De EU-begroting bevat plafonds voor:
- inkomsten – met het eigenmiddelenplafond wordt het bedrag aan eigen middelen bepaald dat de EU maximaal van EU-lidstaten mag vragen om haar uitgaven voor periode 2021-2027 te financieren;
- uitgaven – met de plafonds in de langetermijnbegroting worden de maximumbedragen bepaald die de EU gedurende dezelfde periode kan vastleggen of besteden.
De inkomstenplafonds zijn vastgesteld in het eigenmiddelenbesluit, de juridische tekst waarin de voorwaarden voor de financiering van de EU-begroting zijn vastgelegd. De eigenmiddelenplafonds zijn uitgedrukt als een percentage van het geschatte bruto nationaal inkomen van de EU (de som van het bni van alle lidstaten) omdat de nominale waarde jaarlijks varieert op basis van de ontwikkeling van het bni van de EU.
Er zijn twee soorten inkomstenplafonds:
- het eigenmiddelenplafond ter dekking van de jaarlijkse vastleggingskredieten – 1,46% van het bni van de EU voor de periode 2021-2027 (tegenover 1,29% in 2014-2020);
- het eigenmiddelenplafond ter dekking van de jaarlijkse betalingskredieten – 1,40% van het bni van de EU voor de periode 2021-2027 (tegenover 1,23% in 2014-2020).
Het verschil (“de marge”) tussen het eigenmiddelenplafond voor betalingen en het plafond van de langetermijnbegroting voor betalingen werkt als garantie dat de Europese Unie al haar financiële verplichtingen en voorwaardelijke verplichtingen onder alle omstandigheden kan nakomen, zelfs in geval van negatieve economische ontwikkelingen. Dit wordt de marge van de EU-begroting genoemd.
In het kader van het meest recente eigenmiddelenbesluit worden de eigenmiddelenplafonds bij wijze van uitzondering en tijdelijk met 0,6 procentpunten verhoogd. Dit zorgt voor een ruimere marge, waardoor de EU op de markten leningen kan aangaan voor de financiering van NextGenerationEU, het herstelinstrument voor Europa.
De verhoging van het eigenmiddelenplafond voor betalingskredieten naar 2% van het bni is in de tijd beperkt en wordt enkel en alleen gebruikt voor het herstel van de coronapandemie. Het verruimen van de marge levert geen extra geld op voor de EU-begroting, omdat dit alleen dient als gezamenlijke garantie voor de uitgifte van obligaties door de Commissie namens de EU. Wanneer alle middelen zijn terugbetaald en alle verplichtingen zijn beëindigd, wordt het eigenmiddelenplafond voor betalingen weer teruggebracht naar 1,4% van het bni.
Leningen voor andere programma’s zoals SURE en MFB+ voor Oekraïne worden gegarandeerd onder het permanente eigenmiddelenplafond van de begroting.