25 lat Karty praw podstawowych Unii Europejskiej7 grudnia 2025 r. przypada 25. rocznica Karty praw podstawowych. Prawa, wolności i zasady w niej zawarte są nadal równie ważne, jak ćwierć wieku temu. W ramach obchodów tej rocznicy Komisja Europejska publikuje serię filmów z wypowiedziami ludzi z całej UE. Te krótkie wywiady nakręcone w Amsterdamie, Madrycie, Kopenhadze i Bukareszcie to osobiste refleksje na temat tego, co prawa podstawowe oznaczają dla ludzi w ich codziennym życiu. Filmy mają na celu szerzenie wiedzy na temat Karty i podkreślenie jej znaczenia dla osób w różnych sytuacjach społecznych i kulturowych.Zobacz wszystkie filmy #EUCHARTER25! Karta praw podstawowych UE UE opiera się na podstawowych wartościach, jakimi są prawa podstawowe, demokracja i praworządność. Wartości te są ze sobą ściśle powiązane, ponieważ poszanowanie praw podstawowych jest kluczowym elementem społeczeństw demokratycznych opartych na praworządności.UE dąży do ochrony i promowania swoich podstawowych wartości i praw podstawowych zarówno na swoim terytorium, jak i poza jego granicami. Podstawą ochrony i promowania praw podstawowych w UE są traktaty założycielskie i Karta praw podstawowych Unii Europejskiej. Wszystkie te dokumenty mają taką samą wartość jak wiążące prawo pierwotne. Karta stała się prawnie wiążąca w Unii wraz z wejściem w życie Traktatu z Lizbony w grudniu 2009 r. Spis treści Spis treści Karta Karta praw podstawowych jest wewnętrzną umową UE w obszarze praw człowieka. Chroni i promuje ona prawa podstawowe wszystkich ludzi w UE. Karta jest nowoczesnym instrumentem, który jest interpretowany z uwzględnieniem zmian społecznych oraz rozwoju naukowego i technologicznego. Obejmuje ona również tzw. prawa podstawowe „trzeciej generacji”, takie jak prawo do ochrony danych, gwarancje bioetyczne oraz prawo do dobrej administracji. Karta zawiera 50 podstawowych praw i wolności pogrupowanych w sześć tytułów: godność, wolność, równość, solidarność, prawa obywatelskie, sprawiedliwość. Następują po nich postanowienia ogólne dotyczące ich wykładni i stosowania. Wyjaśnienia dotyczące Karty praw podstawowychRoczne sprawozdania dotyczące stosowania KartyPodręcznik dotyczący Karty praw podstawowych UEEncyklopedia dotycząca Karty (ang. Charterpedia) Strategia na rzecz wzmocnienia stosowania Karty praw podstawowych w UE W strategii na rzecz wzmocnienia stosowania Karty praw podstawowych w UE przedstawiono działania mające na celu zapewnienie skutecznego stosowania Karty przez państwa członkowskie, wzmocnienie pozycji organizacji społeczeństwa obywatelskiego, obrońców praw i osób wykonujących zawody prawnicze, propagowanie wykorzystywania Karty jako kompasu dla instytucji Unii, oraz zwiększenie wiedzy obywateli na temat praw przysługujących im na mocy Karty.Chcesz wiedzieć więcej na poniższe tematy?roczne sprawozdania ze stosowania Karty praw podstawowychpunkty kontaktowe ds. Kartyszkolenia z zakresu praw podstawowychszerzenie wiedzy na temat Kartyprawa podstawowe – oceny skutkówfinansowanie w celu wsparcia stosowania praw podstawowychdynamiczny rozwój społeczeństwa obywatelskiego w duchu ochrony praw podstawowychWięcej informacji Jak zgłosić naruszenie swoich praw podstawowych? UE zapewnia sposoby reagowania na naruszenia praw podstawowych podczas wdrażania prawa UE i zgłaszania tych naruszeń. Chcesz wiedzieć więcej o tym, kiedy Karta ma zastosowaniejak zgłosić naruszenie swoich praw?Więcej informacji Regionalny i międzynarodowy wymiar Karty UE jest zaangażowana we wspieranie propagowania praw podstawowych na arenie międzynarodowej. Chcesz wiedzieć więcej na temat:związku między Kartą i Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolnościdziałań zewnętrznych UE w obszarze praw człowieka?Więcej informacji Rola FRA i EIGE Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) została ustanowiona w 2007 r., aby zapewnić pomoc i wiedzę fachową w zakresie praw podstawowych instytucjom, organom, urzędom i agencjom UE oraz jej państwom członkowskim, gdy wdrażają one unijne prawo. FRA została ustanowiona na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 168/2007 (zmienionego rozporządzeniem Rady (UE) 2022/555 z dnia 5 kwietnia 2022 r.). Agencja planuje swoje badania na podstawie jednolitego dokumentu programowego sporządzanego co pół roku. FRA gromadzi i publikuje odpowiednie, obiektywne, wiarygodne i porównywalne informacje i dane na temat sytuacji w zakresie praw podstawowych oraz promuje dialog ze społeczeństwem obywatelskim w celu szerzenia wiedzy na temat praw podstawowych i popularyzacji swoich prac. FRA gromadzi również i publikuje dane i informacje na temat Karty, w tym za pośrednictwem internetowego portalu informacyjnego na temat praw podstawowych Charterpedia. Udostępnia ona również internetowe kursy szkoleniowe na temat Karty. Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (EIGE) wspiera instytucje UE i państwa członkowskie we włączaniu zasady równości płci do ich polityk oraz w zwalczaniu dyskryminacji ze względu na płeć. Instytut zapewnia wysokiej jakości badania i informacje, aby wesprzeć instytucje UE i państwa członkowskie w wysiłkach na rzecz wyeliminowania różnic w traktowaniu kobiet i mężczyzn. EIGE został ustanowiony na mocy rozporządzenia (WE) nr 1922/2006. Dodatkowe materiały Strategia na rzecz wzmocnienia stosowania Karty praw podstawowych w UE Analiza ukierunkowanych konsultacji w sprawie nowej strategii Komisji dotyczącej Karty (2020) Europejski portal „e-Sprawiedliwość” – Prawa podstawowePrzepisy UE w skrócie – sprawiedliwość i sprawy wewnętrzne – EUR-LexEuropejski Trybunał Sprawiedliwości: Orzecznictwo w obszarze porządku prawnego Unii – prawa podstawoweEuropejski Trybunał Sprawiedliwości: Zestawienie informacji – Zakres stosowania Karty praw podstawowych UEEuropejski portal „e-Sprawiedliwość” – Europejska sygnatura orzecznictwa (ECLI)Stowarzyszenie Rad Stanu i Naczelnych Sądów Administracyjnych Unii Europejskiej – baza danych „decyzje krajowe”Rzetelne procesy sądowe – narzędzia praktyków w zakresie prawa UE – Karta praw podstawowych Unii Europejskiej (2020) „Feasibility Study for financial support for litigating cases relating to violations of democracy, rule of law and fundamental rights” („Studium wykonalności w zakresie wsparcia finansowego w sporach sądowych w sprawach o naruszenie zasad demokracji, praworządności i praw podstawowych”) Europejska Sieć Szkolenia Kadr Wymiaru Sprawiedliwości (EJTN)Przykłady z konkretnych obszarów polityki:Granice i bezpieczeństwo Wymiar sprawiedliwości w sprawach karnychPrawa konsumentówOchrona danych osobowychEuropejski obszar edukacjiObywatelstwo UE i demokracja Europejski filar praw socjalnych – ku bardziej sprawiedliwej i sprzyjającej włączeniu społecznemu Unii EuropejskiejKomisja Europejska – Unia równości Media społecznościowe Najnowsze informacje i publikacje można znaleźć w naszych mediach społecznościowych. Media społecznościowePrawa obywateli UEUnijny wymiar sprawiedliwości i konsumenci
25 lat Karty praw podstawowych Unii Europejskiej7 grudnia 2025 r. przypada 25. rocznica Karty praw podstawowych. Prawa, wolności i zasady w niej zawarte są nadal równie ważne, jak ćwierć wieku temu. W ramach obchodów tej rocznicy Komisja Europejska publikuje serię filmów z wypowiedziami ludzi z całej UE. Te krótkie wywiady nakręcone w Amsterdamie, Madrycie, Kopenhadze i Bukareszcie to osobiste refleksje na temat tego, co prawa podstawowe oznaczają dla ludzi w ich codziennym życiu. Filmy mają na celu szerzenie wiedzy na temat Karty i podkreślenie jej znaczenia dla osób w różnych sytuacjach społecznych i kulturowych.Zobacz wszystkie filmy #EUCHARTER25!
Karta praw podstawowych jest wewnętrzną umową UE w obszarze praw człowieka. Chroni i promuje ona prawa podstawowe wszystkich ludzi w UE. Karta jest nowoczesnym instrumentem, który jest interpretowany z uwzględnieniem zmian społecznych oraz rozwoju naukowego i technologicznego. Obejmuje ona również tzw. prawa podstawowe „trzeciej generacji”, takie jak prawo do ochrony danych, gwarancje bioetyczne oraz prawo do dobrej administracji. Karta zawiera 50 podstawowych praw i wolności pogrupowanych w sześć tytułów: godność, wolność, równość, solidarność, prawa obywatelskie, sprawiedliwość. Następują po nich postanowienia ogólne dotyczące ich wykładni i stosowania. Wyjaśnienia dotyczące Karty praw podstawowychRoczne sprawozdania dotyczące stosowania KartyPodręcznik dotyczący Karty praw podstawowych UEEncyklopedia dotycząca Karty (ang. Charterpedia)
