Mechanizm kontroli zasady pomocniczości

Jak to działa?

Mechanizm kontroli zasady pomocniczości ma zastosowanie w dziedzinach, w których UE dzieli kompetencje z państwami członkowskimi.

Jeżeli parlamenty krajowe uznają, że projekt aktu ustawodawczego Komisji nie jest zgodny z zasadą pomocniczości, mogą skierować do Komisji uzasadnioną opinię w terminie ośmiu tygodni.

Komisja musi uwzględnić otrzymane uzasadnione opinie.

Opinie parlamentów krajowych i odpowiedzi Komisji

Skutki dla procedury ustawodawczej

Następstwa uzasadnionej opinii dla procedury ustawodawczej zależą od tego, ile parlamentów państw członkowskich zareaguje i ile głosów reprezentują. Każdy z 28 parlamentów państw członkowskich ma dwa głosy podczas postępowania. Jeżeli parlament krajowy składa się z dwóch izb, każda z nich ma po jednym głosie.  

Gdy liczba uzasadnionych opinii stanowi co najmniej jedną trzecią wszystkich głosów przyznanych parlamentom krajowym, Komisja musi dokonać przeglądu swojego wniosku. Próg ten jest niższy w przypadku projektów aktów ustawodawczych dotyczących sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa – i wynosi jedną czwartą wszystkich głosów. W obu przypadkach Komisja może podjąć decyzję o podtrzymaniu, zmianie lub wycofaniu wniosku i musi uzasadnić swoją decyzję. Jest to tzw. procedura żółtej kartki.

Gdy liczba uzasadnionych opinii stanowi większość głosów, a projekt aktu prawnego podlega zwykłej procedurze ustawodawczej, Komisja musi dokonać przeglądu swojego wniosku i zdecydować o jego podtrzymaniu, zmianie lub wycofaniu. Jeżeli Komisja postanowi podtrzymać swój wniosek, musi przed Parlamentem Europejskim i Radą uzasadnić, dlaczego wniosek jest zgodny z zasadą pomocniczości. Jest to tzw. procedura pomarańczowej kartki.

Jeśli zwykła większość posłów do Parlamentu Europejskiego lub 55 proc. członków Rady stwierdzi, że wniosek narusza zasadę pomocniczości, nie będzie on dalej analizowany.

Dotychczasowe procedury

Do chwili obecnej procedurę „żółtej kartki” zastosowano trzykrotnie, a procedury „pomarańczowej kartki” nie zastosowano ani razu.

2012 r.

Próg co najmniej jednej trzeciej głosów przyznanych parlamentom krajowym został osiągnięty pierwszy raz w przypadku wniosku dotyczącego rozporządzenia w sprawie wykonywania prawa do podejmowania działań zbiorowych. Komisja dokonała przeglądu swojego wniosku, ale nie stwierdziła, żeby naruszał zasadę pomocniczości.

Komisja wzięła jednak pod uwagę różne opinie i dyskusje współprawodawców – Parlamentu Europejskiego i Rady – i uznała, że jej wniosek ma małe szanse na uzyskanie niezbędnego poparcia politycznego, aby mógł zostać przyjęty. W związku z tym Komisja postanowiła wycofać wniosek.

2013 r.

Po raz drugi procedurę „żółtej kartki” zastosowano w 2013 r. w odniesieniu do wniosku Komisji dotyczącego rozporządzenia ustanawiającego Prokuraturę Europejską. Po dokładnej analizie uzasadnionych opinii Komisja stwierdziła, że wniosek jest zgodny z zasadą pomocniczości i postanowiła go podtrzymać. Komisja uzasadniła swoją decyzję w komunikacie COM(2013) 851.

2016 r.

Po raz trzeci procedurę „żółtej kartki” zastosowano w maju 2016 r. po tym, jak 14 izb parlamentarnych w 11 krajach UE sprzeciwiło się zaproponowanemu przez Komisję przeglądowi dyrektywy o delegowaniu pracowników. Po dokładnej analizie uzasadnionych opinii Komisja stwierdziła, że wniosek jest zgodny z zasadą pomocniczości i postanowiła go podtrzymać. Komisja uzasadniła swoją decyzję w komunikacie COM(2016) 505.

Sprawozdania roczne

Komisja co roku przedstawia sprawozdanie ze stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności.

Sprawozdania roczne w sprawie stosowania zasady pomocniczości i proporcjonalności