Akt o usługach cyfrowych: bezpieczeństwo w internecie

Akt o usługach cyfrowych (DSA) reguluje usługi online obejmujące m.in. media społecznościowe, platformy handlowe, sklepy z aplikacjami oraz internetowe usługi turystyczne i noclegowe, na przykład Shein, Instagram, X, TikTok, LinkedIn czy Booking.com Ma na celu przede wszystkim stworzenie bezpieczniejszej przestrzeni cyfrowej, w której chronione są Twoje prawa podstawowe. 

Jak akt o usługach cyfrowych wpływa na Twoje codzienne życie

• Kontrola nad treściami udostępnianymi online: jeżeli treści, które udostępniasz online, lub Twoje konto zostaną usunięte lub zawieszone, platformy muszą wyjaśnić, dlaczego tak się stało. Nie mogą już ograniczać widoczności udostępnianych przez Ciebie treści bez poinformowania Cię o tym. Jeżeli nie zgadzasz się z tą decyzją, możesz odwołać się od niej za pośrednictwem systemu udostępnionego do tego celu przez platformę. Możesz też zwrócić się do organu pozasądowego rozstrzygania sporów, który może pomóc w rozwiązaniu Twojego sporu z platformą szybciej i taniej niż sąd.
• Sygnalizowanie nielegalnych treści: nielegalne treści, towary lub usługi możesz zgłaszać bezpośrednio na platformach za pośrednictwem łatwego w użyciu mechanizmu. Następnie platformy muszą Cię poinformować, w jaki sposób zamierzają rozpatrzyć Twoje zgłoszenie i jak możesz się odwołać.
• Wybierz, co chcesz widzieć na swoim kanale: masz kontrolę nad tym, co widzisz online. Na dużych platformach, z których korzysta ponad 45 mln użytkowników na terenie UE, możesz teraz korzystać z kanałów niespersonalizowanych. Możesz zdecydować, czy chcesz widzieć treści na podstawie sugestii algorytmu, czy według innych kryteriów, takich jak kolejność chronologiczna. W ten sposób możesz uniknąć uzależniających treści i widzieć tylko te, z którymi chcesz wejść w interakcję.
• Wymogi dotyczące przejrzystości reklam: w akcie o usługach cyfrowych wprowadzono wymogi dotyczące przejrzystości w odniesieniu do reklam. Dzięki tym wymogom reklamy muszą być wyraźnie oznaczone i zawierać informacje o tym, kto je umieszcza i dlaczego je widzisz. Platformy nie mogą również wyświetlać reklam opartych na danych wrażliwych, takich jak orientacja seksualna, religia czy rasa. Całkowicie zabronione jest również wyświetlanie reklam kierowanych do dzieci.
• Zakaz stosowania taktyk manipulacyjnych: zakazane są tzw. zwodnicze interfejsy, czyli oszukańcze praktyki, które mogą skłonić Cię do wyborów, których w przeciwnym razie być nie dokonał/a. Przykładem takich praktyk może być ogromny przycisk „tak” i prawie niewidoczny przycisk „nie” na stronie z ofertą usług dodatkowych przy rezerwacji lotu. Platformy muszą zadbać o to, aby obie opcje były równie widoczne i dostępne.
• Informacje o sprzedawcy: platformy handlowe muszą sprawdzić, kim są sprzedawcy, i wyświetlać ich dane kontaktowe, aby zapewnić Ci jasne informacje o tym, od kogo kupujesz towary lub usługi. 

Jak jest wdrażany akt o usługach cyfrowych 

Akt o usługach cyfrowych wszedł w życie w sierpniu 2023 r. w odniesieniu do bardzo dużych platform internetowych i bardzo dużych wyszukiwarek internetowych – posiadających ponad 45 mln użytkowników miesięcznie na terenie UE. Od lutego 2024 r. ma on zastosowanie do wszystkich innych platform w Unii Europejskiej, z wyjątkiem mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw.  

Za egzekwowanie aktu o usługach cyfrowych ponoszą wspólną odpowiedzialność organy krajowe i Komisja Europejska.  

Organy krajowe, zwane koordynatorami ds. usług cyfrowych, nadzorują i egzekwują przestrzeganie aktu o usługach cyfrowych w poszczególnych krajach. Aby złożyć skargę dotyczącą naruszenia aktu o usługach cyfrowych, możesz skontaktować się z koordynatorem ds. usług cyfrowych w swoim kraju UE.  

Komisja Europejska jako jedyna odpowiada za sprawdzanie, czy duże platformy przestrzegają najsurowszych przepisów. Ważne jest, aby robić to na poziomie UE, ponieważ wszelkie problemy dotyczą dużej liczby użytkowników w UE. Komisja utrzymuje stały kontakt z tymi platformami, aby pomóc im w przestrzeganiu aktu o usługach cyfrowych i wspólnie z nimi tworzyć bezpieczniejszą przestrzeń internetową. 

Jeżeli, na podstawie własnych kontroli lub informacji pochodzących z wiarygodnych źródeł, w tym od obywateli, Komisja podejrzewa naruszenie aktu o usługach cyfrowych, może wszcząć dochodzenie i zwrócić się o udzielenie informacji, a także przeprowadzić przesłuchania oraz inspekcje pomieszczeń.  

Niedawne dochodzenia w ramach aktu o usługach cyfrowych

Komisja wszczęła już kilka dochodzeń przeciwko dużym platformom, aby sprawdzić, czy przestrzegają aktu o usługach cyfrowych. W niektórych przypadkach dochodzenia te doprowadziły już do znaczących zmian: 

• TikTok: w 2024 r. TikTok wprowadził program Rewards, ale następnie wycofał go po wszczęciu przez UE dochodzenia w sprawie obaw o jego potencjalne działanie uzależniające, zwłaszcza dla dzieci.
• AliExpress: w sprawie tej platformy nadal prowadzone jest dochodzenie w związku z nieprzeprowadzeniem właściwej oceny oraz brakiem działań na rzecz powstrzymania sprzedaży szkodliwych i nielegalnych produktów. Podjęła ona jednak szereg zobowiązań do przestrzegania aktu o usługach cyfrowych. Obejmują one m.in. zwiększenie przejrzystości stosowanych systemów reklamowych i systemów rekomendacji oraz usprawnienie mechanizmu zgłaszania nielegalnych treści. 

Inne dochodzenia są w toku. Na przykład: 

• Temu: UE podejrzewa, że Temu nie podejmuje wystarczających działań w celu oceny i ograniczenia ryzyka związanego ze sprzedażą nielegalnych produktów, potencjalnie uzależniającą strukturą usługi, systemami rekomendacji zakupowych, a także w celu udostępnienia danych badaczom. Ze wstępnych ustaleń wynika, że Temu narusza obowiązki wynikające z aktu o usługach cyfrowych, ponieważ nie sprawdza w wystarczającym stopniu ryzyka związanego ze sprzedażą nielegalnych produktów za pośrednictwem swojej platformy.
• Facebook i Instagram: UE prowadzi dochodzenie w sprawie Facebooka i Instagrama, które nie stosują prawidłowo przepisów DSA chroniących nieletnich w internecie. Unia jest w szczególności zaniepokojona faktem, że funkcje i algorytmy obu platform mogą zachęcać dzieci do uzależniających zachowań i stwarzać tzw. efekt króliczej nory, czyli wciągnąć i uwięzić uwagę użytkownika w obrębie jakiegoś tematu.  

Duże platformy, które nie przestrzegają aktu o usługach cyfrowych, mogą podlegać grzywnom w wysokości do 6 proc. swoich rocznych globalnych przychodów i są zobowiązane do podjęcia działań naprawczych. Komisja będzie nadal monitorować przestrzeganie przepisów przez platformy i w razie potrzeby podejmie działania.  

Więcej informacji 

Akt o usługach cyfrowych

Wpływ aktu o usługach cyfrowych na platformy cyfrowe

Akt o usługach cyfrowych: pytania i odpowiedzi

Nadzór nad bardzo dużymi platformami internetowymi i bardzo dużymi wyszukiwarkami internetowymi