Spis treściSpis treści Unia Europejska jest oparta na zasadach praworządności. Oznacza to, że podstawą wszystkich jej działań są traktaty, które zostały przyjęte w sposób demokratyczny przez państwa członkowskie UE. Prawo UE przyczynia się do realizacji celów zapisanych w unijnych traktatach oraz polityki UE. Dwa główne rodzaje prawa UE to prawo pierwotne i prawo wtórne. Prawo pierwotne i prawo wtórne Wszystkie działania podejmowane przez UE są oparte na traktatach. Traktaty to wiążące umowy zawarte przez państwa członkowskie UE, określające cele Unii, zasady funkcjonowania jej instytucji, sposób podejmowania decyzji oraz relacje między UE a jej państwami członkowskimi. Traktaty stanowią punkt wyjścia dla prawa UE i są nazywane prawem pierwotnym. Dorobek prawny wynikający z zasad i celów określonych w traktatach określa się mianem prawa wtórnego. Obejmuje ono rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia i opinie. Akty ustawodawcze i akty o charakterze nieustawodawczym Akty ustawodawcze są przyjmowane w drodze jednej z procedur ustawodawczych określonych w traktatach UE (procedura zwykła lub specjalna). Akty o charakterze nieustawodawczym nie wymagają tego rodzaju procedur i mogą zostać przyjęte przez instytucje UE według określonych zasad. UE może przyjmować akty prawne dotyczące tylko tych dziedzin, co do których została do tego upoważniona przez państwa członkowskie za pośrednictwem traktatów. Obszary działalności UE Jak powstaje prawo UE Rodzaje aktów prawnych UE Traktaty UE Traktaty określają cele Unii Europejskiej, zasady funkcjonowania instytucji UE, sposób podejmowania decyzji oraz relacje między UE a jej państwami członkowskimi. Do unijnych traktatów od czasu do czasu wprowadza się zmiany, aby zreformować instytucje UE i poszerzyć zakres kompetencji Unii o nowe obszary. Traktaty były również zmieniane, aby umożliwić przystąpienie do UE nowym państwom członkowskim. Traktaty są negocjowane i uzgadniane przez wszystkie kraje należące do UE, a następnie ratyfikowane przez ich parlamenty, czasami w następstwie referendum. Rozporządzenia Rozporządzenia to akty prawne, które od momentu wejścia w życie mają zastosowanie do wszystkich krajów UE w sposób automatyczny i jednolity, bez konieczności transpozycji na grunt prawa krajowego. Są w pełni wiążące dla wszystkich państw UE. Dyrektywy Dyrektywy zobowiązują państwa członkowskie do osiągnięcia określonego wyniku, ale pozostawiają im swobodę co do wyboru metody. Kraje UE muszą przyjąć środki potrzebne do włączenia dyrektyw do prawa krajowego (transpozycji), aby osiągnąć cele wyznaczone w dyrektywie. Władze krajowe muszą przekazać Komisji Europejskiej informacje na temat tych środków. Transpozycja do prawa krajowego musi nastąpić w terminie wyznaczonym w chwili przyjęcia dyrektywy (zazwyczaj w ciągu dwóch lat). W przypadku gdy dany kraj nie wdroży dyrektywy do prawa krajowego, Komisja może wszcząć postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Jak powstaje prawo UE Decyzje Decyzja wiąże w całości. Decyzja, która wskazuje adresatów, wiąże tylko tych adresatów. Zalecenia Za pomocą zaleceń instytucje mogą przedstawić swój punkt widzenia oraz zaproponować kierunek działania, nie nakładając przy tym żadnych obowiązków prawnych na podmioty, do których zalecenia są skierowane. Nie mają one mocy wiążącej. Opinie Opinia jest instrumentem prawnym umożliwiającym instytucjom UE wyrażenie swojego zdania bez nakładania żadnych zobowiązań prawnych co do przedmiotu opinii. Opinia nie ma charakteru wiążącego. Akty delegowane Akty delegowane to akty prawnie wiążące, za pomocą których Komisja może uzupełniać inne niż istotne elementy aktów prawnych oraz wprowadzać w nich zmiany, na przykład w celu określenia szczegółowych środków. Komisja przyjmie akt delegowany, a jeżeli Parlament i Rada nie wyrażą sprzeciwu, wchodzi on w życie. Akty wykonawcze Akty wykonawcze to akty prawnie wiążące, za pomocą których Komisja może – pod nadzorem komitetów składających się z przedstawicieli państw UE – ustalać warunki potrzebne do zagwarantowania jednolitego stosowania prawa UE. Traktaty UE Podobne strony Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – część 6, tytuł I, rozdział 2 – Akty prawne Unii
