Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας

Στον δρόμο για μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη έως το 2050

Μετασχηματισμός της οικονομίας και των κοινωνιών μας

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία καθόρισε το σχέδιο στρατηγικής για αυτόν τον μετασχηματισμό. Μια αλλαγή που θα αποφέρει πολλά οφέλη, από τη δημιουργία νέων ευκαιριών για καινοτομία, επενδύσεις και πράσινες θέσεις εργασίας έως τη βελτίωση της υγείας και της ευημερίας μας.

Και τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ δεσμεύτηκαν να μετατρέψουν την ΕΕ στην πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρο έως το 2050. Για να το επιτύχουν αυτό, δεσμεύτηκαν να μειώσουν τις εκπομπές κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.

Η ΕΕ έχει πλέον νομικά δεσμευτικούς στόχους για το κλίμα που καλύπτουν όλους τους βασικούς τομείς της οικονομίας. Η συνολική δέσμη περιλαμβάνει:

  • στόχους για τη μείωση των εκπομπών σε ευρύ φάσμα τομέων
  • στόχο για την ενίσχυση των φυσικών καταβοθρών άνθρακα
  • επικαιροποιημένο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών για τον περιορισμό των εκπομπών, την τιμολόγηση της ρύπανσης και τη δημιουργία επενδύσεων στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης
  • και κοινωνική στήριξη των πολιτών και των μικρών επιχειρήσεων

Τα κράτη μέλη θα δαπανούν πλέον το 100 % των εσόδων τους από την εμπορία δικαιωμάτων εκπομπών σε έργα που σχετίζονται με το κλίμα και την ενέργεια και την κοινωνική διάσταση της μετάβασης.

Το νέο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα θα διαθέσει 65 δισεκατομμύρια ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και περισσότερα από 86 δισεκατομμύρια ευρώ συνολικά για τη στήριξη των πιο ευάλωτων πολιτών και των μικρών επιχειρήσεων στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης. Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλιστούν ευκαιρίες για όλους, αντιμετωπίζοντας την ανισότητα και την ενεργειακή φτώχεια και ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, χωρίς κανείς να μείνει στο περιθώριο.

Για να εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για τις ευρωπαϊκές εταιρείες, ο νέος μηχανισμός συνοριακής προσαρμογής άνθρακα θα διασφαλίσει ότι και τα εισαγόμενα προϊόντα θα υπόκεινται σε τιμολόγηση ανθρακούχων εκπομπών στα σύνορα στους καλυπτόμενους τομείς. Πρόκειται για πολύτιμο εργαλείο για την προώθηση της μείωσης των παγκόσμιων εκπομπών και τη μόχλευση της αγοράς της ΕΕ για την επίτευξη των παγκόσμιων στόχων μας για το κλίμα.

Η Επιτροπή, κάνοντας ένα βήμα ακόμη για την επίτευξη του στόχου της κλιματικής ουδετερότητας, παρουσίασε τον Φεβρουάριο του 2024 την αξιολόγησή της σχετικά με τον κλιματικό στόχο για το 2040 για την ΕΕ. Συνέστησε τη μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ κατά 90 % έως το 2040 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, γεγονός που συνάδει με τις πρόσφατες επιστημονικές γνωμοδοτήσεις και τις δεσμεύσεις της ΕΕ στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη θα συζητήσουν τον στόχο αυτό και η επόμενη Επιτροπή θα προτείνει ανάλογες νομοθετικές προτάσεις.

Βιώσιμες μεταφορές για όλους

alt=""

Με τα νέα πρότυπα για το CO2, όλα τα καινούργια αυτοκίνητα και ημιφορτηγά που θα ταξινομούνται στην Ευρώπη θα είναι μηδενικών εκπομπών έως το 2035. Ως ενδιάμεσο βήμα προς την επίτευξη μηδενικών εκπομπών, οι μέσες εκπομπές των καινούργιων αυτοκινήτων θα πρέπει να μειωθούν κατά 55 % έως το 2030 και των καινούργιων ημιφορτηγών κατά 50 % έως το 2030. Έτσι οι οδικές μεταφορές θα τεθούν σε σταθερή πορεία για την επίτευξη κινητικότητας μηδενικών εκπομπών το 2050.

55 %
μείωση των εκπομπών από τα αυτοκίνητα έως το 2030
50 %
μείωση των εκπομπών από τα ημιφορτηγά έως το 2030
0
εκπομπές από καινούργια αυτοκίνητα έως το 2035

Η ΕΕ εργάζεται για τη δημιουργία των υποδομών που θα χρειαστούν οι πολίτες για τη φόρτιση των οχημάτων μηδενικών εκπομπών, για τις μικρές και μεγάλες διαδρομές τους. Οι στόχοι θα είναι υποχρεωτικοί για την ανάπτυξη υποδομών φόρτισης με ηλεκτρικό ρεύμα και ανεφοδιασμού με υδρογόνο κατά μήκος των ευρωπαϊκών οδών. Θα υπάρχει επαρκής ισχύς για τη δημόσια φόρτιση ώστε να καλυφθούν οι απαιτήσεις του μεγαλύτερου στόλου αυτοκινήτων μηδενικών εκπομπών που θα διατεθούν στην αγορά, καθώς και επιπλέον προσφορά ιδιωτικών σταθμών φόρτισης στο σπίτι ή στην εργασία.

Επιπλέον, από το 2027 οι οδικές μεταφορές θα καλύπτονται από την εμπορία δικαιωμάτων εκπομπών, με την τιμολόγηση της ρύπανσης, την τόνωση της χρήσης καθαρότερων καυσίμων και την επανεπένδυση σε καθαρές τεχνολογίες.

Η τιμολόγηση των ανθρακούχων εκπομπών θα εφαρμόζεται επίσης και στον τομέα των αερομεταφορών. Μέχρι σήμερα, εφαρμόζεται στις πτήσεις εντός του ΕΟΧ και στις πτήσεις προς την Ελβετία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Από το 2024 θα καλύπτονται και οι μη εσωτερικές πτήσεις από και προς τις εξόχως απόκεντρες περιοχές.

Με σκοπό την προώθηση των βιώσιμων καυσίμων αεροσκαφών, έχει αυξηθεί το ποσοστό τους που απαιτείται να αναμειγνύεται με κηροζίνη από τους προμηθευτές αεροπορικών καυσίμων για τον εφοδιασμό των αερολιμένων της ΕΕ.

Η τιμολόγηση των ανθρακούχων εκπομπών έχει επεκταθεί και στον τομέα της ναυτιλίας. Έχει καθοριστεί στόχος για σταδιακές μειώσεις της ετήσιας μέσης έντασης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από την ενέργεια που χρησιμοποιούν τα πλοία, με σκοπό την αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων καυσίμων και καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών.

Ηγετική θέση στην πράσινη βιομηχανική επανάσταση

alt=""

Με το βιομηχανικό σχέδιο της Πράσινης Συμφωνίας, το οποίο παρουσιάστηκε τον Φεβρουάριο του 2023, θέλουμε να βελτιώσουμε την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας μηδενικών καθαρών εκπομπών και να επιταχύνουμε τη μετάβαση προς την κλιματική ουδετερότητα.

Πάνω από 100 δισ. ευρώ
είναι η αξία του οικοσυστήματος νεοσύστατων επιχειρήσεων της ΕΕ με μηδενικές καθαρές εκπομπές το 2021, η οποία διπλασιάστηκε από το 2020
Μεγαλύτερη από 400 GW
είναι η ικανότητα παραγωγής αιολικής και ηλιακής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην ΕΕ το 2022, σημειώνοντας αύξηση άνω του 25 % σε σύγκριση με το 2020
4,5 εκατομμύρια
πράσινες θέσεις εργασίας στην ευρωπαϊκή οικονομία το 2019, από τα 3,2 εκατομμύρια που ήταν το 2000

Στόχος του βιομηχανικού σχεδίου της Πράσινης Συμφωνίας είναι να διασφαλίσει τη θέση της Ευρώπης ως τόπου βιομηχανικής καινοτομίας και καθαρής τεχνολογίας. Για να επιτευχθεί αυτό, το σχέδιο καλύπτει τέσσερις βασικούς πυλώνες:

  • προβλέψιμο και απλουστευμένο ρυθμιστικό περιβάλλον
  • ταχύτερη πρόσβαση σε χρηματοδότηση
  • βελτίωση των δεξιοτήτων
  • διευκόλυνση του ανοικτού και δίκαιου εμπορίου για ανθεκτικές αλυσίδες εφοδιασμού

Η πράξη για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών, που παρουσιάστηκε τον Μάρτιο του 2023, αποτελεί μέρος του βιομηχανικού σχεδίου της Πράσινης Συμφωνίας για την κλιμάκωση της παραγωγής καθαρών τεχνολογιών στην ΕΕ, τη δημιουργία πράσινων θέσεων εργασίας και τη διασφάλιση ότι η Ένωση έχει όλα τα εφόδια για τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας. Θα δημιουργήσει καλύτερες συνθήκες για τη δημιουργία έργων μηδενικών καθαρών εκπομπών στην Ευρώπη και την προσέλκυση επενδύσεων.

Καθαρισμός του ενεργειακού μας συστήματος

alt=""

Η επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η επακόλουθη διαταραχή της αγοράς και των τιμών της ενέργειας ενίσχυσαν απλώς την ιδέα ότι η ΕΕ πρέπει να τερματίσει την εξάρτησή της από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και να επιταχύνει την πράσινη μετάβαση.

Με το σχέδιο REPowerEU, που παρουσιάστηκε τον Μάιο του 2022, η Επιτροπή αποκάλυψε τα σχέδιά της για να βοηθήσει την ΕΕ

  • να αυξήσει τη χρήση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές
  • να εξοικονομήσει ενέργεια
  • να διαφοροποιήσει τον ενεργειακό εφοδιασμό της

Τον Μάρτιο του 2023 η ΕΕ συμφώνησε σε αυστηρότερη νομοθεσία για την αύξηση της ικανότητας παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλάζοντας τον δεσμευτικό στόχο της για το 2030 σε τουλάχιστον 42,5 % αντί του ισχύοντος 32 %, με τη φιλοδοξία να φτάσει το 45 %. Ο στόχος αυτός σχεδόν διπλασιάζει το υφιστάμενο μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην ΕΕ.

Επιπλέον, η μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης είναι απαραίτητη για τη μείωση τόσο των εκπομπών όσο και του ενεργειακού κόστους για τους καταναλωτές και τη βιομηχανία.

Θεσπίζεται νέος δεσμευτικός στόχος σε επίπεδο ΕΕ για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά 11,7 % έως το 2030. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιτύχουν ετήσια εξοικονόμηση 1,49 % κατά μέσο όρο από το 2024 έως το 2030. Τα κράτη μέλη θα πρέπει τώρα να εφαρμόσουν επίσης κατά προτεραιότητα βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης για τα άτομα που πλήττονται από ενεργειακή φτώχεια.

42,5 %
νέος στόχος για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές για το 2030 (με τη φιλοδοξία να φτάσει το 45 %)
11,7 %
βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης έως το 2030

Το φορολογικό σύστημα για τα ενεργειακά προϊόντα πρέπει επίσης να στηρίζει την πράσινη μετάβαση παρέχοντας τα κατάλληλα κίνητρα. Η Επιτροπή έχει προτείνει την ευθυγράμμιση των ελάχιστων φορολογικών συντελεστών για τη θέρμανση και τις μεταφορές με τους κλιματικούς στόχους μας, με παράλληλο μετριασμό του κοινωνικού αντικτύπου και στήριξη των ευάλωτων πολιτών, η πρόταση αυτή είναι υπό διαπραγμάτευση.

Ανακαίνιση των κτιρίων για πιο οικολογικούς τρόπους ζωής

alt=""

Η Επιτροπή έχει ως στόχο να υπερδιπλασιάσει τα ποσοστά ανακαινίσεων την επόμενη δεκαετία και να διασφαλίσει ότι οι ανακαινίσεις θα οδηγήσουν σε υψηλότερη ενεργειακή απόδοση και αποδοτικότερη χρήση των πόρων. Έτσι, θα βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των ενοίκων και όσων χρησιμοποιούν τα κτίρια, θα μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην Ευρώπη, θα τονωθεί η ψηφιοποίηση και θα ενισχυθεί η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση των υλικών.

Για να προωθήσουμε τις αναγκαίες ανακαινίσεις, προτείναμε το 2021 αναθεώρηση της οδηγίας της ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων με σκοπό τη σταδιακή βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων σε ολόκληρη την Ευρώπη, λαμβάνοντας προσεκτικά υπόψη τις εθνικές συνθήκες.

Οι αναγκαίες βελτιώσεις μπορούν να επιτευχθούν χάρη σε διάφορα μέτρα, όπως η μόνωση, η αντικατάσταση παλαιών παραθύρων ή θυρών, η αναβάθμιση των συστημάτων θέρμανσης ή η εγκατάσταση ηλιακών συλλεκτών.

Το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα που δημιουργήθηκε πρόσφατα θα στηρίξει τους πολίτες της ΕΕ που πλήττονται περισσότερο ή κινδυνεύουν από ενεργειακή φτώχεια ή φτώχεια κινητικότητας. Θα διαθέσει πάνω από 86 δισ. ευρώ συνολικά για τη στήριξη των πιο ευάλωτων πολιτών και των μικρών επιχειρήσεων κατά την πράσινη μετάβαση.

Το Ταμείο θα στηρίξει τις ευάλωτες αυτές ομάδες μέσω διαρθρωτικών μέτρων και επενδύσεων στην ενεργειακή απόδοση, την ανακαίνιση κτιρίων (π.χ. μόνωση), την καθαρή θέρμανση και ψύξη (π.χ. αντλίες θερμότητας) και την ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (π.χ. ηλιακοί συλλέκτες), καθώς και στην κινητικότητα και τις μεταφορές μηδενικών και χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων μεταφορών.

Για να συμπληρωθούν οι νέοι κανόνες της ΕΕ για τα κτίρια και να καθοδηγηθούν οι προσπάθειες των κρατών μελών, έχει θεσπιστεί ένα νέο ενδεικτικό εθνικό ποσοστό αναφοράς 49 % ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στον κτιριακό τομέα.

Επίσης, ο δημόσιος τομέας θα υπόκειται σε νέο ετήσιο στόχο μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας κατά 1,9 %. Η υποχρέωση των κρατών μελών να ανακαινίζουν κάθε χρόνο τουλάχιστον το 3 % του συνολικού εμβαδού των κτιρίων που ανήκουν στη δημόσια διοίκηση επεκτείνεται από την κεντρική κυβέρνηση σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης.

Επιπλέον, από το 2027 τα κτίρια και οι οδικές μεταφορές θα καλύπτονται από την εμπορία δικαιωμάτων εκπομπών, με την τιμολόγηση της ρύπανσης, την τόνωση της χρήσης καθαρότερων καυσίμων και την επανεπένδυση σε καθαρές τεχνολογίες.

Συνεργασία με τη φύση για την προστασία του πλανήτη και της υγείας μας

alt=""

Η αποκατάσταση της φύσης και η αναζωογόνηση της βιοποικιλότητας προσφέρουν μια γρήγορη και φθηνή λύση για την απορρόφηση και την αποθήκευση άνθρακα. Η στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 είναι ένα ολοκληρωμένο μακροπρόθεσμο σχέδιο για την προστασία της φύσης και τη θέση της βιοποικιλότητας της Ευρώπης σε πορεία ανάκαμψης, προς όφελος των ανθρώπων, του κλίματος και του πλανήτη.

Η στρατηγική περιλαμβάνει συγκεκριμένες δεσμεύσεις και δράσεις:

  • διεύρυνση των υφιστάμενων περιοχών Natura 2000, του πανευρωπαϊκού δικτύου προστατευόμενων χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών
  • δρομολόγηση σχεδίου αποκατάστασης της φύσης της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της πρώτης νομοθετικής πράξης για την αποκατάσταση της φύσης που τώρα είναι υπό διαπραγμάτευση
  • αποδέσμευση χρηματοδότησης για τη βιοποικιλότητα, ώστε να καταστεί δυνατός ο μετασχηματισμός
  • θέσπιση μέτρων για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας πρόκλησης που αντιμετωπίζει η βιοποικιλότητα

Ειδικότερα, η αποκατάσταση της φύσης διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη, με τη δέσμευση και την αποθήκευση άνθρακα, και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, καθώς και στον μετριασμό των επιπτώσεων των ολοένα και πιο βίαιων φυσικών καταστροφών, όπως οι πλημμύρες, οι ξηρασίες και οι καύσωνες.

Επιπλέον, η μη βιώσιμη χρήση των φυσικών πόρων, ιδίως η υποβάθμιση και η ρύπανση των εδαφών, αποτελεί πολύ σημαντικό παράγοντα της κλιματικής κρίσης και της κρίσης βιοποικιλότητας. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού, η Επιτροπή πρότεινε τη νομοθετική πράξη για την παρακολούθηση του εδάφους, η οποία θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για υγιή εδάφη στην ΕΕ έως το 2050, συγκεντρώνοντας δεδομένα σχετικά με την υγεία του εδάφους και καθιστώντας τα διαθέσιμα στους γεωργούς και σε άλλους διαχειριστές του εδάφους.

Η βελτίωση των καθαρών απορροφήσεων άνθρακα και η ενίσχυση των καταβοθρών άνθρακα στην ΕΕ είναι υψίστης σημασίας. Ο στόχος της ΕΕ για καθαρές απορροφήσεις άνθρακα από φυσικές καταβόθρες θα αυξηθεί σε 310 εκατομμύρια τόνους ισοδύναμου CO2 έως το 2030. Τα κράτη μέλη έχουν κοινή ευθύνη για την απομάκρυνση του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, είναι υπεύθυνα για τη φροντίδα και την επέκταση των οικείων καταβοθρών διοξειδίου του άνθρακα ώστε να επιτευχθεί ο νέος στόχος της ΕΕ.

Η βιοενέργεια συμβάλλει στη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων και στην απανθρακοποίηση της οικονομίας της ΕΕ. Ωστόσο, πρέπει να χρησιμοποιείται με βιώσιμο τρόπο. Θα εφαρμοστούν αυστηρά, νέα κριτήρια για την αποφυγή της μη βιώσιμης υλοτομίας και την προστασία των περιοχών με υψηλή αξία βιοποικιλότητας, σύμφωνα με την αυξημένη φιλοδοξία για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα.

Ενίσχυση της παγκόσμιας δράσης για το κλίμα

alt=""

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία έχει ήδη δώσει θετικό παράδειγμα και έχει οδηγήσει τους σημαντικότερους διεθνείς εταίρους να καθορίσουν τις δικές τους ημερομηνίες-στόχους για την κλιματική ουδετερότητα.

Με τις επενδύσεις μας σε τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αναπτύσσουμε εμπειρογνωμοσύνη και προϊόντα από τα οποία θα επωφεληθεί και ο υπόλοιπος κόσμος.

Με τη μετάβαση προς τις πράσινες μεταφορές, δημιουργούμε πρωτοπόρες εταιρείες σε παγκόσμιο επίπεδο που μπορούν να εξυπηρετήσουν μια αναπτυσσόμενη παγκόσμια αγορά. Συνεργαζόμενοι με τους διεθνείς εταίρους μας, θα μειώσουμε από κοινού τις εκπομπές στις θαλάσσιες μεταφορές και τις αερομεταφορές ανά τον κόσμο.

Στη σύνοδο κορυφής COP28 στο Ντουμπάι το 2023, η ΕΕ άσκησε πιέσεις για την ουσιαστική κλιμάκωση της παγκόσμιας φιλοδοξίας για το κλίμα, ώστε να παραμείνει εφικτός ο στόχος των 1,5°C με βάση τη συμφωνία του Παρισιού. Η ΕΕ διασφάλισε επίσης τη συμφωνία για την επιτάχυνση της παγκόσμιας μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα, τον τριπλασιασμό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τον διπλασιασμό της ενεργειακής απόδοσης αυτή τη δεκαετία.

Η ΕΕ, τα κράτη μέλη της και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων είναι από κοινού ο μεγαλύτερος πάροχος δημόσιας χρηματοδότησης για το κλίμα προς τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, έχοντας χορηγήσει 28,5 δισ. ευρώ το 2022.

Πού χρηματοδοτεί η ΕΕ τη δράση για το κλίμα;

Έγγραφα