Zakazy importu i eksportu

Sankcje w obszarze handlu międzynarodowego

UE, w porozumieniu z krajami grupy G-7 i innymi partnerami o podobnych poglądach, 15 marca 2022 r. zaprzestała stosowania wobec Rosji zasady najwyższego uprzywilejowania w ramach WTO. Pozbawia to Rosję najważniejszych korzyści handlowych wynikających z członkostwa we WTO.

UE postanowiła działać nie przez podwyższenie ceł na importowane towary, ale przez szereg sankcji obejmujących zakazy i ograniczenia importu i eksportu towarów, w tym zwłaszcza:

unijny zakaz importu wszystkich gotowych produktów i półproduktów stalowych
unijny zakaz eksportu towarów luksusowych, który ma bezpośrednio uderzyć w rosyjskie elity
unijny zakaz importu diamentów nieprzemysłowych wydobytych, przetworzonych lub wyprodukowanych w Rosji (to część koordynowanego międzynarodowo w ramach grupy G-7 zakazu przywozu diamentów, który ma pozbawić Rosję tego ważnego strumienia dochodów, szacowanego na 4 mld euro rocznie)
unijny zakaz importu surowców do produkcji stali, aluminium pierwotnego, przetworzonych wyrobów aluminiowych oraz innych towarów metalowych
unijny zakaz importu helu, który to import przynosi Rosji znaczne dochody
zakaz importu zabytkowych dóbr kultury zrabowanych w Ukrainie
rozszerzenie zakazu eksportu samochodów luksusowych na wszystkie nowe i używane samochody powyżej określonej pojemności silnika (> 1 900 cm³) oraz na wszystkie pojazdy elektryczne i hybrydowe
całkowity zakaz dotyczący niektórych rodzajów części maszyn
dodatkowe zakazy importu, w tym cementu, wyrobów gumowych, drewna, napojów spirytusowych, napojów alkoholowych, luksusowych owoców morza
ukierunkowany zakaz eksportu w sektorach, w których Rosja jest uzależniona od dostaw z UE, co stanowi jej słabość. Dotyczy to na przykład komputerów kwantowych, zaawansowanych półprzewodników, wrażliwych maszyn i części, towarów budowlanych, wyrobów ze stali przetworzonej, miedzi i aluminium, laserów, baterii i akumulatorów, sprzętu transportowego i chemikaliów. Zakaz obejmuje również specjalistyczne katalizatory stosowane w przemyśle rafineryjnym. Przyczyni się on do osłabienia rosyjskiej bazy technologicznej i zdolności przemysłowych Rosji
ograniczenia dotyczące towarów przemysłowych o znaczeniu wojskowym, w szczególności w odniesieniu do minerałów, chemikaliów, stali, materiałów szklanych i sztucznych ogni
zakaz dostarczania rosyjskiemu rządowi lub rosyjskim przedsiębiorstwom oprogramowania na użytek przedsiębiorstw i projektowania
zakaz bezpośredniego i pośredniego zakupu, importu lub transferu złota, jeżeli pochodzi ono z Rosji
ograniczenie eksportu 15 kolejnych produktów technologicznych znajdujących zastosowanie na polu walki w Ukrainie oraz sprzętu potrzebnego do produkcji takich produktów
zakaz sprzedaży, licencjonowania i przekazywania praw własności intelektualnej i tajemnic handlowych oraz odwoływania się do nich do celów związanych z towarami objętymi ograniczeniami, aby uniknąć sytuacji, w której towary objęte sankcjami są po prostu produkowane poza UE
zaostrzenie ograniczeń w imporcie wyrobów z żelaza i stali przez nałożenie na importerów wyrobów, które zostały przetworzone w państwie trzecim, obowiązku udowodnienia, że wykorzystane materiały nie pochodzą z Rosji
zaostrzenie ograniczeń eksportowych w odniesieniu do towarów i technologii podwójnego zastosowania oraz zaawansowanych technologicznie produktów dla podmiotów rosyjskich i podmiotów z państw trzecich powiązanych z rosyjskim kompleksem wojskowo-przemysłowym
ograniczenia eksportu niektórych związków chemicznych stosowanych do produkcji paliw stałych
ograniczenia eksportu dotyczące obrabiarek sterowanych komputerowo (CNC) używanych do produkcji sprzętu wykorzystywanego na polu walki
zakaz eksportu maszyn i urządzeń, zwłaszcza maszyn stosowanych w sektorze energetycznym, takich jak turbiny gazowe
zakaz eksportu chemikaliów, przede wszystkim tych wykorzystywanych jako surowce w przemyśle
zakaz eksportu niektórych metali, takich jak miedź rafinowana, i wyrobów z miedzi, aluminium i wyrobów z aluminium oraz artykułów ze stali
zakaz eksportu tworzyw sztucznych
zakaz eksportu soli i rud
zakaz eksportu materiałów budowlanych
zakaz eksportu produktów wykonanych z kauczuku.

FAKTY

Po stronie eksportu wartość wprowadzonych dotychczas ograniczeń i zakazów dotyczących eksportu towarów i technologii szacuje się na łącznie 48 mld euro. Stanowi to 54 proc. unijnego eksportu przed inwazją.
58 proc. wielkości importu przed inwazją jest objęte środkami, co odpowiada 91,2 mld euro.
Łączna wartość ograniczeń eksportowych nałożonych na usługi przedsiębiorstw wynosi 3,28 mld euro (16 proc. eksportu z UE przed inwazją).
Zakaz eksportu z UE produktów technologicznych osłabił rosyjskie sektory intensywnie korzystające z technologii. Szczególnie drastyczny był spadek produkcji samochodów, innych środków transportu i komputerów.
Żaden ze środków przyjętych przez UE nie dotyczy handlu produktami rolnymi ani spożywczymi, w tym pszenicą i nawozami, między państwami trzecimi i Rosją.

^{Ostatnia aktualizacja: 23 października 2025 r.}