Sinds 1 januari 2021 moeten de lidstaten een nationale bijdrage betalen op basis van niet-gerecycleerd plastic verpakkingsafval: de eigen middelen op basis van kunststof. Dit eigen middel houdt nauw verband met de beleidsprioriteiten van de EU. Dit zal de lidstaten er naar verwachting toe aanzetten verpakkingsafval te verminderen en de overgang van Europa naar een circulaire economie stimuleren door de Europese strategie voor kunststoffen ten uitvoer te leggen. Tegelijkertijd staat het de lidstaten in lijn met het subsidiariteitsbeginsel vrij om de meest geschikte beleidsregels vast te stellen om het kunststof verpakkingsafval te verminderen.
Er wordt een uniform afdrachtpercentage van € 0,80 per kilo toegepast op het gewicht van het kunststof verpakkingsafval dat niet wordt gerecycled, waarbij een mechanisme wordt gehanteerd om te voorkomen dat de minder welvarende lidstaten buitensporig veel moeten bijdragen.
Hoe werkt het in de praktijk?
De bijdragen worden berekend op basis van gegevens van Eurostat, die de lidstaten op grond van bestaande verslagleggingsverplichtingen al verzamelen en verstrekken. Meer concreet verschaffen de lidstaten op basis van de richtlijn betreffende verpakking en verpakkingsafval (Richtlijn 94/62/EG) en het bijbehorende uitvoeringsbesluit (Uitvoeringsbesluit (EU) 2019/665) al gegevens over het genereren en recyclen van kunststof verpakkingsafval. De gegevens zijn openbaar beschikbaar op de website van Eurostat.
Gezien het feit dat na twee jaar in juli verslag van de exacte gegevens wordt gedaan bij Eurostat, berekent de Europese Commissie de bijdragen eerst op basis van voorspellingen die overeengekomen moeten worden tussen de EU-lidstaten en de Commissie. Dit is een gebruikelijke werkwijze die ook wordt toegepast voor andere inkomstenbronnen van de EU-begroting.
Zodra de definitieve gegevens beschikbaar zijn, past de Europese Commissie de berekening van de bijdragen van de lidstaten aan.
In 2021 (na de inwerkingtreding van het eigenmiddelenbesluit) betalen de lidstaten hun bijdragen bijvoorbeeld maandelijks op basis van voorspellingen. Deze bijdrage wordt na juli 2023 aangepast, wanneer de definitieve gegevens beschikbaar zijn.