Największy w historii pakiet środków na rzecz ożywienia gospodarki

Długoterminowy budżet UE w połączeniu z NextGenerationEU (NGEU), tymczasowym instrumentem pobudzającym ożywienie gospodarki, to największy pakiet środków, jaki został dotychczas sfinansowany w Europie. Łączna kwota 2,018 bln euro w cenach bieżących* służy odbudowie Europy po pandemii COVID-19. Nowa Europa będzie bardziej przyjazna dla środowiska, bardziej cyfrowa i odporniejsza na kryzysy.

Fundusze te są wykorzystywane do podejmowania najważniejszych wyzwań stojących przed Europą i wspierania osób w potrzebie. W następstwie rosyjskiej napaści Rosji na Ukrainę uruchomiono środki z budżetu UE, aby udzielić pomocy nadzwyczajnej, zapewnić wsparcie w Ukrainie i w krajach UE, a także złagodzić skutki humanitarne wojny.

^{*1,8 bln EUR w cenach z 2018 r.}

Fakty i liczby dotyczące WRF na lata 2021–2027 i NextGenerationEU

Najważniejsze elementy pakietu środków

Ponad 50 proc. budżetu długoterminowego i funduszy NextGenerationEU jest przeznaczanych na wspieranie modernizacji między innymi poprzez:

Poza tym w pakiecie uwzględniono:

Główne nowości

Wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027 i NextGenerationEU – całkowite przydziały środków według działu

_{Wszystkie kwoty przedstawiono w EUR, w cenach bieżących.Źródło: Komisja Europejska}

Głównym elementem NextGenerationEU jest Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oferujący dotacje i pożyczki w celu wspierania reform i inwestycji w państwach członkowskich UE, o łącznej wartości 723,8 mld euro w cenach bieżących. Aby otrzymać środki w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, państwa członkowskie muszą przygotować plany odbudowy i zwiększania odporności, w których określają, w jaki sposób zamierzają inwestować te fundusze. Ponadto muszą osiągnąć odpowiednie cele, tzw. kamienie milowe i wartości docelowe. Przed dokonaniem jakichkolwiek wypłat z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności Komisja ocenia osiągnięcie w zadowalający sposób wszystkich kamieni milowych i wartości docelowych.

Plany poszczególnych państw członkowskich UE i przegląd dotychczasowych wypłat zawiera interaktywna tabela wyników w zakresie odbudowy i zwiększania odporności.

Pozostała część środków z NextGenerationEU jest wypłacana państwom członkowskim UE w ramach kilku programów UE. Są to: Wsparcie na rzecz odbudowy służącej spójności oraz terytoriom Europy (REACT-EU), Horyzont Europa, InvestEU, Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST).

Po napaści Rosji na Ukrainę państwa członkowskie UE mogły wykorzystać część tych funduszy na zaspokojenie potrzeb uchodźców przybywających na ich terytoria.

Środki z NextGenerationEU

_{Wszystkie kwoty przedstawiono w EUR, w cenach bieżących. Źródło: Komisja Europejska}

Przydziały krajowe

Budżet UE nie polega i nigdy nie polegał na dawaniu i braniu. Wszystkie państwa członkowskie czerpią korzyści z bycia częścią jednolitego rynku i razem stawiają czoła wspólnym wyzwaniom. Środki finansowe UE, na przykład z Funduszu Spójności lub programu „Horyzont Europa”, trafiają do wszystkich zakątków UE.

Państwa członkowskie otrzymały w niektórych obszarach polityki wstępnie przydzielone kwoty. Można się z nimi zapoznać tutaj.

Zaciąganie pożyczek na sfinansowanie odbudowy

Aby sfinansować NextGenerationEU, Komisja Europejska – w imieniu Unii Europejskiej – zaciąga pożyczki na rynkach kapitałowych, na warunkach bardziej korzystnych od tych, które mogłaby uzyskać większość państw członkowskich. Następnie Komisja dokonuje redystrybucji tych kwot.

Komisja Europejska już przed wprowadzeniem NextGenerationEU wyemitowała obligacje, na przykład na sfinansowanie pożyczek dla państw członkowskich UE i państw trzecich, w tym aż do 100 mld euro na rzecz programu SURE na ochronę miejsc pracy i utrzymanie zatrudnienia w czasie pandemii COVID-19.

Do 2026 r. Unia Europejska pozyska w ramach zróżnicowanej strategii finansowania około 800 mld euro w cenach bieżących na rzecz NextGenerationEU.

UE jako pożyczkobiorca

Jasny harmonogram wprowadzania nowych źródeł dochodów w celu ułatwienia spłaty pożyczek

W porozumieniu międzyinstytucjonalnym z grudnia 2021 r. Parlament Europejski, Rada i Komisja uzgodniły, że będą pracować nad wprowadzeniem wystarczających nowych zasobów własnych na pokrycie spłat NextGenerationEU.

W grudniu 2021 r. Komisja zaproponowała zatem trzy nowe źródła dochodów budżetu UE, aby pomóc w spłacie dotacji NextGenerationEU. Proponowany wniosek przyczyniłby się również do finansowania Społecznego Funduszu Klimatycznego, którego celem jest zagwarantowanie, by przejście na gospodarkę niskoemisyjną nie pozostawiło nikogo w tyle.

20 czerwca 2023 r. Komisja zakończyła prace nad wnioskiem dotyczącym kolejnej generacji zasobów własnych. Ostateczny pakiet obejmuje nowe tymczasowe statystyczne zasoby własne oparte na zyskach przedsiębiorstw. W następstwie porozumienia politycznego w sprawie pakietu „Gotowi na 55”, za sprawą którego polityka UE ma przyczyniać się do neutralności klimatycznej naszego kontynentu, Komisja dostosowała także wnioski dotyczące zasobów własnych opartych na unijnym systemie handlu uprawnieniami do emisji (ETS) i mechanizmie dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (CBAM) w porównaniu z pierwotnymi wnioskami z grudnia 2021 r.

Ponadto utrzymano zasoby własne oparte na udziale w zyskach rezydualnych przedsiębiorstw wielonarodowych, realokowanym do państw członkowskich UE na mocy porozumienia OECD/G20 w sprawie realokacji praw do opodatkowania („filar pierwszy”). Komisja współpracuje z Parlamentem Europejskim i państwami członkowskimi UE w Radzie w celu szybkiego zatwierdzenia nowych źródeł dochodów.

Źródła dochodów budżetu UE na lata 2021–2027

Kolejna generacja zasobów własnych UE

Beneficjenci

Każdy może zostać beneficjentem środków z budżetu UE. Wyszukaj aktualne i planowane zaproszenia do składania wniosków o finansowanie. Przejrzyj informacje o programach finansowania i przyznawaniu środków i złóż wniosek online.

Dowiedz się, jak przebiega procedura przetargowa i jakich zamówień udziela Komisja Europejska.

Kontekst

2 maja 2018 r. Komisja przedstawiła wniosek dotyczący kolejnego długoterminowego budżetu UE.

27 maja 2020 r., w reakcji na bezprecedensowy kryzys spowodowany koronawirusem, Komisja Europejska zaproponowała tymczasowe narzędzie służące odbudowie gospodarki – NextGenerationEU, a także zwiększenie środków w długoterminowym budżecie UE na lata 2021–2027, z przeznaczeniem na określone cele.

Po niespełna dwóch miesiącach, 21 lipca 2020 r. szefowie państw i rządów UE osiągnęli porozumienie polityczne co do tego pakietu.

Jego ostateczne przyjęcie przez Radę nastąpiło 17 grudnia 2020 r.

Proces negocjacyjny