Inwettqu l-Patt Ekoloġiku Ewropew

Il-Patt Ekoloġiku Ewropew tana l-pjan iddettaljat għal din il-bidla trasformattiva. Bidla li se ġġib magħha ħafna benefiċċji, mill-ħolqien ta’ opportunitajiet ġodda għall-innovazzjoni, l-investiment u l-impjiegi ekoloġiċi, għat-titjib tas-saħħa u l-benesseri tagħna.

Is-27 Stat Membru kollha tal-UE impenjaw ruħhom li jittrasformaw lill-UE fl-ewwel kontinent newtrali għall-klima sal-2050. Biex jiksbu dan, huma wiegħdu li jnaqqsu l-emissjonijiet b’mill-anqas 55% sal-2030, meta mqabbla mal-livelli tal-1990.

L-UE issa għandha miri klimatiċi li jorbtu legalment li jkopru s-setturi ewlenin kollha tal-ekonomija. Il-pakkett ġenerali jinkludi

• miri għat-tnaqqis tal-emissjonijiet f’firxa wiesgħa ta’ setturi
• mira biex tingħata spinta lill-bjar tal-karbonju naturali
• sistema aġġornata għall-iskambju ta’ kwoti tal-emissjonijiet biex jiġu limitati l-emissjonijiet, jitpoġġja prezz fuq it-tniġġis u jiġu ġġenerati investimenti fit-tranżizzjoni ekoloġika
• u appoġġ soċjali għaċ-ċittadini u n-negozji ż-żgħar

L-Istati Membri issa se jonfqu 100% tad-dħul tagħhom mill-iskambju ta’ kwoti tal-emissjonijiet fuq proġetti marbutin mal-klima u l-enerġija u fuq id-dimensjoni soċjali tat-tranżizzjoni.

Il-Fond Soċjali għall-Klima l-ġdid se jiddedika €65 biljun mill-baġit tal-UE, u total ta’ aktar minn €86 biljun biex jappoġġja l-aktar ċittadini vulnerabbli u n-negozji ż-żgħar fir-rigward tat-tranżizzjoni ekoloġika. Dan se jiżgura li jkun hemm opportunitajiet għal kulħadd, billi jiġu indirizzati l-inugwaljanza u l-faqar enerġetiku, u tissaħħaħ il-kompetittività tal-kumpaniji Ewropej, filwaqt li ħadd ma jitħalla jibqa’ lura.

Sabiex jiġu żgurati kundizzjonijiet ekwi għall-kumpaniji Ewropej, il-Mekkaniżmu ta’ Aġġustament tal-Karbonju fil-Fruntieri l-ġdid se jiżgura li l-prodotti importati jħallsu wkoll prezz tal-karbonju fil-fruntiera fis-setturi koperti. Dan hu għodda siewja għall-promozzjoni tat-tnaqqis tal-emissjonijiet globali u għall-ingranaġġ tas-suq tal-UE biex insegwu l-għanijiet klimatiċi globali tagħna.

Bħala pass ulterjuri fit-triq lejn in-newtralità klimatika, il-Kummissjoni ppreżentat il-valutazzjoni tagħha għal mira klimatika għall-2040 għall-UE fi Frar 2024. Hu rrakkomanda li jitnaqqsu l-emissjonijiet netti ta’ gassijiet serra fl-UE b’90% sal-2040 meta mqabbla mal-livelli tal-1990, li hu konformi mal-parir xjentifiku reċenti u mal-impenji tal-UE skont il-Ftehim ta’ Pariġi. Il-Parlament Ewropew u l-Istati Membri se jiddiskutu din il-mira, u l-Kummissjoni li jmiss se tressaq proposti leġiżlattivi fuq dik il-bażi.

Bl-istandards il-ġodda tas-CO2, il-karozzi u l-vannijiet ġodda kollha rreġistrati fl-Ewropa se jkunu b’emissjonijiet żero sal-2035. Bħala pass intermedjarju lejn l-emissjonijiet żero, l-emissjonijiet medji ta’ karozzi ġodda se jkollhom jonqsu b’55% sal-2030, u dawk ta’ vannijiet ġodda b’50% sal-2030. Dan se jpoġġi t-trasport bit-triq f’qagħda soda lejn mobbiltà b’emissjonijiet żero fl-2050.

L-UE qed taħdem biex toħloq l-infrastruttura li ċ-ċittadini se jkollhom bżonn biex jiċċarġjaw vetturi b’emissjonijiet żero, għal vjaġġi qosra u twal. Il-miri se jkunu obbligatorji biex tiġi varata infrastruttura tal-iċċarġjar tal-elettriku u tar-riforniment tal-idroġenu tul it-toroq Ewropej. Se jkun hemm biżżejjed kapaċità ta’ ċċarġjar pubbliku fis-seħħ biex jiġu ssodisfatti d-domandi tal-flotta akbar ta’ karozzi b’emissjonijiet żero li se jidħlu fis-suq kif ukoll provvista ulterjuri ta’ ċarġers privati fid-dar jew fuq il-post tax-xogħol.

Barra minn hekk, mill-2027, it-trasport bit-triq se jkun kopert mis-sistema għall-iskambju ta’ kwoti tal-emissjonijiet, li tpoġġi prezz fuq it-tniġġis, tistimola l-użu ta’ karburanti aktar nodfa u tinvesti mill-ġdid f’teknoloġiji nodfa.

L-ipprezzar tal-karbonju japplika wkoll għas-settur tal-avjazzjoni. S’issa, dan japplika għal titjiriet fiż-ŻEE u titjiriet li jitilqu lejn l-Iżvizzera u r-Renju Unit. Mill-2024, it-titjiriet mhux domestiċi lejn u minn reġjuni ultraperiferiċi huma koperti wkoll.

Sabiex jiġu promossi fjuwils tal-avjazzjoni sostenibbli (SAF), żdied is-sehem minimu ta’ SAF meħtieġ li jitħallat mal-pitrolju mill-fornituri tal-fjuwil tal-avjazzjoni u fornut lill-ajruporti tal-UE.

L-ipprezzar tal-karbonju ġie estiż ukoll għas-settur marittimu. Ġiet stabbilita mira għal tnaqqis gradwali għall-intensità medja annwali tal-gassijiet serra tal-enerġija użata abbord mill-vapuri biex jiġi promoss l-użu ta’ fjuwils rinnovabbli u b’livell baxx ta’ emissjonijiet tal-karbonju.

Bil-Pjan Industrijali tal-Patt Ekoloġiku, ippreżentat fi Frar 2023, irridu nsaħħu l-kompetittività tal-industrija b’emissjonijiet żero netti tal-Ewropa, u naċċelleraw it-tranżizzjoni lejn in-newtralità klimatika.

L-għan tal-Pjan Industrijali tal-Patt Ekoloġiku hu li jiżgura l-post tal-Ewropa bħala d-dar tal-innovazzjoni industrijali u tat-teknoloġija nadifa. Biex jinkiseb dan, il-pjan ikopri erba’ pilastri ewlenin:

• Ambjent regolatorju prevedibbli u simplifikat
• Aċċess aktar rapidu għall-fondi
• Titjib tal-ħiliet
• L-iffaċilitar ta’ kummerċ miftuħ u ġust għall-ktajjen tal-provvista reżiljenti

L-Att dwar l-Industrija b’Emissjonijiet Żero Netti, ippreżentat f’Marzu 2023, jagħmel parti mill-Pjan Industrijali tal-Patt Ekoloġiku biex tiżdied il-manifattura ta’ teknoloġiji nodfa fl-UE, jinħolqu impjiegi ekoloġiċi u jiġi żgurat li l-Unjoni tkun mgħammra tajjeb għat-tranżizzjoni lejn enerġija nadifa. Dan se joħloq kundizzjonijiet aħjar biex jiġu stabbiliti proġetti b’emissjonijiet żero netti fl-Ewropa u biex jattiraw l-investimenti.

L-aggressjoni Russa fuq l-Ukrajna u t-tfixkil sussegwenti tas-suq u l-prezzijiet tal-enerġija, komplew isaħħu l-idea li l-UE jeħtieġ li ttemm id-dipendenza tagħha fuq il-fjuwils fossili Russi u taċċellera t-tranżizzjoni ekoloġika.

Bil-pjan REPowerEU, ippreżentat f’Mejju 2022, il-Kummissjoni żvelat il-pjanijiet tagħha biex tgħin lill-UE

• tuża aktar enerġija rinnovabbli
• tiffranka l-enerġija
• tiddiversifika l-provvisti tal-enerġija tagħha

F’Marzu 2023, l-UE qablet dwar leġiżlazzjoni aktar b’saħħitha biex iżżid il-kapaċità tal-enerġija rinnovabbli tagħha, billi żżid il-mira vinkolanti tagħha għall-2030 għal minimu ta’ 42.5%, żieda mill-mira attwali ta’ 32%, bl-ambizzjoni li tilħaq 45%. Dan ifisser li kważi jiġi rdoppjat is-sehem eżistenti ta’ enerġija rinnovabbli fl-UE.

Barra minn hekk, it-tnaqqis fil-konsum tal-enerġija hu essenzjali biex jitnaqqsu kemm l-emissjonijiet kif ukoll l-ispejjeż tal-enerġija għall-konsumaturi u l-industrija.

Ġiet stabbilita mira vinkolanti ġdida fil-livell tal-UE biex l-effiċjenza enerġetika tittejjeb b’11.7% sal-2030. L-Istati Membri se jkollhom jagħmlu ffrankar annwali ta’ medja ta’ 1.49% mill-2024 sal-2030. L-Istati Membri issa se jkollhom ukoll jimplimentaw titjib fl-effiċjenza enerġetika bħala prijorità fost il-persuni affettwati mill-faqar enerġetiku.

Is-sistema tat-taxxa għall-prodotti tal-enerġija għandha tappoġġja wkoll it-tranżizzjoni ekoloġika billi tagħti l-inċentivi t-tajba. Filwaqt li għadha qed tiġi nnegozjata, il-Kummissjoni pproponiet li tallinea r-rati minimi tat-taxxa għat-tisħin u t-trasport mal-objettivi klimatiċi tagħna, filwaqt li timmitiga l-impatt soċjali u tappoġġja liċ-ċittadini vulnerabbli.

Il-Kummissjoni għandha l-għan li tal-anqas tirdoppja r-rati ta’ rinnovazzjoni fl-għaxar snin li ġejjin u tiżgura li r-rinnovazzjonijiet iwasslu għal effiċjenza akbar fl-użu tal-enerġija u tar-riżorsi. Dan se jtejjeb il-kwalità tal-ħajja għall-persuni li jgħixu fil-bini u jużawh, inaqqas l-emissjonijiet tal-gassijiet b’effett ta’ serra tal-Ewropa, irawwem id-diġitalizzazzjoni u jtejjeb l-użu mill-ġdid u r-riċiklaġġ tal-materjali.

Biex nagħtu spinta lir-rinnovazzjonijiet meħtieġa, fl-2021 ipproponejna reviżjoni tad-Direttiva tal-UE dwar ir-Rendiment tal-Bini fl-Użu tal-Enerġija biex gradwalment jittejjeb ir-rendiment tal-bini fl-użu tal-enerġija fl-Ewropa, filwaqt li jitqiesu bir-reqqa ċ-ċirkostanzi nazzjonali.

It-titjib meħtieġ jista’ jinkiseb permezz ta’ numru ta’ miżuri individwali, bħall-istallazzjoni ta’ insulazzjoni, is-sostituzzjoni ta’ twieqi jew bibien qodma, it-titjib tas-sistemi tat-tisħin, jew l-istallazzjoni ta’ pannelli solari.

Il-Fond Soċjali għall-Klima l-ġdid se jappoġġja liċ-ċittadini tal-UE l-aktar milquta jew f’riskju ta’ faqar enerġetiku jew ta’ mobbiltà. Dan se jipprovdi aktar minn €86 biljun b’kollox biex jappoġġja l-aktar ċittadini u negozji żgħar vulnerabbli fit-tranżizzjoni ekoloġika.

Il-Fond se jappoġġja dawn il-gruppi vulnerabbli permezz ta’ miżuri strutturali u investimenti fl-effiċjenza enerġetika, ir-rinnovazzjoni tal-binjiet (eż. l-iżolazzjoni), it-tisħin u t-tkessiħ nodfa (eż. pompi tas-sħana), u l-integrazzjoni tal-enerġija rinnovabbli (eż. pannelli solari) kif ukoll fil-mobbiltà u t-trasport b’emissjonijiet żero u baxxi, inkluż it-trasport pubbliku.

Biex jikkomplementa r-regoli l-ġodda tal-UE dwar il-bini u jiggwida l-isforzi tal-Istati Membri, hemm punt ta’ riferiment nazzjonali indikattiv ġdid ta’ 49% tal-enerġija rinnovabbli fis-settur tal-bini.

Is-settur pubbliku se jkun ukoll soġġett għal mira annwali ġdida ta’ tnaqqis fil-konsum tal-enerġija ta’ 1.9%. L-obbligu tal-Istati Membri li jirrinnovaw kull sena mill-anqas 3% tal-erja totali tal-art tal-bini li jkun proprjetà tal-amministrazzjoni pubblika hu estiż mill-gvern ċentrali għal-livelli kollha tal-amministrazzjoni pubblika.

Barra minn hekk, mill-2027, il-fjuwils tal-bini u tat-trasport se jkunu koperti mill-iskambju ta’ kwoti tal-emissjonijiet, li jpoġġi prezz fuq it-tniġġis, jistimula użu ta’ fjuwil aktar nadif, u jerġa’ jsir investiment f’teknoloġiji nodfa.

Ir-restawr tan-natura u l-abilitazzjoni tal-bijodiversità biex terġa’ tirnexxi joffru soluzzjoni rapida u rħisa biex jiġi assorbit u maħżun il-karbonju. L-istrateġija tal-UE għall-bijodiversità għall-2030 hi pjan komprensiv fit-tul biex tipproteġi n-natura u tpoġġi l-bijodiversità tal-Ewropa fit-triq lejn l-irkupru, għall-benefiċċju tan-nies, tal-klima u tal-pjaneta.

L-istrateġija fiha impenji u azzjonijiet speċifiċi:

• it-tkabbir taż-żoni eżistenti ta’ Natura 2000, in-network fl-UE kollha ta’ żoni protetti tal-art u tal-baħar
• it-tnedija ta’ pjan tal-UE għar-restawr tan-natura, inkluża l-ewwel Liġi dwar ir-Restawr tan-Natura li qatt saret u li qed tiġi nnegozjata bħalissa
• il-ftuħ tal-finanzjament għall-bijodiversità, biex tkun tista’ ssir il-bidla trasformattiva meħtieġa
• l-introduzzjoni ta’ miżuri biex tiġi indirizzata l-isfida tal-bijodiversità globali

B’mod partikulari, ir-restawr tan-natura għandu rwol importanti biex jillimita l-progress tat-tisħin globali billi jaqbad u jaħżen il-karbonju, u fl-adattament għat-tibdil fil-klima, kif ukoll fil-mitigazzjoni tal-impatt ta’ diżastri naturali dejjem aktar vjolenti bħall-għargħar, in-nixfiet u l-mewġiet ta’ sħana.

B’mod addizzjonali, l-użu mhux sostenibbli tar-riżorsi naturali, b’mod partikolari d-degradazzjoni u t-tniġġis tal-ħamrija, hu mutur ewlieni tal-kriżijiet klimatiċi u tal-bijodiversità. Biex tindirizza dan, il-Kummissjoni pproponiet Liġi dwar il-Monitoraġġ tal-Ħamrija, li se tpoġġi lill-UE fuq perkors għal ħamrija b’saħħitha sal-2050, billi tiġbor data dwar is-saħħa tal-ħamrija u tagħmilha disponibbli għall-bdiewa u għal managers oħrajn tal-ħamrija.

It-tisħiħ tal-assorbimenti netti tal-karbonju u l-għoti ta' spinta lill-bjar tal-karbonju fl-UE huma ta’ importanza kbira. Il-mira tal-UE għall-assorbimenti netti tal-karbonju minn bjar naturali se tiżdied għal 310 miljun tunnellata ta’ ekwivalenti ta’ CO2 sal-2030. L-Istati Membri jikkondividu r-responsabbiltà għall-assorbiment tal-karbonju mill-atmosfera, huma responsabbli għall-kura u l-espansjoni tal-bjar tal-karbonju tagħhom biex jilħqu l-mira l-ġdida tal-UE.

Il-bijoenerġija tikkontribwixxi għat-tneħħija gradwali tal-karburanti fossili u d-dekarbonizzazzjoni tal-ekonomija tal-UE. Iżda għandha tintuża b’mod sostenibbli. Se jiġu applikati kriterji stretti u ġodda biex jiġi evitat il-ħsad mhux sostenibbli tal-foresti u biex jiġu protetti żoni b’valur għoli ta’ bijodiversità f’konformità mal-ambizzjoni akbar dwar il-klima u l-bijodiversità.

Stimolu għal azzjoni klimatika globali

Il-Patt Ekoloġiku Ewropew diġà ta eżempju pożittiv u ggwida lil sħab internazzjonali ewlenin biex jistabbilixxu d-dati ta’ mira tagħhom għan-newtralità klimatika.

B’investiment fit-teknoloġiji tal-enerġija rinnovabbli, qed niżviluppaw għarfien espert u prodotti li se jkunu ta’ benefiċċju wkoll għall-bqija tad-dinja.

Biċ-ċaqliqa lejn trasport ekoloġiku, noħolqu kumpaniji ewlenin fid-dinja li jistgħu jservu suq globali li qed jikber. Billi naħdmu mas-sħab internazzjonali tagħna, se nnaqqsu l-emissjonijiet flimkien fit-trasport marittimu u fl-avjazzjoni madwar id-dinja.

Fis-Summit tal-COP28 tan-NU f’Dubai fl-2023, l-UE insistiet biex l-ambizzjoni klimatika globali tiżdied b’mod sostanzjali biex l-objettiv ta’ 1.5 °C jibqa’ jista’ jintlaħaq, f’konformità mal-Ftehim ta’ Pariġi. L-UE kisbet ukoll ftehim biex taċċellera t-tranżizzjoni globali lil hinn mill-fjuwils fossili u l-enerġija rinnovabbli tripla u tirdoppja l-effiċjenza enerġetika dan id-deċennju.

L-UE, l-Istati Membri tagħha u l-Bank Ewropew tal-Investiment flimkien huma l-akbar kontributur ta’ finanzjament pubbliku għall-klima għall-pajjiżi li qed jiżviluppaw. Dawn ipprovdew aktar minn €28.5 biljun fl-2022.

L-UE fejn tiffinanzja l-azzjoni klimatika?