Wstęp
Mechanizm sprawiedliwej transformacji jest kluczowym narzędziem służącym zapewnieniu, by transformacja na rzecz gospodarki neutralnej dla klimatu przebiegała w sposób sprawiedliwy, nie pozostawiając nikogo samemu sobie. Mechanizm zapewnia ukierunkowane wsparcie, aby w latach 2021–2027 zainwestować około 55 mld euro w regionach najbardziej dotkniętych negatywnymi społeczno-gospodarczymi skutkami transformacji i złagodzić te skutki.
Musimy okazać solidarność z najbardziej dotkniętymi transformacją regionami w Europie, takimi jak regiony górnicze, aby Zielony Ład uzyskał powszechne poparcie i miał szansę się urzeczywistnić.
Finansowanie
Mechanizm sprawiedliwej transformacji pomaga w łagodzeniu społecznych i gospodarczych skutków transformacji i koncentruje się na regionach, gałęziach przemysłu i pracownikach dotkniętych największymi problemami. Mechanizm składa się z trzech filarów:
nowy Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji
19,2 mld euro w cenach bieżących posłuży do wygenerowania inwestycji na kwotę około 25,4 mld euro.
system sprawiedliwej transformacji w ramach InvestEU
zapewni gwarancję budżetową w ramach programu InvestEU we wszystkich czterech segmentach polityki. Centrum doradztwa InvestEU będzie centralnym punktem kontaktowym, do którego można będzie się zwrócić o pomoc z zakresu doradztwa. Zgodnie z oczekiwaniami system ma wygenerować 10–15 mld euro głównie w formie inwestycji w sektorze prywatnym.
nowy instrument pożyczkowy na rzecz sektora publicznego
obejmuje 1,5 mld euro w formie dotacji finansowanych z budżetu UE oraz 10 mld euro w formie pożyczek z Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Środki te pozwolą wygenerować inwestycje publiczne na kwotę 18,5 mld euro.
Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji
Terytorialne plany sprawiedliwej transformacji definiują obszary, które otrzymają finansowanie z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Obszary te wyznacza się w drodze dialogu z Komisją. Plany zawierają opisy wyzwań charakterystycznych dla poszczególnych obszarów, ich potrzeb rozwojowych oraz celów, które należy osiągnąć do 2030 r. Określają one rodzaje planowanych działań oraz mechanizmy zarządzania. Zatwierdzenie terytorialnych planów sprawiedliwej transformacji otwiera drogę do otrzymania specjalnego finansowania z dwóch pozostałych filarów mechanizmu sprawiedliwej transformacji.
Platforma sprawiedliwej transformacji wspiera kraje i regiony UE w procesie sprawiedliwej transformacji. Stanowi ona kompleksowy punkt dostępu i punkt informacyjny. Zapewnia kompleksowe wsparcie techniczne oraz doradcze. Na platformie organy i beneficjenci mogą znaleźć wszystkie niezbędne informacje o funduszach, w tym o możliwościach finansowania, odpowiednich aktualizacjach przepisów i inicjatywach sektorowych. Platforma aktywnie promuje rozpowszechnianie najlepszych praktyk wśród zainteresowanych stron, również w ramach regularnych spotkań na żywo i w internecie.
Aby zadać pytania na temat mechanizmu sprawiedliwej transformacji / Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji / platformy sprawiedliwej transformacji, prosimy skorzystać z formularza kontaktowego.
Kto skorzysta na działaniach realizowanych w ramach procesu sprawiedliwej transformacji?
Wsparcie zostanie udostępnione wszystkim państwom członkowskim, ze szczególnym uwzględnieniem regionów o największej intensywności emisji oraz regionów, w których najwięcej osób pracuje w sektorze paliw kopalnych. Państwa członkowskie otrzymają finansowanie pod warunkiem, że opracują terytorialne plany sprawiedliwej transformacji, obejmujące okres do 2030 r., i wskażą w nich najbardziej dotknięte skutkami transformacji obszary, które powinny otrzymać największe wsparcie. W planach należy także określić najlepsze sposoby łagodzenia problemów społecznych, gospodarczych i środowiskowych.
Mieszkańcy regionów najbardziej narażonych na skutki transformacji
Mechanizm sprawiedliwej transformacji zapewni im ochronę przez:
- większe możliwości pod względem zatrudnienia w nowych i przechodzących transformację sektorach
- możliwości zmiany kwalifikacji
- poprawę efektywności energetycznej budynków
- inwestowanie w walkę z ubóstwem energetycznym
- lepszy dostęp do czystej, taniej i bezpiecznej energii.
Przedsiębiorstwa i sektory prowadzące wysokoemisyjną działalność lub obejmujące taką działalność
Mechanizm sprawiedliwej transformacji zapewni im ochronę przez:
- wspieranie przejścia na technologie niskoemisyjne i dywersyfikacji gospodarczej bazującej na odpornych na zmianę klimatu inwestycjach i miejscach pracy
- tworzenie atrakcyjnych warunków dla inwestorów publicznych i prywatnych
- zapewnianie łatwiejszego dostępu do kredytów i pożyczek oraz wsparcia finansowego
- inwestowanie w tworzenie nowych firm, MŚP i start-upów
- inwestowanie w badania naukowe i innowacje.
Państwa członkowskie i regiony w dużym stopniu uzależnione od paliw kopalnych i wysokoemisyjnych sektorów przemysłu
Mechanizm sprawiedliwej transformacji zapewni im ochronę przez:
- wspieranie przejścia na niskoemisyjne i odporne na zmianę klimatu rodzaje działalności
- tworzenie nowych miejsc pracy w zielonej gospodarce
- inwestowanie w publiczny, zrównoważony transport
- udzielanie pomocy technicznej
- inwestowanie w odnawialne źródła energii
- udoskonalanie sieci połączeń cyfrowych
- udzielanie korzystnych pożyczek organom publicznym na szczeblu lokalnym
- poprawę infrastruktury energetycznej, systemów ciepłowniczych i sieci transportowych.