REPowerEU

REPowerEU w skrócie 

W odpowiedzi na trudności i zakłócenia na światowym rynku energii spowodowane inwazją Rosji na Ukrainę Komisja Europejska wdraża plan REPowerEU, którego celem jest stopniowe wycofywanie importu rosyjskich paliw kopalnych.

Plan REPowerEU, zainicjowany w maju 2022 r., pomaga Unii:

• oszczędzać energię
• dywersyfikować dostawy energii
• produkować ekologiczną energię

Dzięki REPowerEU uchroniliśmy mieszkańców i przedsiębiorstwa w UE przed niedoborami energii, wspieraliśmy Ukrainę przez osłabienie rosyjskich zdolności finansowych, przyspieszyliśmy proces przechodzenia na czystą energię i ustabilizowaliśmy ceny.

Putin próbował wykorzystać dostawy energii jako broń, by skonfliktować Europę, ale plan ten nie powiódł się. Nasze wspólne wysiłki są kontynuowane, a UE jest teraz lepiej przygotowana i bardziej zjednoczona niż kiedykolwiek dotąd.

Najważniejsze osiągnięcia 

Import energii z Rosji

• W ramach unijnych sankcji wprowadzono zakaz wszelkiego importu rosyjskiego węgla
• Kraje UE, które nadal wykorzystują zaprojektowane przez Rosję reaktory wodne ciśnieniowe, zrobiły postępy w zastępowaniu rosyjskiego paliwa jądrowego paliwem pochodzącym od innych producentów.

Jak całkowicie uniezależnić się od rosyjskiej energii – plan działania

Więcej działań, które mają doprowadzić do całkowitego wyeliminowania zależności przedstawiono w maju i czerwcu 2025 r., po odnotowanym ożywieniu w imporcie gazu w 2024 r. Planuje się, że Unia będzie stopniowo, bezpiecznie i w skoordynowany sposób wycofywać ze swoich rynków rosyjską ropę naftową, gaz i energię jądrową, w miarę jak będzie przechodziła na czystą energię.

Plan UE zakłada:

• Gaz – wstrzymanie wszelkiego importu rosyjskiego gazu rurociągowego i skroplonego gazu ziemnego do końca 2027 r.
• Ropa naftowa – podjęcie działań przeciwko rosyjskiej „flocie cieni” (okrętom wykorzystywanym przez Rosję do obchodzenia sankcji) przewożącej ropę naftową oraz wstrzymanie rosyjskiego importu ropy do końca 2027 r.
• Energia jądrowa – ograniczenie importu uranu, uranu wzbogaconego i innych materiałów jądrowych pochodzących z Rosji.

Do 1 marca 2026 r. państwa UE muszą przedstawić Komisji krajowe plany dywersyfikacji zawierające szczegółowe działania i cele dotyczące stopniowego wycofywania bezpośredniego i pośredniego importu rosyjskiego gazu i ropy. Jednocześnie UE będzie nadal przyspieszała swoją transformację energetyczną i dywersyfikowała dostawy energii, aby uniknąć zagrożeń dla bezpieczeństwa dostaw i stabilności rynku.

Dowiedz się więcej, jak UE radzi sobie z kryzysem energetycznym

Przystępna cenowo energia dla UE

Ceny energii znacznie spadły w porównaniu z rekordowymi poziomami z 2022 r., dzięki skoordynowanym działaniom Unii i realizacji planu REPowerEU. Europa inwestuje w produkcję czystej i przystępnej cenowo energii oraz w niezależność energetyczną.

W następstwie rosyjskiej inwazji wojskowej na pełną skalę skierowanej przeciwko Ukrainie Unia zaproponowała zorganizowanie wspólnych zamówień na gaz, aby zapewnić Europejczykom dostęp do przystępnej cenowo energii i uniknąć zakłóceń w dostawach energii. Dzięki temu systemowi kraje UE mogły dokonać wspólnego zakupu, aby pokryć część swojego zapotrzebowania na gaz, zamiast konkurować ze sobą o ograniczone dostawy.

Działająca od kwietnia 2022 r. EU Energy Platform odgrywa ważną rolę w dywersyfikacji naszych dostaw energii. Platforma pomaga koordynować inwestycje infrastrukturalne i negocjacje UE z zewnętrznymi dostawcami gazu, aby zapobiec sytuacji, w której kraje UE przelicytowują się nawzajem. Wykorzystuje ona również siłę jednolitego rynku unijnego, aby zapewnić lepsze warunki dla wszystkich konsumentów w UE.

Łączenie popytu na gaz

W kwietniu 2023 r. Komisja zainicjowała mechanizm agregacji zapotrzebowania na gaz oraz wspólnych zakupów gazu – mechanizm AggregateEU. Inicjatywa ta umożliwia łączenie zapotrzebowania na gaz przedsiębiorstw z UE i Wspólnoty Energetycznej, a następnie kojarzenie tego łącznego popytu z konkurencyjnymi ofertami dostaw na globalnym rynku. Po zaproszeniu do składania ofert przedsiębiorstwa mogą dobrowolnie zawierać umowy zakupu z dostawcami gazu, indywidualnie lub wspólnie.

W zorganizowanych do tej pory 7 rundach przetargu unijna platforma energetyczna umożliwiła połączenie zapotrzebowania na ponad 119 mld m³ gazu ze strony unijnych przedsiębiorstw, a międzynarodowi dostawcy zaoferowali łącznie 191 mld m³ gazu. Po wybraniu najbardziej konkurencyjnych ofert w ramach mechanizmu AggregateEU zamówiono blisko 100 mld m³ gazu na pokrycie unijnego popytu. Mechanizm AggregateEU w pierwotnej postaci wygasł w marcu 2025 r.

Komisja pracuje teraz nad stałym dobrowolnym instrumentem, który umożliwiałby łączenie popytu oraz wspólne zakupy gazu, a także nad odrębnym mechanizmem łączenia zapotrzebowania na inne produkty, takie jak wodór i jego pochodne oraz surowce strategiczne.

Produkcja czystej energii

Energia ze źródeł odnawialnych jest dobra dla

• klimatu
• niezależności energetycznej UE
• bezpieczeństwa dostaw
• tworzenia zielonych miejsc pracy

Plan REPowerEU przyspiesza zieloną transformację i wspiera ogromne inwestycje w energię ze źródeł odnawialnych.

Od 2022 r. udało nam się zwiększyć naszą produkcję i moce produkcyjne:  

• moc energii słonecznej wzrosła o rekordową ilość 338 GW  
• moc energii wiatrowej wzrosła o 234 GW 
• nieco ponad 47 proc. energii elektrycznej pochodzi obecnie z odnawialnych źródeł energii. 

Szybsze przejście na czystą energię

W listopadzie 2023 r. weszła w życie przekształcona dyrektywa w sprawie energii odnawialnej. Nowe przepisy mają zwiększyć udział energii odnawialnej w ogólnym zużyciu energii w UE. Wiążący cel na 2030 r. został podniesiony do 42,5 proc., ale jeszcze lepiej byłoby, gdyby udało się osiągnąć 45 proc. Oznaczałoby to niemal podwojenie obecnego udziału energii ze źródeł odnawialnych w UE.

Aby wspierać przejście na czystą energię, musimy lepiej dbać o nasz własny przemysł. W tym celu w lutym 2023 r. zaproponowaliśmy plan przemysłowy Zielonego Ładu dla Europy.Plan ma pomóc unijnemu przemysłowi wytwórczemu zwiększyć skalę produkcji bezemisyjnych technologii i produktów, wymaganych do osiągnięcia ambitnych celów klimatycznych UE.

Najważniejszymi elementami tego planu są przedstawione w marcu 2023 r. dwa akty prawne: akt w sprawie surowców krytycznych oraz akt w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie. Oba te akty stworzą przewidywalne i uproszczone otoczenie regulacyjne, które zachęcać będzie do inwestowania i do realizowania projektów o kluczowym znaczeniu dla europejskiej gospodarki. 

Pod koniec 2023 r. Komisja przedstawiła plan działania dotyczący szybszej realizacji sieci elektroenergetycznych. Dzięki pełnej integracji rynków UE zmodernizowana sieć infrastruktury zapewnia mieszkańcom i przedsiębiorstwom możliwość korzystania z tańszej i czystszej energii.

W tym samym roku przygotowaliśmy także nowelizację dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej oraz innych przepisów w dziedzinie energii i klimatu. Nowe przepisy ustanawiają zasadę „efektywności energetycznej przede wszystkim”, co w praktyce oznacza, że kraje UE muszą uwzględniać efektywność energetyczną we wszystkich istotnych decyzjach politycznych i ważniejszych decyzjach inwestycyjnych podejmowanych w sektorze energii i innych sektorach. Przepisy te mają też służyć osiągnięciu naszych ambitnych celów klimatycznych, zakładających ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. o co najmniej 55 proc. w porównaniu z 1990 r.

W lipcu 2024 r. weszła w życie reforma struktury rynku energii elektrycznej UE. Reforma ta przyczynia się do zwiększenia odporności unijnego rynku energii i jest korzystna dla mieszkańców i przedsiębiorstw, ponieważ sprawia, że rachunki za energię są bardziej niezależne od krótkoterminowej rynkowej ceny energii elektrycznej. Pomaga też przyspieszyć włączanie większej liczby odnawialnych źródeł energii do systemu energetycznego i zwiększyć ochronę przed manipulacjami na rynku.

Na początku 2025 r. przedstawiliśmy zakrojony na wielką skalę biznesplan Pakt dla czystego przemysłu, który ma dalej wspierać konkurencyjność i odporność unijnego przemysłu. Pakt ten przyspieszy dekarbonizację, a jednocześnie pobudzać będzie produkcję w UE przez obniżenie cen energii, tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy oraz odpowiednich warunków dla rozwoju przedsiębiorstw.

W jaki sposób finansowany jest plan REPowerEU

Komisja przeznaczyła blisko 300 mld euro na finansowanie planu REPowerEU. Pieniądze te pochodzą głównie z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF). 

Dzięki nowelizacji rozporządzenia w sprawie RRF krajom UE przyznano dodatkowe dotacje REPowerEU o wartości 20 mld euro. Było to możliwe za pośrednictwem Funduszu Innowacyjnego oraz sprzedaży uprawnień w ramach systemu handlu emisjami (ETS).  

Aby finansować realizację planów REPowerEU, kraje UE mogą również zwrócić się o środki z pobrexitowej rezerwy dostosowawczej. Łączna kwota dostępna z tej rezerwy wynosi 5,4 mld euro.

Kolejne działania

W ciągu trzech lat UE osiągnęła większość ambitnych celów wyznaczonych w planie REPowerEU i jest teraz na dobrej drodze do całkowitego wyeliminowania rosyjskich paliw kopalnych, a jednocześnie kontynuuje zieloną transformację i wspiera Ukrainę.

Nadal skupiamy się na realizacji planu RePowerEU przez:

• dalsze ograniczanie importu rosyjskiego gazu
• intensywniejszą dekarbonizację
• szybsze wprowadzanie energii ze źródeł odnawialnych
• inwestycje w infrastrukturę energetyczną i połączenia międzysystemowe
• poprawę efektywności energetycznej.

^{Ostatnia aktualizacja: 17 czerwca 2025 r.}