Przemysł samochodowy jest kluczowym sektorem europejskiej gospodarki – zapewnia 13 mln miejsc pracy i generuje 7 proc. unijnego PKB. Sektor ten zmaga się jednak z wyzwaniami, takimi jak wpływ nowych technologii, rosnąca konkurencja i zmieniająca się sytuacja geopolityczna, dlatego też przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen rozpoczęła w styczniu 2025 r. strategiczny dialog na temat przyszłości europejskiego przemysłu motoryzacyjnego. Dialog ten służy znalezieniu wspólnych rozwiązań i dlatego uczestniczą w nim różne strony: przedstawiciele przemysłu, partnerzy społeczni, podmioty odpowiedzialne za infrastrukturę i przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego.
Komisja przeanalizowała wnioski sformułowane w ramach dialogu i przedstawiła plan działania na rzecz przemysłu motoryzacyjnego. Komisja chce za jego pomocą stworzyć warunki dla dobrze prosperującego przemysłu samochodowego, który będzie tworzył miejsca pracy, pobudzał wzrost gospodarczy i chronił środowisko naturalne dla przyszłych pokoleń.
Główne elementy planu działania
Przewidziane w planie konkretne działania mają sprawić, że przemysł motoryzacyjny będzie silny, zrównoważony i konkurencyjny.
Innowacje i transformacja cyfrowa
Nowy Europejski sojusz na rzecz pojazdów podłączonych do internetu i autonomicznych połączy najważniejsze europejskie podmioty z sektora motoryzacyjnego, a wynikiem tej współpracy ma być opracowanie samochodów nowej generacji. Wielkoskalowe środowiska testowe i tzw. piaskownice regulacyjne zapewnią innowatorom swobodę testowania i udoskonalania technologii na potrzeby pojazdów autonomicznych.
Jednym z elementów planu działania Komisji będzie opracowanie przez nią bardziej szczegółowych przepisów dotyczących pojazdów autonomicznych. Oprócz tego, Komisja zainwestuje wraz z prywatnymi partnerami we wspólne publiczno-prywatne przedsięwzięcie, którego wartość do 2027 r. wyniesie około miliarda euro. Inwestycja ta będzie realizowana za pośrednictwem programu „Horyzont Europa”.
Komisja opublikowała również komunikat w sprawie czystych ekologicznie flot korporacyjnych, w którym przedstawiła przykłady dobrych rozwiązań i zachęciła kraje UE do kontynuowania starań w tym zakresie.
Komisja dąży do większej elastyczności, dlatego pracuje nad zmianą rozporządzenia w sprawie norm emisji CO2 dla samochodów osobowych i dostawczych. Nowelizacja ta umożliwi producentom samochodów uśrednienie osiąganych wyników w okresie trzech lat (2025–2027) i skompensowanie niedostatecznych wyników w ciągu 1–2 lat ponadprzeciętnymi rezultatami uzyskanymi w pozostałej części całego okresu, a jednocześnie – dążenie do osiągnięcia celów na 2025 r.
Komisja pracuje także nad sposobami zwiększenia popytu na europejskie pojazdy bezemisyjne. Służy temu:
- wprowadzanie środków zachęcających do przechodzenia na pojazdy bezemisyjne
- przyspieszenie rozwoju infrastruktury ładowania samochodów elektrycznych za pośrednictwem inicjatywy w zakresie europejskich czystych korytarzy transportowych
- budowanie zaufania konsumentów za pomocą konkretnych środków, takich jak większe możliwości naprawy baterii
- zachęcanie do stosowania systemów leasingu socjalnego obejmujących nowe i używane pojazdy bezemisyjne, tak aby zrównoważony transport był dostępny dla wszystkich.
Zapewnienie odporności łańcucha dostaw
UE potrzebuje samowystarczalnego łańcucha dostaw oraz produkcji baterii, która byłaby konkurencyjna pod względem kosztów. Aby to osiągnąć, Komisja będzie nadal wspierać unijny sektor produkcji baterii i tym samym zwiększać europejską produkcję. Rozważane jest też bezpośrednie wsparcie dla producentów baterii.
Chcąc uniknąć strategicznych zależności, Komisja zamierza przeznaczyć 1,8 mld euro na stworzenie bezpiecznego, konkurencyjnego łańcucha dostaw surowców do produkcji baterii.
Zwiększanie umiejętności i uwzględnianie wymiaru społecznego
Mając na uwadze problemy niedoboru wykwalifikowanych pracowników, niedopasowania umiejętności do potrzeb rynku pracy i starzenia się siły roboczej w sektorze motoryzacyjnym, Komisja zamierza:
- rozszerzyć wsparcie z Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji, aby pomagać potrzebującym tego przedsiębiorstwom i pracownikom
- zwiększyć finansowanie z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (EFS+), aby wspierać pracowników, którzy chcą zmienić kwalifikacje i szukać nowych możliwości zatrudnienia
- przy okazji przeglądu śródokresowego EFS+ zachęcić państwa UE do przeznaczenia większych środków na finansowanie sektora motoryzacyjnego
- zwiększyć wsparcie dla pracowników w sektorach strategicznych, takich jak przemysł motoryzacyjny, ze szczególnym naciskiem na doskonalenie zawodowe i zmianę kwalifikacji.
Ponadto Europejskie Obserwatorium Sprawiedliwej Transformacji opracuje i zgromadzi dane, aby za ich pomocą identyfikować przyszłe zagrożenia dotyczące zatrudnienia oraz niedobory umiejętności.
Zwiększenie odporności przemysłu pod kątem skutecznego konkurowania na arenie światowej
W celu zwiększenia konkurencyjności unijnego przemysłu motoryzacyjnego Komisja zapewni równe warunki działania, wykorzystując instrumenty ochrony handlu, np. środki antysubsydyjne. Będzie też kontynuować negocjacje z krajami partnerskimi, aby zwiększać dostęp do rynków i źródeł zaopatrzenia.
Komisja zaproponuje nowe akty prawne, dzięki którym inwestycje zagraniczne w unijnym sektorze motoryzacyjnym będą sprzyjały konkurencyjności przemysłu w długim okresie. Co więcej, Komisja planuje również uproszczenie przepisów, aby zmniejszyć obciążenia administracyjne spoczywające na europejskich producentach samochodów.
