Sankcje w dziedzinie energii

Sankcje wymierzone w rosyjskie dochody z ropy naftowej

UE zakazała importu surowej ropy naftowej transportowanej drogą morską i rafinowanych produktów ropopochodnych z Rosji. Zakaz importu ropy naftowej ma znaczący wpływ na Rosję. Około połowa całkowitego rosyjskiego eksportu ropy naftowej trafia do UE. W 2021 r. UE importowała z Rosji ropę naftową o wartości 71 mld euro: surową ropę naftową (48 mld euro) i produkty rafinowane (23 mld euro). Utrata tego największego lukratywnego rynku ma istotny wpływ strukturalny na Rosję, której budżet jest w znacznym stopniu uzależniony od dochodów z eksportu ropy naftowej. 

Pułapy cenowe, ustalone wspólnie z koalicją G-7+ na rzecz pułapów cenowych, jeszcze bardziej zmniejszyły dochody Rosji z ropy naftowej, a także pomogły ustabilizować światowe rynki energii. Pułapy te uniemożliwiają podmiotom z UE m.in. świadczenie usług transportowych lub ubezpieczeniowych na potrzeby transportu rosyjskiej ropy naftowej powyżej pułapów. Obecnie stosowane są trzy pułapy cenowe, nałożone na eksport:

• rosyjskiej ropy naftowej drogą morską – zgodnie z 18. pakietem sankcji pułap cenowy wynosi 47,6 dolarów amerykańskich za baryłkę
• produktów ropopochodnych sprzedawanych powyżej ceny surowej ropy naftowej, takich jak olej napędowy, nafta i benzyna – pułap cenowy wynosi 100 dolarów amerykańskich za baryłkę
• produktów ropopochodnych sprzedawanych poniżej ceny surowej ropy naftowej, takich jak olej opałowy i benzyna ciężka – pułap cenowy wynosi 45 dolarów amerykańskich za baryłkę.

W ramach 18. pakietu sankcji wprowadzono również automatyczny i dynamiczny mechanizm, który w przyszłości ma służyć do przeglądu pułapu cen ropy naftowej. Nowy system zapewni, aby pułap cenowy był zawsze o 15 proc. niższy od średniej ceny rynkowej surowej ropy marki Urals w okresie wcześniejszych sześciu miesięcy. Oznacza to zarówno większą przewidywalność dla operatorów, jak i większą presję na obniżenie rosyjskich dochodów z energii.

Oprócz tego, aby skuteczniej radzić sobie z problemem „floty cieni” wykorzystywanej przez Rosję do obchodzenia pułapów cenowych, koalicja G7+ na rzecz pułapów cenowych wprowadziła niedawno środki ścisłego monitorowania sprzedaży zbiornikowców do państw trzecich. 

Inne środki w dziedzinie energii

• zakaz importu wszelkich form rosyjskiego węgla kamiennego
• zakaz importu gazu płynnego (LPG) mający wpływ na import o rocznej wartości ponad 1 mld euro, z odstępstwem w odniesieniu do obowiązujących już umów na okres maksymalnie 12 miesięcy
• zakaz importu wariantu gazu płynnego (LPG) wykorzystywanego do obchodzenia istniejących ograniczeń
• zakaz importu rosyjskiego skroplonego gazu ziemnego (LNG) od 1 stycznia 2027 r. w przypadku umów długoterminowych i w ciągu sześciu miesięcy od wejścia w życie sankcji – w przypadku umów krótkoterminowych
• zakaz inwestowania w przyszłości w budowane obecnie w Rosji instalacje LNG oraz zakaz eksportu do nich
• zakaz przeładunku rosyjskiego LNG w portach na terenie UE
• zakaz importu rosyjskiego LNG do określonych terminali, które nie są połączone z unijną siecią gazociągów
• zakaz dostarczania towarów, technologii i świadczenia usług na potrzeby rosyjskich projektów związanych z LNG i surową ropą naftową
• zakaz nowych inwestycji UE w rosyjski sektor wydobywczy, z wyjątkiem niektórych surowców
• zakaz eksportu określonych technologii rafineryjnych, który utrudnia Rosji modernizację rafinerii ropy i zwiększa jej koszty
• daleko idący zakaz nowych inwestycji w rosyjski sektor energetyczny, z ograniczonymi wyjątkami dotyczącymi cywilnej energii jądrowej i transportu niektórych produktów energetycznych do UE
• zakaz rezerwacji w krajach UE zdolności magazynowania gazu przez obywateli rosyjskich lub podmioty rosyjskie
• zlikwidowanie możliwości importu rosyjskiej ropy naftowej przez rurociąg do Niemiec i Polski
• zakaz czasowego składowania lub umieszczania rosyjskiej surowej ropy naftowej lub rosyjskich produktów ropopochodnych w unijnych portach
• zakaz wywozu, dostawy lub świadczenia usług oprogramowania komputerowego służącego Rosji do poszukiwania złóż ropy i gazu
• zakaz transakcji dla gazociągów Nord Stream 1 i 2
• całkowity zakaz transakcji z kluczowymi przedsiębiorstwami naftowymi i gazowymi Rosneft i Gazprom Neft
• zakaz importu rafinowanych produktów ropopochodnych pochodzących z rosyjskiej ropy naftowej
• środki wymierzone przeciwko podmiotom z państw trzecich, które zapewniają Rosji źródła dochodów, kupując rosyjski gaz lub wspierając działania rosyjskiej floty cieni.