Πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες: πώς να παραμείνουμε ασφαλείς στο διαδίκτυο

Η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες ρυθμίζει επιγραμμικές υπηρεσίες, όπως είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα καταστήματα εφαρμογών και οι επιγραμμικές υπηρεσίες ταξιδίων και διαμονής, για παράδειγμα τα Shein, Instagram, X, TikTok, LinkedIn και Booking.com. Κύριος στόχος της είναι να δημιουργήσει ένα ασφαλέστερο ψηφιακό χώρο εντός του οποίου να προστατεύονται τα θεμελιώδη δικαιώματά σας. 

Πώς επιδρά θετικά στη ζωή σας η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες

• Έχετε τον έλεγχο της επιγραμμικής εμπειρίας σας: εάν το περιεχόμενο που έχετε δημιουργήσει ή ο λογαριασμός σας αφαιρεθούν ή ανασταλούν, οι πλατφόρμες πρέπει να εξηγήσουν γιατί συνέβη αυτό. Δεν μπορούν πλέον να περιορίζουν την ορατότητα του περιεχομένου σας χωρίς να σας ενημερώσουν. Εάν διαφωνείτε με την απόφασή τους, μπορείτε να προσφύγετε χρησιμοποιώντας το εσωτερικό σύστημα της πλατφόρμας ή μέσω εξωδικαστικών οργάνων επίλυσης διαφορών, τα οποία συμβάλλουν στην επίλυση τυχόν διαφορών με τις πλατφόρμες πιο γρήγορα και πιο οικονομικά από ό,τι η προσφυγή στο δικαστήριο.
• Επισήμανση παράνομου περιεχομένου: μπορείτε να καταγγείλετε παράνομο περιεχόμενο, προϊόντα ή υπηρεσίες μέσω εύχρηστου μηχανισμού απευθείας στις πλατφόρμες. Οι πλατφόρμες οφείλουν να σας ενημερώσουν για την απόφασή τους σχετικά με την κοινοποίησή σας και τις δυνατότητες προσφυγής.
• Επιλογές ροής περιεχομένου: έχετε τον έλεγχο των όσων βλέπετε στο διαδίκτυο. Στις μεγάλες πλατφόρμες με περισσότερους από 45 εκατομμύρια χρήστες στην ΕΕ, μπορείτε πλέον να χρησιμοποιήσετε μη εξατομικευμένες ροές του περιεχομένου που προβάλλεται. Με τον τρόπο αυτό, αποφασίζετε αν θα δείτε περιεχόμενο με βάση τις προτάσεις του αλγόριθμου ή άλλα κριτήρια, όπως η χρονολογική σειρά. Αυτό βοηθά στην αποφυγή εθιστικού περιεχομένου και διασφαλίζει ότι βλέπετε μόνο το περιεχόμενο με το οποίο θέλετε να αλληλεπιδράσετε.
• Διαφάνεια των διαφημίσεων: η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες έχει εισαγάγει απαιτήσεις διαφάνειας για τις διαφημίσεις, διασφαλίζοντας ότι οι διαφημίσεις επισημαίνονται σαφώς ως τέτοιες και περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με το ποιος τις τοποθετεί και τους λόγους για τους οποίους τις βλέπετε. Απαγορεύει επίσης στις πλατφόρμες να σας δείχνουν διαφημίσεις με βάση ευαίσθητα δεδομένα, όπως δεδομένα σχετικά με τον γενετήσιο προσανατολισμό, τη θρησκεία ή τη φυλή, και θεσπίζει πλήρη απαγόρευση της προβολής στοχευμένων διαφημίσεων σε παιδιά.
• Τακτικές χειραγώγησης: τα σκοτεινά μοτίβα, δηλαδή οι πρακτικές παραπλανητικού σχεδιασμού που μπορεί να σας οδηγήσουν σε επιλογές που διαφορετικά δεν θα κάνατε, απαγορεύονται ρητά. Για παράδειγμα, κατά την αγορά πρόσθετων στοιχείων για μια πτήση, μπορεί να δείτε ένα τεράστιο κουμπί «ναι», ενώ η επιλογή «όχι» είναι ελάχιστα ορατή: οι πλατφόρμες πρέπει πλέον να διασφαλίζουν ότι και οι δύο επιλογές είναι εξίσου ορατές και προσβάσιμες.
• Γνωρίζετε τον έμπορο: οι πλατφόρμες αγορών πρέπει να επαληθεύουν ποιοι είναι οι πωλητές και να προβάλλουν τα στοιχεία επικοινωνίας τους, ώστε να έχετε σαφείς πληροφορίες για το ποιος είναι αυτός από τον οποίο αγοράζετε αγαθά ή υπηρεσίες. 

Τρόπος επιβολής της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες 

Η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες άρχισε να ισχύει τον Αύγουστο του 2023 για τις πολύ μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες (VLOPs) και τις πολύ μεγάλες επιγραμμικές μηχανές αναζήτησης (VLOSE), δηλαδή αυτές που έχουν πάνω από 45 εκατομμύρια χρήστες στην ΕΕ κάθε μήνα. Από τον Φεβρουάριο του 2024 εφαρμόζεται σε όλες τις άλλες πλατφόρμες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εκτός από τις πολύ μικρές και τις μικρές επιχειρήσεις.  

Η επιβολή της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες επιμερίζεται μεταξύ των εθνικών αρχών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.  

Οι εθνικές αρχές, οι οποίες ονομάζονται συντονιστές ψηφιακών υπηρεσιών, εποπτεύουν και επιβάλλουν τη συμμόρφωση με την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες στα οικεία κράτη μέλη. Εάν επιθυμείτε να υποβάλετε καταγγελία σχετικά με παραβίαση της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες, μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον συντονιστή ψηφιακών υπηρεσιών του κράτους μέλους σας.  

Η Επιτροπή είναι η μόνη αρχή που είναι αρμόδια για να διασφαλίζει ότι οι μεγάλες πλατφόρμες συμμορφώνονται με τους αυστηρότερους κανόνες, δεδομένου ότι οι πλατφόρμες αυτές ενέχουν σημαντικούς κινδύνους λόγω του μεγάλου αριθμού χρηστών τους στην ΕΕ. Διατηρεί συνεχή επαφή με τις εν λόγω πλατφόρμες για να υποστηρίζει και να εποπτεύει τη συμμόρφωσή τους με τους κανόνες της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες και για να συνδιαμορφώσει, μαζί τους, ένα ασφαλέστερο διαδικτυακό χώρο. 

Εάν η Επιτροπή υποπτευθεί παράβαση της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες βάσει παρακολούθησης ή πληροφοριών από αξιόπιστες πηγές, συμπεριλαμβανομένων των πολιτών, μπορεί να κινήσει έρευνες και να ζητήσει πληροφορίες, να διεξαγάγει συνεντεύξεις και να διενεργήσει επιθεωρήσεις στις εγκαταστάσεις.  

Πρόσφατες έρευνες στο πλαίσιο της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες

Η Επιτροπή έχει ήδη κινήσει αρκετές έρευνες κατά μεγάλων πλατφορμών για την επαλήθευση της συμμόρφωσής τους με την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ενέργειες αυτές έχουν ήδη οδηγήσει σε αξιοσημείωτες αλλαγές: 

• TikTok: το 2024 το TikTok ξεκίνησε το πρόγραμμα ανταμοιβών Rewards, αλλά αργότερα το απέσυρε αφού η ΕΕ άρχισε να διερευνά κατά πόσον ήταν εθιστικός ο σχεδιασμός, ιδίως για τα παιδιά.
• AliExpress: ενώ η πλατφόρμα εξακολουθεί να βρίσκεται υπό έρευνα λόγω μη ορθής αξιολόγησης και ελαχιστοποίησης της διάδοσης επιβλαβών και παράνομων προϊόντων, έχει αναλάβει διάφορες δεσμεύσεις για τη συμμόρφωση με την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Στις δεσμεύσεις αυτές περιλαμβάνονται η ενίσχυση της διαφάνειας των συστημάτων διαφήμισης και συστάσεων και η βελτίωση του μηχανισμού της για την επισήμανση παράνομου περιεχομένου. 

Άλλες έρευνες βρίσκονται σε εξέλιξη. Για παράδειγμα: 

• Temu: η ΕΕ υποψιάζεται ότι το Temu δεν αξιολογεί σωστά και δεν μετριάζει τους κινδύνους που συνδέονται με την πώληση παράνομων προϊόντων, τον δυνητικά εθιστικό σχεδιασμό της υπηρεσίας, τα συστήματα συστάσεων που χρησιμοποιούνται για τις αγορές και την πρόσβαση των ερευνητών σε δεδομένα. Τα προκαταρκτικά πορίσματα μέρους της έρευνας έδειξαν ότι η Temu παραβιάζει τις υποχρεώσεις της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες επειδή δεν ελέγχει διεξοδικά τους κινδύνους εμφάνισης παράνομων προϊόντων στην αγορά της.
• Facebook και Instagram: η ΕΕ διεξάγει έρευνες σχετικά με τη μη ορθή εφαρμογή των κανόνων της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες από το Facebook και το Instagram όσον αφορά την προστασία των ανηλίκων στο διαδίκτυο. Ειδικότερα, η ΕΕ διερευνά κατά πόσον τα χαρακτηριστικά και οι αλγόριθμοι και των δύο πλατφορμών θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν εθιστικές συμπεριφορές στα παιδιά και να τα οδηγήσουν σε ατελείωτες διαδρομές περιεχομένου, γνωστές ως «φαινόμενα λαγουδότρυπας».  

Οι μεγάλες πλατφόρμες που δεν συμμορφώνονται με την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες ενδέχεται να αντιμετωπίσουν πρόστιμα που θα φτάνουν μέχρι το 6 % του παγκόσμιου ετήσιου κύκλου εργασιών τους και θα κληθούν να λάβουν διορθωτικά μέτρα. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί τη συμμόρφωση των πλατφορμών και θα αναλάβει δράση, όταν είναι αναγκαίο.  

Για περισσότερες πληροφορίες 

Η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες

Ο αντίκτυπος της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες στις ψηφιακές πλατφόρμες

Πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες: ερωτήσεις και απαντήσεις

Εποπτεία πολύ μεγάλων επιγραμμικών πλατφορμών (VLOP) και πολύ μεγάλων επιγραμμικών μηχανών αναζήτησης (VLOSE)