De verordening digitale diensten houdt ons online veilig

De verordening digitale diensten (DSA) reguleert onlinediensten zoals sociale media, verkoopsites, appstores en websites voor het boeken van reizen en accommodatie, zoals Shein, Instagram, X, TikTok, LinkedIn en Booking.com. Het belangrijkste doel is een veiligere digitale omgeving te creëren waarin uw grondrechten worden beschermd. 

De positieve invloed van de DSA op uw leven

• Controle over uw online-ervaring: Als platforms uw content of account verwijderen of blokkeren, moeten ze kunnen uitleggen waarom. Ze mogen de zichtbaarheid van uw content niet beperken zonder u dat te laten weten. Als u het niet eens bent met hun beslissing, kunt u beroep aantekenen via het interne systeem van het platform of via organen voor buitengerechtelijke geschillenbeslechting. Die lossen geschillen met platforms sneller en goedkoper op dan wanneer u naar de rechter stapt.
• Rapportage van illegale content: U kunt illegale content, goederen en diensten rechtstreeks op de platforms melden. Zij moeten u u laten weten wat zij met uw melding doen én hoe u beroep kunt aantekenen.
• Opties voor uw feed: U beslist zelf wat u te zien krijgt. Op grote platforms met meer dan 45 miljoen gebruikers in de EU zijn er nu niet-gepersonaliseerde feeds beschikbaar. Zo kunt u kiezen of er content verschijnt op basis van de suggesties van het algoritme of op basis van andere criteria, zoals chronologische volgorde. Dat helpt om verslavende inhoud uit de weg te gaan en zorgt ervoor dat u alleen de content ziet die u ook wil zien.
• Transparantie van reclame: De DSA bevat transparantie-eisen voor reclame. Advertenties moeten duidelijk aangeduid zijn en informatie bevatten over wie ze plaatst en waarom u ze ziet. Platforms mogen ook geen advertenties tonen op basis van gevoelige gegevens zoals seksuele geaardheid, godsdienst of ras en geen gerichte reclame voor kinderen tonen.
• Manipulatieve tactieken: Donkere patronen zijn bedrieglijke praktijken die u ertoe kunnen aanzetten keuzes te maken die u anders niet zou maken, en ze zijn uitdrukkelijk verboden. Als er bijvoorbeeld bij een vlucht extra opties beschikbaar zijn, verschijnt er soms een grote “ja”-knop maar is de optie “nee” nauwelijks te zien. Platforms moeten er nu voor zorgen dat beide opties even zichtbaar en toegankelijk zijn.
• Ken uw verkoper: Verkoopsites moeten nagaan wie de verkopers zijn en hun contactgegevens weergeven, zodat u duidelijke informatie krijgt over de persoon van wie u goederen of diensten koopt. 

Handhaving van de DSA 

De DSA is in augustus 2023 in werking getreden voor zeer grote onlineplatforms en zeer grote onlinezoekmachines met meer dan 45 miljoen gebruikers in de EU per maand. Sinds februari 2024 geldt ze voor alle andere platforms in de EU, behalve voor kleine en micro-ondernemingen.  

De DSA wordt gehandhaafd door de nationale autoriteiten en de Europese Commissie.  

De nationale autoriteiten zijn de coördinatoren voor digitale diensten, die erop toezien en ervoor zorgen dat de DSA in hun lidstaat nageleefd wordt. Als de DSA geschonden wordt en u een klacht wilt indienen, kunt u contact opnemen met de coördinator van uw lidstaat.  

Grote platforms houden aanzienlijke risico’s in omdat ze in de EU zoveel gebruikt worden. De Commissie is er als enige autoriteit voor verantwoordelijk dat die grote platforms ook de strengste regels naleven. Ze houdt voortdurend contact met deze platforms om hen te helpen bij en toezicht te houden op de naleving van de DSA en om samen een veiligere online-omgeving te creëren. 

Als de Commissie op basis van het toezicht of informatie uit betrouwbare bron – waaronder burgers – vermoedt dat er een inbreuk op de DSA gepleegd is, kan ze een onderzoek opstarten en informatie opvragen, mensen ondervragen en inspecties ter plaatse uitvoeren.  

Recente onderzoeken in het kader van de DSA

De Commissie heeft al verschillende onderzoeken geopend naar grote platforms om na te gaan of ze de DSA naleven. In sommige gevallen heeft dat al tot grote veranderingen geleid. 

• TikTok: In 2024 heeft TikTok het Rewards-programma ingevoerd, maar dat programma is weer ingetrokken nadat de EU een onderzoek had ingesteld omdat ze vreesde dat het ontwerp verslavend kon zijn, met name voor kinderen.
• AliExpress: Hoewel de EU nog onderzoekt of het platform de verspreiding van schadelijke en illegale producten niet degelijk heeft beoordeeld en tot een minimum heeft beperkt, heeft AliExpress wel verschillende toezeggingen gedaan om de DSA na te leven. Onder andere de transparantie van de reclame- en aanbevelingssystemen en het mechanisme om illegale inhoud te signaleren zijn verbeterd. 

Andere onderzoeken lopen nog. Bijvoorbeeld: 

• Temu: De EU vermoedt dat Temu de risico’s bij de verkoop van illegale producten, het mogelijk verslavende ontwerp, de aanbevelingssystemen voor producten en de toegang van onderzoekers tot data niet degelijk beoordeelt en beperkt. Een deel van het onderzoek lijkt uit te wijzen dat Temu de DSA schendt doordat het niet grondig de risico’s controleert van illegale producten die op de verkoopsite verschijnen.
• Facebook en Instagram: De EU onderzoekt of Facebook en Instagram de regels van de DSA om minderjarigen online te beschermen correct toepassen. De EU gaat vooral na of de kenmerken en algoritmen van de platforms verslavend gedrag bij kinderen kunnen opwekken doordat ze steeds meer gerelateerde content te zien krijgen en zo in een "konijnenhol" terechtkomen.  

Grote platforms die de DSA niet naleven, kunnen boetes tot 6% van hun wereldwijde jaaromzet krijgen en moeten hun systemen aanpassen. De Commissie blijft toezicht houden op de naleving van de platforms en zal zo nodig actie ondernemen.  

Meer informatie 

De verordening digitale diensten

De impact van de wetgeving op digitale platforms

De verordening digitale diensten: vragen en antwoorden

Toezicht op zeer grote onlineplatforms en zeer grote onlinezoekmachines