Investeren in defensie om Europeanen te beschermen

Aanpak van uitdagingen op het gebied van veiligheid en defensie

In de eerste helft van 2025 heeft de Commissie verschillende belangrijke initiatieven voorgesteld om de paraatheid en investeringen op defensiegebied in Europa te stimuleren:

• het witboek over de toekomst van de Europese defensie
• het ReArm Europe-plan
• het vereenvoudigingspakket voor defensiegereedheid

Deze voorstellen zijn van groot belang om de uitdagingen van de EU op het gebied van veiligheid en defensie aan te pakken. 

In oktober 2025 heeft de Commissie een routekaart voor defensiegereedheid tot 2030 gepresenteerd om de vooruitgang te meten en de volgende stappen te bespreken.

De daaropvolgende maand heeft zij, zoals uiteengezet in het witboek, een nieuw pakket maatregelen voorgesteld om de militaire mobiliteit binnen Europa te verbeteren. Tegelijkertijd heeft de Commissie ook een routekaart vastgesteld om de Europese defensie-industrie te transformeren door ontwrichtende innovatie aan te zwengelen. 

Met het ReArm Europe-plan zullen defensie-uitgaven stijgen doordat de EU-landen meer financiële flexibiliteit krijgen.

Om dit mogelijk te maken zal: 

• de nationale ontsnappingsclausule van het stabiliteits- en groeipact worden geactiveerd, waardoor de lidstaten hun defensie-uitgaven kunnen verhogen. Door een verhoging van hun defensiebudget met 1,5 % kan in een periode van vier jaar een begrotingsruimte van bijna 650 miljard euro worden gecreëerd.
• er een leenmechanisme ter waarde van 150 miljard euro worden ingevoerd in het kader van het instrument “Optreden voor de veiligheid van Europa” (SAFE-instrument), dat landen zal helpen investeren in belangrijke defensiegebieden zoals raketdefensie, drones en cyberbeveiliging. Hiervoor zullen middelen op de kapitaalmarkten worden aangetrokken en aan de lidstaten die hiervoor belangstelling hebben, worden uitbetaald, op basis van nationale plannen. SAFE is in mei 2025 door de Raad van de EU is aangenomen en zal de EU-landen aanmoedigen om hun geld verstandiger, samen en Europees uit te geven.
• de Europese Investeringsbank Groep worden ondersteund bij het uitbreiden van haar leningen aan defensie- en veiligheidsprojecten en zal de spaar- en investeringsunie sneller tot stand worden gebracht om particulier kapitaal vrij te maken, zodat de Europese defensie-industrie niet alleen afhankelijk is van overheidsinvesteringen. 

Als we deze financiële instrumenten optimaal benutten, stimuleren we de economie en het concurrentievermogen van de EU. Zo kunnen er nieuwe fabrieken en productielijnen worden gebouwd die op hun beurt zullen leiden tot hoogwaardige banen in Europa.

Vrede bewaren – routekaart voor defensiegereedheid 2030

De routekaart voor defensiegereedheid is een alomvattend plan om de Europese defensiecapaciteit te versterken. Het bevat duidelijke doelstellingen en concrete mijlpalen om

• lacunes in de capaciteit te dichten
• defensie-investeringen in alle lidstaten te versnellen
• uiterlijk in 2030 volledige gereedheid op defensiegebied te bereiken 

Europese vlaggenschipinitiatieven voor gereedheid

In de routekaart worden vier vlaggenschipinitiatieven voorgesteld:

• het Europees initiatief voor droneverdediging
• de oostflankwacht
• het Europees luchtschild
• Europees ruimteschild

Deze zullen het afschrikkend vermogen en de verdediging van Europa op land, in de lucht, ter zee, in het cyberdomein en in de ruimte versterken en tegelijkertijd rechtstreeks bijdragen aan de vermogensdoelstellingen van de NAVO.

Gereedheid via vermogenscoalities

Volledige defensiegereedheid betekent dat de strijdkrachten van de lidstaten in staat zijn op crises te anticiperen, zich erop voor te bereiden en erop te reageren, ook op conflicten met een hoge intensiteit. 

In de routekaart worden de lidstaten opgeroepen de vermogenscoalities op negen belangrijke gebieden te voltooien en om kritieke tekorten in de capaciteit te dichten via gezamenlijke ontwikkeling en aanbesteding. Daarbij gaat het om de gebieden lucht- en raketverdediging, strategische hulpmiddelen, militaire mobiliteit, artilleriesystemen, cyber-, AI- en elektronische oorlogsvoering, raketten en munitie, drones en counterdrones, grondgevechten, en marine.

De industriële defensiebasis van de EU versterken 

Om de bestaande capaciteitslacunes weg te werken, heeft de EU een voldoende grote en sterke defensie-industrie nodig die snel kan leveren waar de lidstaten behoefte aan hebben. 

Innovatie op het gebied van defensie moet ten volle worden benut, waaronder oplossingen uit Oekraïne. De veerkracht van de toeleveringsketens voor defensie moet ook worden gewaarborgd, onder meer door kritieke afhankelijkheden op het gebied van grondstoffen en andere kritieke input te verminderen.

Investeringen in defensie stimuleren 

Het doel is tegen 2030 een vereenvoudigde EU-defensiemarkt met gemeenschappelijke regels tot stand te brengen waardoor de industrie sneller en op grotere schaal kan produceren. Zo worden zowel de productie als de innovatie gestimuleerd. De Commissie zal de industriële capaciteit nauwgezet bijhouden, te beginnen met lucht- en raketdefensie, drones en ruimtesystemen, om ervoor te zorgen dat Europa in de dringende behoeften kan voorzien.

De routekaart voor gereedheid op defensiegebied volgt het ReArm Europe-plan, dat de lidstaten meer financiële flexibiliteit biedt om de productie en gereedheid te op te voeren. De routekaart bevat ook plannen om tegen 2027 een EU-brede ruimte voor militaire mobiliteit tot stand te brengen, met geharmoniseerde regels en een netwerk van land-, lucht- en zeeroutes om troepen en uitrusting snel door Europa te verplaatsen. Dit initiatief is ontwikkeld in nauwe samenwerking met de NAVO. Het versterkt het vermogen van Europa om snel op crises te reageren.