Μηχανισμός ελέγχου της επικουρικότητας

Πώς λειτουργεί

Ο μηχανισμός ελέγχου της επικουρικότητας εφαρμόζεται σε τομείς στους οποίους η ΕΕ είναι συναρμόδια με τα κράτη μέλη.

Στις περιπτώσεις που τα εθνικά κοινοβούλια θεωρούν ότι ένα σχέδιο νομοθετικής πράξης δεν συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας, μπορούν να στείλουν αιτιολογημένη γνώμη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντός 8 εβδομάδων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να λαμβάνει υπόψη αυτές τις αιτιολογημένες γνώμες.

Γνώμες των εθνικών κοινοβουλίων και απαντήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Επίδραση στη νομοθετική διαδικασία

Η επίδραση των αιτιολογημένων γνωμών στη νομοθετική διαδικασία εξαρτάται από τον αριθμό των εθνικών κοινοβουλίων που αντιδρούν και τον αριθμό των ψήφων που αντιπροσωπεύουν. Καθένα από τα 28 εθνικά κοινοβούλια έχει δύο ψήφους. Εάν ένα εθνικό κοινοβούλιο απαρτίζεται από 2 σώματα, καθένα από αυτά έχει 1 ψήφο.  

Όταν οι αιτιολογημένες γνώμες αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το ένα τρίτο του συνόλου των ψήφων που έχουν τα εθνικά κοινοβούλια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να επανεξετάζει την πρότασή της. Το όριο αυτό είναι χαμηλότερο - ένα τέταρτο του συνόλου των ψήφων - για τα σχέδια νομοθετικών πράξεων που αφορούν τον τομέα της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας. Και στις δύο περιπτώσεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει αν θα διατηρήσει, θα τροποποιήσει ή θα αποσύρει την πρότασή της. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να αιτιολογεί την απόφασή της. Πρόκειται για τη λεγόμενη διαδικασία της «κίτρινης κάρτας».

Όταν οι αιτιολογημένες γνώμες αντιπροσωπεύουν την πλειονότητα των ψήφων και το σχέδιο πράξης εμπίπτει στη συνήθη νομοθετική διαδικασία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να επανεξετάζει την πρότασή της και να αποφασίζει αν θα τη διατηρήσει, θα την τροποποιήσει ή θα την αποσύρει. Εάν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφασίσει να διατηρήσει την πρότασή της, οφείλει να εξηγήσει την απόφασή της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ως προς το γιατί θεωρεί ότι η πρόταση είναι σύμφωνη με την αρχή της επικουρικότητας. Πρόκειται για τη λεγόμενη διαδικασία της «πορτοκαλί κάρτας».

Αν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με απλή πλειοψηφία των μελών του, ή το Συμβούλιο, με πλειοψηφία του 55% των μελών του, θεωρήσουν ότι η πρόταση δεν συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας, τότε δεν δίνεται συνέχεια στην πρόταση αυτή.

Οι διαδικασίες που έχουν κινηθεί μέχρι σήμερα

Μέχρι σήμερα, η διαδικασία της «κίτρινης κάρτας» έχει ενεργοποιηθεί τρεις φορές και η διαδικασία της «πορτοκαλί κάρτας» δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ.

2012

Το όριο του ενός τρίτου τουλάχιστον των ψήφων που αντιστοιχούν στα εθνικά κοινοβούλια επιτεύχθηκε για πρώτη φορά στην περίπτωση του προταθέντος κανονισμούγια την άσκηση του δικαιώματος ανάληψης συλλογικής δράσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναθεώρησε την πρότασή της, αλλά δεν θεώρησε ότι η πρόταση παραβίαζε την αρχή της επικουρικότητας.

Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέτασε τις απόψεις που διατυπώθηκαν και τις συζητήσεις μεταξύ των συννομοθετών, δηλαδή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, και αναγνώρισε ότι η πρότασή της πιθανότατα δεν θα συγκέντρωνε την αναγκαία πολιτική στήριξη για την έγκρισή της. Ως εκ τούτου, αποφάσισε να ανακαλέσει την πρόταση αυτή.

2013

Η δεύτερη διαδικασία της «κίτρινης κάρτας» ενεργοποιήθηκε το 2013 σε σχέση με την πρόταση κανονισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τη σύσταση Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Μετά από προσεκτική εξέταση των αιτιολογημένων γνωμών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πρόταση συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας και αποφάσισε να τη διατηρήσει. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αιτιολόγησε την απόφασή της στην ανακοίνωση COM(2013) 851.

2016

Η διαδικασία αυτή ενεργοποιήθηκε για τρίτη φορά τον Μάιο του 2016, όταν 14 κοινοβουλευτικά σώματα σε 11 χώρες της ΕΕ αντιτάχθηκαν στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αναθεώρηση της οδηγίας σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων. Μετά από προσεκτική εξέταση των αιτιολογημένων γνωμών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πρόταση συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας και αποφάσισε να τη διατηρήσει. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αιτιολόγησε την απόφασή της στην ανακοίνωση COM(2016) 505.

Ετήσιες εκθέσεις

Κάθε χρόνο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποβάλλει έκθεση σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας.

Ετήσιες εκθέσεις για την επικουρικότητα και την αναλογικότητα