inwestycji w obronność we wszystkich państwach członkowskich
• osiągnięciu pełnej gotowości obronnej do 2030 r. 

Europejskie inicjatywy przewodnie na rzecz gotowości

W planie działania zaproponowano cztery inicjatywy przewodnie:

• europejską inicjatywę na rzecz obrony przed dronami
• straż wschodniej flanki
• europejską tarczę powietrzną
• europejską tarczę kosmiczną.

Wzmocnią one zdolność Europy do odstraszania i obrony na lądzie, w powietrzu, na morzu, w cyberprzestrzeni i w przestrzeni kosmicznej, przyczyniając się jednocześnie bezpośrednio do realizacji celów NATO w zakresie zdolności obronnych.

Gotowość dzięki koalicji na rzecz zdolności

Pełna gotowość obronna oznacza zapewnienie możliwości przewidywania przez krajowe siły zbrojne wszelkich kryzysów, w tym konfliktu o dużej intensywności, przygotowywania się do nich i reagowania na nie. 

W planie działania wezwano państwa członkowskie do stworzenia koalicji na rzecz zdolności w dziewięciu kluczowych obszarach i do wyeliminowania krytycznych braków w zdolnościach obronnych poprzez wspólny rozwój i wspólne zamówienia. Obszary te to: obrona powietrzna i przeciwrakietowa; strategiczne czynniki wspomagające; mobilność wojskowa; systemy artyleryjskie; cyberbezpieczeństwo, sztuczna inteligencja, walka radioelektroniczna; pociski rakietowe i amunicja; systemy dronowe i systemy zwalczania dronów; walka naziemna; operacje morskie.

Wzmocnienie unijnej bazy technologiczno-przemysłowej sektora obronnego 

Eliminowanie krytycznych braków wymaga silnego przemysłu obronnego UE, który będzie w stanie zapewnić zdolności potrzebne państwom członkowskim w niezbędnej skali i w odpowiednim tempie. 

Należy w pełni wykorzystać innowacje w dziedzinie obronności, w tym rozwiązania pochodzące z Ukrainy. Należy również wzmocnić odporność łańcuchów dostaw w sektorze obronnym, w tym poprzez zmniejszenie zależności w zakresie surowców i innych materiałów krytycznych.

Pobudzanie inwestycji w obronność 

Celem jest stworzenie do 2030 r. uproszczonego rynku obronnego UE obejmującego wspólne zasady, które umożliwią przemysłowi szybszą produkcję na większą skalę, napędzając zarówno produkcję, jak i innowacje. Komisja będzie monitorować zdolności przemysłowe – począwszy od obrony powietrznej i rakietowej, dronów i systemów kosmicznych – aby Europa mogła zaspokoić swoje najpilniejsze potrzeby.

Plan działania na rzecz gotowości obronnej jest zgodny z planem ReArm Europe/Gotowość 2030, który daje państwom członkowskim większą elastyczność finansową w celu zwiększenia produkcji i poprawy gotowości. Określono w nim również plany utworzenia do 2027 r. ogólnounijnego obszaru mobilności wojskowej ze zharmonizowanymi przepisami oraz siecią szlaków lądowych, powietrznych i morskich w celu szybkiego przemieszczania wojsk i sprzętu w całej Europie. Inicjatywa ta, opracowana w ścisłej koordynacji z NATO, wzmocni zdolność Europy do szybkiego reagowania na kryzysy.