De crisis in het Midden-Oosten

Achtergrond

De Europese Unie heeft de gewelddadige en willekeurige aanvallen van Hamas in Israël op 7 oktober 2023 in de krachtigste bewoordingen veroordeeld. Zij heeft haar solidariteit met Israël betuigd en benadrukt dat Israël het recht heeft zich te verdedigen in overeenstemming met het humanitaire en het internationale recht.

Zij heeft tevens andermaal benadrukt hoe belangrijk het is te waarborgen dat alle burgers te allen tijde worden beschermd overeenkomstig het internationaal humanitair recht.

7 oktober was het begin van een van de donkerste hoofdstukken in de geschiedenis. De humanitaire situatie van de Palestijnen in de Gazastrook heeft een catastrofaal niveau bereikt door de steeds heviger wordende aanvallen, de Israëlische militaire operatie en de blokkade van Gaza. Ondertussen is er op de bezette Westelijke Jordaanoever nog altijd sprake van gedwongen ontheemding, bewegingsbeperkingen en geweld door kolonisten. De EU riep op tot onmiddellijke beëindiging van deze tragedie en was ingenomen met het akkoord over een staakt-het-vuren en de vrijlating van gijzelaars in oktober 2025. 

De EU blijft ook betrokken bij de diplomatieke inspanningen om een uitweg uit de geweldsspiraal te vinden. Ze blijft voorstander van een tweestatenoplossing, waarbij Israël en een Palestijnse staat in vrede en veiligheid naast elkaar leven.

Financiële steun aan Palestijnen

In juli 2024 kondigde de EU aan financiële noodhulp op korte termijn te verlenen aan de Palestijnse Autoriteit, om haar te helpen de meest dringende financiële uitgaven te doen en haar hervormingsagenda uit te voeren. Tussen juli 2024 en februari 2025 is bijna 400 miljoen euro aan aangekondigde financiële noodhulp uitbetaald. De betalingen waren afhankelijk van vooruitgang bij de uitvoering van de hervormingsagenda. 

In april 2025 heeft de Commissie een meerjarig breed steunprogramma voor het herstel en de veerkracht van de Palestijnen voorgesteld. Hiervoor is 1,6 miljard euro beschikbaar voor de periode 2025-2027. Via dit programma zal het economisch herstel en de veerkracht op de Westelijke Jordaanoever, in Oost-Jeruzalem en in Gaza, alsook in de Palestijnse particuliere sector worden ondersteund.

Met het oog op een transparante uitvoering van het steunprogramma heeft de EU de donorgroep voor Palestina opgericht, die in november 2025 haar oprichtingsvergadering heeft gehouden. Hierin komen belangrijke internationale partners samen om steun te geven voor de hervorming en het functioneren van Palestijnse Autoriteit. Het doel ervan is het bestuur te versterken, een veerkrachtigere economie op te bouwen, de financiën te stabiliseren, de dienstverlening aan de bevolking te verbeteren en de voorwaarden te scheppen voor een toekomstig doeltreffend bestuur in alle gebieden.

Diplomatieke inspanningen voor een oplossing van het conflict

De Europese Unie heeft haar volledige steun uitgesproken voor het akkoord tussen Israël en Hamas over een staakt-het-vuren en de vrijlating van gijzelaars in oktober 2025. Dit was een belangrijk resultaat. Nu moet er echter tastbare vooruitgang worden geboekt op drie kritieke fronten:

• de volledige terugkeer van alle overleden gijzelaars
• de terugtrekking van het Israëlische leger volgens de overeengekomen lijnen
• de aanzienlijke en ongehinderde levering van humanitaire hulp aan Gaza

De EU blijft streven naar een langdurige en duurzame vrede op basis van de tweestatenoplossing en zal daartoe de inspanningen in het vredesproces in het Midden-Oosten opvoeren.

De diplomatieke inspanningen van de EU omvatten:

• een oproep tot bescherming van burgers in overeenstemming met het internationaal humanitair recht
• een verdubbeling van haar humanitaire inzet in de regio
• een oproep tot dialoog tussen Israël en zijn buurlanden om de stabiliteit en vrede in de regio te handhaven
• het zoeken naar een langetermijnoplossing die iedereen vrede en veiligheid biedt

Aanpakken van terroristische, illegale en schadelijke inhoud op sociale media

Sinds de terroristische aanvallen van Hamas tegen Israël, en gezien de illegale en schadelijke inhoud die op sociale media circuleert, staat de Commissie in contact met grote platforms om ervoor te zorgen dat zij hun verplichtingen nakomen.

• De digitaledienstenverordening bepaalt dat grote onlineplatforms illegale inhoud moeten verwijderen en maatregelen moeten nemen om de risico’s voor de openbare veiligheid en voor het maatschappelijk debat aan te pakken.
• Dankzij de verordening terroristische online-inhoud kunnen de EU-landen platforms het bevel geven terroristische inhoud binnen een uur offline te halen.

Geen plaats voor haat: Europa verenigd tegen haat

De Commissie voert ook haar inspanningen ter bestrijding van antisemitisme en moslimhaat in al hun vormen op, door extra maatregelen te nemen op diverse beleidsterreinen, waaronder veiligheid, digitale zaken, onderwijs, cultuur en sport. Zo worden extra middelen uitgetrokken om gebedshuizen te beschermen en worden gezanten aangesteld met een expliciet mandaat om het potentieel van het EU-beleid ter bestrijding van haat te maximaliseren.