Het is het moment om de jonge generatie te laten zien dat we een continent kunnen bouwen waar je kan zijn wie je bent, kan liefhebben wie je wil en kan mikken zo hoog als je wil.
Een werkelijk inclusieve samenleving versterkt en benut het potentieel van iedereen. Daarom heeft de Commissie gelijkheid centraal gesteld in haar agenda en streeft zij ernaar een Unie van gelijkheid te bouwen waarin alle mensen kunnen leven zonder discriminatie.
In 2020 en 2021 heeft de Commissie vijf strategieën aangenomen om de omstandigheden te creëren waarin iedereen kan leven, floreren en leiden, ongeacht verschillen qua geslacht, ras of etnische afkomst, godsdienst of overtuiging, handicap, leeftijd of seksuele geaardheid.
- De strategie voor gelijkheid van lhbtiq’ers 2020-2025
- De strategie voor gendergelijkheid 2020-2025
- De strategie inzake de rechten van personen met een handicap 2021‑2030
- Het EU-actieplan tegen racisme 2020-2025
- Het strategisch EU-kader voor gelijkheid, integratie en participatie van de Roma 2020-2030
Het recht om te zijn wie je bent
In de EU is discriminatie op welke grond dan ook (zoals geslacht, ras of etnische afkomst, godsdienst of overtuiging, handicap, leeftijd of seksuele geaardheid) wettelijk verboden. Maar voor veel mensen is discriminatie nog steeds een dagelijkse realiteit.
Om ervoor te zorgen dat de grondrechten van gelijkheid en non-discriminatie in acht worden genomen, stelt de Commissie voortdurend nieuwe beleidsmaatregelen en initiatieven voor, die gericht zijn op de bevordering van gelijkheid en inclusie.
De EU streeft ernaar een continent te worden waar iedereen kan kiezen welke weg hij of zij wil inslaan in het leven, vrij van gendergerelateerd geweld en stereotypen.
Op het gebied van gendergelijkheid hebben de EU-landen aanzienlijke vooruitgang geboekt, onder meer door gemeenschappelijke wetgeving voor te stellen en gendergelijkheidsperspectieven op verschillende beleidsterreinen te integreren.
De EU-landen zijn echter nog ver verwijderd van volledige gendergelijkheid en de vooruitgang verloopt traag. Gendergerelateerd geweld blijft veel voorkomen. Op de arbeidsmarkt zijn vrouwen nog steeds oververtegenwoordigd in lager betaalde sectoren en ondervertegenwoordigd in besluitvormende functies. Ze verdienen per uur gemiddeld nog steeds bijna 13 % minder dan mannen. Onderzoek toont aan dat vrouwen over het algemeen ook meer huishoudelijk werk verrichten dan mannen. Zowel mannen als vrouwen krijgen te maken met genderstereotypen, die dat soort ongelijkheden veroorzaken.
Om de genderongelijkheid aan te pakken, heeft de Commissie in 2020 de EU-strategie voor gendergelijkheid gelanceerd.
De Europese Unie neemt het voortouw bij het beter beschermen van de rechten van lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, transgenders, interseksuelen en queers (lhbtiq’ers).
Bronnen: Rainbow Map, voortgangsverslag over de strategie voor gelijkheid van lhbtiq’ers 2020-2025
Ondanks onze inspanningen om ervoor te zorgen dat alle mensen zichzelf kunnen zijn en kunnen houden van wie ze willen, worden lhbtiq’ers vaak gediscrimineerd. Uit een enquête van het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten (FRA) in 2019 bleek dat discriminatie op grond van seksuele geaardheid toeneemt. Dezelfde enquête toonde aan dat twee op de vijf ondervraagde lhbtiq’ers al te maken hebben gehad met intimidatie omdat ze lhbtiq’er zijn.
Om dit aan te pakken, heeft de Commissie de strategie voor gelijkheid van lhbtiq’ers 2020-2025 aangenomen, waarin de ongelijkheden en uitdagingen waarmee lhbtiq’ers te maken krijgen, worden aangekaart en gerichte beleidsmaatregelen worden beschreven.
We zijn “in verscheidenheid verenigd” in een continent dat veel verschillende culturen, tradities en talen kent.
Maar als de EU haar motto en de betekenis daarvan wil waarmaken, dan moeten we racisme en xenofobe bewegingen voortdurend bestrijden, onder meer door antisemitisme en moslimhaat tegen te gaan.
Het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten (FRA) heeft verschillende enquêtes uitgevoerd waaruit bleek dat het niveau van discriminatie in de EU hoog blijft.
Om dit probleem aan te pakken, heeft de Commissie het actieplan tegen racisme 2020-2025 aangenomen. Het plan
- introduceert maatregelen en financieringsprogramma’s voor het bestrijden van racisme en discriminatie bij de toegang tot de arbeidsmarkt, onderwijs en opleiding, gezondheidszorg, sociale bescherming en huisvesting;
- bevordert een reeks acties om raciale en etnische stereotypering tegen te gaan samen met de media, het maatschappelijk middenveld, en vertegenwoordigers van personen die tot een raciale of etnische minderheid behoren;
- moedigt de lidstaten aan om maatregelen te nemen om benadeling als gevolg van discriminatie op grond van ras of etnische afkomst te voorkomen of te compenseren.
Actieplan tegen racisme 2020-2025
Meer inclusie van personen met een handicap
Bron: Strategie inzake de rechten van personen met een handicap 2021-2030 (enquête onder personen met een handicap)
Ondanks de vooruitgang die tot dusver is geboekt, worden personen met een handicap nog steeds geconfronteerd met aanzienlijke hindernissen in onze samenleving. De strategie inzake de rechten van personen met een handicap 2021-2030 heeft als doel het leven van personen met een handicap te verbeteren en ervoor te zorgen dat zij op voet van gelijkheid met anderen hun rechten kunnen uitoefenen en ten volle kunnen deelnemen aan de samenleving en de economie.
In het kader van deze strategie werd in 2022 een werkgelegenheidspakket voor personen met een handicap vastgesteld. Aangezien slechts de helft van de 42,8 miljoen personen met een handicap in de werkende leeftijd in de EU een baan heeft, bieden dergelijke initiatieven richtsnoeren aan werkgevers en overheden, en helpen tegelijk meer mensen met een handicap toegang te krijgen tot de arbeidsmarkt.
De afgelopen jaren zijn ook verschillende EU-regels vastgesteld om de EU toegankelijker te maken voor personen met een handicap, waaronder:
- de Europese toegankelijkheidswet, die betrekking heeft op producten en diensten
- en de richtlijn webtoegankelijkheid
Er zijn ook nog andere initiatieven, zoals:
- de EU-gehandicaptenkaart en de EU-parkeerkaart voor personen met een handicap
- aanbevelingen over toegankelijke, ondersteunde huisvesting voor personen met een handicap
- het kader voor hoogwaardige sociale diensten voor personen met een handicap (verwacht in 2024)
Strategie inzake de rechten van personen met een handicap 2021‑2030
De Roma vormen de grootste etnische minderheid in Europa. Naar schatting zijn zes miljoen van de tien tot twaalf miljoen Roma burger of inwoner van de EU.
Hoewel er in de EU een verbod op discriminatie is, zijn veel Roma nog steeds het slachtoffer van vooroordelen en sociale uitsluiting.
In 2020 lanceerde de Commissie een tienjarenplan ter ondersteuning van de gelijkheid, inclusie en participatie van de Romagemeenschap in de EU, waarin zij haar doelstellingen voor 2030 vaststelde, waaronder:
- het aandeel van de Roma dat discriminatie ondervindt met ten minste de helft verminderen;
- de armoedekloof tussen de Roma en algemene bevolking ten minste halveren;
- het aandeel Romakinderen dat naar gesegregeerde basisscholen gaat met ten minste de helft verminderen in lidstaten met een aanzienlijke Romabevolking;
- de kloof op het vlak van levensverwachting ten minste halveren.
De taskforce Gelijkheid
Alle vijf strategieën van de Unie van gelijkheid combineren gerichte maatregelen (zoals gelijkheidswetgeving of specifieke bewustmakingsactiviteiten) en inspanningen om gelijkheid in andere beleidsterreinen te integreren.
Om gelijkheid op alle beleidsterreinen te helpen integreren, heeft de Commissie een specifieke taskforce opgericht.