Unijne środki zwalczania nadużyć finansowych

Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF)

Niewłaściwe wykorzystanie środków finansowych z budżetu UE lub uchylanie się od płacenia podatków, ceł i innych należności, które zasilają budżet UE, bezpośrednio godzi w interesy obywateli Europy. Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych prowadzi dochodzenia w sprawie nadużyć finansowych, które przynoszą szkody budżetowi UE, a także w sprawie korupcji i poważnych przewinień służbowych wewnątrz instytucji europejskich. Opracowuje też politykę zwalczania nadużyć finansowych.

OLAF jest częścią Komisji Europejskiej, ale działa niezależnie. Urząd otrzymuje z różnych źródeł informacje o domniemanych nadużyciach i nieprawidłowościach naruszających interesy finansowe UE i może prowadzić dochodzenia w sprawach dotyczących nadużyć finansowych, korupcji i innych przestępstw w odniesieniu do:

• wszystkich wydatków UE: główne kategorie wydatków to fundusze strukturalne, polityka rolna i fundusze na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, wydatki bezpośrednie i pomoc zewnętrzna
• niektórych obszarów dochodów UE, głównie opłat celnych
• podejrzeń poważnych uchybień ze strony urzędników UE i członków instytucji UE.

Zgłoszenie nadużycia finansowego

System wczesnego wykrywania i wykluczania (EDES)

Aby ulepszyć ochronę interesów finansowych Unii i zapewnić należyte zarządzanie finansami, w 2016 r. Komisja stworzyła system wczesnego wykrywania i wykluczania.

Zastąpił on dotychczasowy system wczesnego ostrzegania i centralną bazę danych o wykluczeniach. Przepisy dotyczące systemu EDES mają zastosowanie do wszystkich zamówień, dotacji, umów, nagród, instrumentów finansowych i wynagrodzenia ekspertów, a także do wykonania budżetu w ramach zarządzania pośredniego.

System pomaga chronić interesy finansowe Unii przed nierzetelnymi podmiotami gospodarczymi dzięki temu, że pozwala wykrywać i wykluczać je z dostępu do środków finansowych oraz nakładać na takie podmioty kary finansowe. Podstawy wykluczenia:

• upadłość i niewypłacalność
• nieopłacenie podatków lub składek na ubezpieczenie społeczne
• poważne wykroczenie zawodowe
• nadużycia finansowe, korupcja, udział w organizacji przestępczej itp.
• poważne naruszenie umowy
• nieprawidłowości
• podmioty utworzone z zamiarem obejścia obowiązków podatkowych, socjalnych lub innych obowiązków prawnych (tworzenie firm wydmuszek).

Baza danych EDES została utworzona przez Komisję, która nią zarządza. Zawiera informacje na temat wczesnego wykrycia, wykluczenia lub kar finansowych przekazywane przez Komisję, jej agencje wykonawcze, inne instytucje, organy lub urzędy europejskie.