Obrona pokoju w Europie

Zapewnianie pomocy i wsparcia mieszkańcom Ukrainy

4 marca 2022 r., czyli zaledwie kilka dni po napaści rosyjskiej, UE po raz pierwszy wprowadziła w życie dyrektywę w sprawie tymczasowej ochrony. Ukraińskim uchodźcom przyznano prawa na terytorium UE, m.in. zezwolenie na pobyt, dostęp do rynku pracy, środki na zakwaterowanie, opiekę medyczną oraz, co istotne, możliwość podjęcia nauki przez dzieci. 

Mieszkańcy UE otworzyli swoje serca i domy dla milionów uchodźców wojennych z Ukrainy. Ochronę czasową w państwach członkowskich zaoferowano około czterem milionom osób. 

W liczbach

Dzięki UE i innym darczyńcom

Wsparcie dla uchodźców uciekających przed wojną

W ramach inicjatyw CARE (działania polityki spójności na rzecz uchodźców w Europie oraz elastyczna pomoc dla terytoriów) wprowadzono szeroko zakrojone mechanizmy elastyczności polityki spójności. Dzięki temu możliwe jest przeprogramowanie kwoty sięgającej do 17 mld euro z nieprzydzielonych funduszy na lata 2014–2020 i przeznaczenie ich na wsparcie osób uciekających przed rosyjską inwazją.

Unijny Mechanizm Ochrony Ludności

Uruchomienie Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności pozwala UE sprawnie kierować pomoc do Ukrainy ze wszystkich 27 państw członkowskich, a także z Islandii, Macedonii Północnej, Norwegii, Serbii i Turcji. 

Korzystanie w pełni z siły gospodarczej i finansowej UE

Korytarze solidarnościowe między UE a Ukrainą ułatwiły eksport ukraińskich produktów rolnych w olbrzymiej ilości 49 mln ton. Te niezbędne korytarze gwarantują nie tylko eksport produktów rolnych, lecz także import potrzebnych towarów. Łączną wartość wymiany handlowej prowadzonej w ten sposób szacuje się na ok. 99 mld euro. 

W lutym 2023 r. Komisja Europejska i Ukraina podpisały przełomowy pakt w sprawie stowarzyszenia Ukrainy z Programem na rzecz jednolitego rynku. Celem tej inicjatywy jest ułatwienie dostępu do rynku, tworzenie sprzyjającego otoczenia biznesowego oraz pobudzanie długoterminowego, zrównoważonego wzrostu gospodarczego.

Utrzymanie infrastruktury krytycznej

Bezpieczeństwo jądrowe

Rosja nadal stwarza zagrożenie dla cywilnych obiektów jądrowych, dlatego w ramach strategicznej rezerwy rescEU UE dostarczyła Ukrainie pomoc rzeczową na cele bezpieczeństwa jądrowego, o wartości przekraczającej 54,8 mln euro, między innymi na odnowę sprzętu i laboratoriów.

Energia

W odpowiedzi na zuchwałe ataki Rosji wymierzone w ukraińską infrastrukturę energetyczną szybko zastosowano środki nadzwyczajne. Już na początku wojny UE podjęła zdecydowane kroki, aby zapewnić stabilność systemów elektroenergetycznych w Ukrainie i Mołdawii przez zsynchronizowanie sieci elektroenergetycznych tych państw z kontynentalną europejską siecią elektroenergetyczną.

Telekomunikacja

Komisji Europejskiej udało się wynegocjować z unijnymi i ukraińskimi operatorami telekomunikacyjnymi, aby ukraińscy uchodźcy mogli korzystać z telefonów komórkowych, płacąc minimalne lub zerowe opłaty roamingowe przez okres trzech miesięcy. UE nie tylko zapewniła tani roaming, lecz także przekazała 2,5 mln kart SIM szukającym schronienia Ukraińcom i utworzyła hotspoty Wi-Fi na przejściach granicznych i w miejscach zakwaterowania uchodźców.

Pomoc Ukrainie w obronie kraju

5,6 mld euro z Europejskiego Instrumentu na rzecz Pokoju umożliwiło dostawę czołgów, helikopterów, systemów obrony powietrznej, pocisków i amunicji.

W ramach misji Unii Europejskiej w zakresie pomocy wojskowej dla Ukrainy przeprowadzono szkolenia dla ponad 25 tys. ukraińskich żołnierzy. UE jest bliska osiągnięcia zakładanego celu, jakim jest przeszkolenie do końca bieżącego roku 30 tys. ukraińskich żołnierzy.

W lipcu 2023 r. weszło w życie rozporządzenie w sprawie wspierania produkcji amunicji (ASAP), które przewiduje konkretne ukierunkowane środki mające pobudzić produkcję i zapewnić bezpieczne dostawy amunicji w Europie.

UE wzmocniła odporność Ukrainy w zakresie cyberbezpieczeństwa, inwestując 10 mln euro w sprzęt, oprogramowanie komputerowe i inne powiązane formy wsparcia.

Rozliczenie Rosji za zbrodnie wojenne

Ukraińska prokuratura prowadzi obecnie dochodzenia w sprawie ponad 100 tys. przypadków zarzucanych zbrodni wojennych i przestępstw przeciwko ludzkości, które uważa się za największe naruszenie prawa międzynarodowego. W świetle rosnącej ilości materiałów dowodowych UE z zaangażowaniem wspiera prowadzenie dochodzeń i ściganie tych zbrodni.

UE przeznacza 7,5 mln euro na wsparcie dochodzeń Międzynarodowego Trybunału Karnego w sprawie zbrodni wojennych popełnionych przez Rosję. Komisja wspierała także utworzenie Międzynarodowego Centrum Ścigania Zbrodni Agresji przeciwko Ukrainie. Centrum to rozpoczęło działalność w lipcu 2023 r., a jego zadaniem jest wsparcie trwających i przyszłych dochodzeń w sprawie zbrodni agresji oraz udział w wymianie i analizie dowodów gromadzonych od początku rosyjskiej napaści.

Nakładanie sankcji w celu osłabienia machiny wojennej Rosji

UE uchwaliła 11 pakietów dotkliwych sankcji przeciwko Rosji

Sankcje te uderzają wprost w rosyjską gospodarkę, pozbawiając Rosję dostępu do kluczowych technologii i rynków oraz poważnie ograniczając zdolności Kremla do finansowania i prowadzenia wojny. 

UE zastosowała również sankcje wobec Białorusi w odpowiedzi na udział tego państwa w napaści na Ukrainę. Sankcjami objęto także Iran w związku z tym, że produkuje on i dostarcza drony wykorzystywane w atakach na Ukrainę. UE wprowadziła ponadto w życie surową klauzulę dotyczącą przypadków obchodzenia prawa, która zabrania obywatelom lub podmiotom gospodarczym w UE świadome i celowe obchodzenie sankcji.

Odbudowa i droga Ukrainy do integracji europejskiej

Przyszłość Ukrainy jest w Unii Europejskiej. Zobowiązanie do tego potwierdzono podczas pierwszego w historii spotkania kolegium komisarzy z rządem Ukrainy oraz na szczycie UE–Ukraina w lutym 2023 r. W czerwcu 2022 r. Ukraina uzyskała status kraju kandydującego do UE, pod warunkiem przeprowadzenia kluczowych reform. Ukraina poczyniła postępy w zakresie niezbędnych reform opisanych w opinii Komisji na temat wniosku Ukrainy o członkostwo w UE. 

Pomimo trwającej wojny UE zaangażowała się już w odbudowę Ukrainy i podjęła w tym celu działania na arenie międzynarodowej. 

Nowy etap jednoczenia naszego kontynentu

Wstrząsy wywołane wojną napastniczą Putina natychmiast odczuło sześć krajów partnerskich UE z Bałkanów Zachodnich. Zastosowaliśmy wobec Bałkanów Zachodnich te same środki solidarnościowe co wewnątrz Unii. W grudniu 2022 r. odbył się historyczny szczyt UE–Bałkany Zachodnie, przy czym po raz pierwszy spotkania odbywały się w tym regionie. W czerwcu 2023 r. przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen przedstawiła nowy plan wzrostu dla Bałkanów Zachodnich. 

Nastąpiło też wzmocnienie europejskiej współpracy w dziedzinie obronności. W referendum 1 czerwca 2022 r. Duńczycy opowiedzieli się za przystąpieniem swojego kraju do obszaru wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony UE. Oznacza to koniec, po 30 latach, podpisanej przez Danię klauzuli opt-out w unijnym obszarze współpracy obronnej. 

W 2021 r. Komisja z powodzeniem zainicjowała i wdrożyła Europejski Fundusz Obronny (EFO). Dotychczas na projekty w tej dziedzinie przeznaczono ponad 3 mld euro, które zainwestowano w technologie i systemy obronne przyszłości. W 2023 r. w ramach EFO udzielone zostanie dalsze wsparcie w wysokości 1,2 mld euro na projekty w ważnych obszarach obrony, takich jak orientacja sytuacyjna w przestrzeni kosmicznej, przeciwdziałanie pociskom hipersonicznym oraz zaprojektowanie i stworzenie prototypu „europejskiej korwety patrolowej”. 

Dokumenty