Page contents Page contents Prawo pierwotne: traktaty UEWszystkie działania podejmowane przez UE są oparte na traktatach. Są to wiążące umowy między państwami członkowskimi UE, które, zwłaszcza traktat rzymski i traktat z Maastricht, określają cele Unii Europejskiej oraz zasady funkcjonowania instytucji UE i sposób podejmowania decyzji, a także stosunki między UE i jej członkami.Traktaty stanowią punkt wyjścia dla prawa UE i są nazywane prawem pierwotnym. UE może przyjmować akty prawne tylko w tych dziedzinach, co do których państwa członkowskie uprawniły ją do tego w traktatach UE. Jest to tzw. zasada przyznania kompetencji.W negocjacjach w sprawie traktatów oraz uzgadnianiu ich treści uczestniczą wszystkie państwa członkowskie UE. Następnie traktaty są ratyfikowane przez parlamenty narodowe, niekiedy po przeprowadzeniu referendum. Z biegiem czasu traktaty UE były zmieniane, aby przyjąć nowe państwa członkowskie, zreformować instytucje UE i przekazać Unii nowe obszary odpowiedzialności.Traktaty UEZmiana traktatów UEObszary działalności UEAkty ustawodawcze prawa wtórnegoDorobek prawny wynikający z zasad i celów określonych w traktatach określa się mianem prawa wtórnego. Są to akty ustawodawcze i akty o charakterze nieustawodawczym.Akty ustawodawcze są przyjmowane w drodze jednej z procedur ustawodawczych określonych w traktatach UE (procedura zwykła lub specjalna).Obecnie istnieje pięć rodzajów aktów ustawodawczych: rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia i opinie. RozporządzeniaRozporządzenia są aktami prawnymi wiążącymi w całości. Z chwilą wejścia w życie mają one bezpośrednie i jednolite zastosowanie do wszystkich państw członkowskich UE. Nie ma konieczności transpozycji tych przepisów do prawa krajowego. Więcej na temat rozporządzeńDyrektywyDyrektywy wyznaczają wiążące cele dla państw członkowskich UE w celu osiągnięcia określonego rezultatu, ale pozostawiają im swobodę wyboru, w jaki sposób osiągnąć te cele. Po przyjęciu dyrektywy na szczeblu UE państwa członkowskie muszą przyjąć akty prawne mające na celu włączenie tego aktu do prawa krajowego (transpozycję). Władze krajowe muszą przekazać Komisji Europejskiej informacje na temat tych aktów prawnych.Transpozycja do prawa krajowego musi nastąpić w terminie wyznaczonym w dyrektywie (zazwyczaj w ciągu dwóch lat). W przypadku gdy dany kraj nie transponuje dyrektywy do prawa krajowego, Komisja może wszcząć postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego.Więcej na temat dyrektywDecyzjeDecyzje są w całości wiążące. Decyzja, która wskazuje adresatów, wiąże tylko tych adresatów.Więcej na temat decyzjiZaleceniaZalecenia są niewiążące. Za ich pomocą instytucje mogą przedstawić swój punkt widzenia oraz zaproponować kierunek działania, nie nakładając przy tym żadnych obowiązków prawnych na podmioty, do których zalecenia są skierowane.Więcej na temat zaleceńOpinieOpinie są niewiążące. Jest to instrument prawny umożliwiający instytucjom UE wyrażenie swojego zdania bez nakładania żadnych zobowiązań prawnych co do przedmiotu opinii.Więcej na temat opinii Dorobek prawny wynikający z zasad i celów określonych w traktatach określa się mianem prawa wtórnego. Są to akty ustawodawcze i akty o charakterze nieustawodawczym.Akty o charakterze nieustawodawczym to decyzje, które nie są przyjmowane w drodze zwykłej lub specjalnej procedury ustawodawczej, lecz raczej w drodze przepisów szczegółowych. Aby akt o charakterze nieustawodawczym mógł zostać przyjęty, najpierw uprawnienia do jego przyjęcia muszą zostać przyznane w akcie ustawodawczym.Istnieją dwa rodzaje aktów o charakterze nieustawodawczym: akty delegowane i wykonawcze.Więcej na temat aktów wykonawczych i delegowanych
