Betere regelgeving

Doelstellingen van de agenda voor betere regelgeving

Ervoor zorgen dat de beleidsvorming van de EU gebaseerd is op feiten
EU-wetgeving eenvoudiger en beter maken, en onnodige lasten vermijden
Burgers, bedrijven en belanghebbenden betrekken bij de besluitvorming

Wat doet de Commissie?

De Europese Commissie is verantwoordelijk voor het plannen, voorbereiden en voorstellen van nieuwe EU-wetgeving en nieuw EU-beleid. Dit gebeurt op basis van het jaarlijkse werkprogramma van de Commissie. Wanneer de Commissie wetten voorstelt, beoordeelt zij wat de mogelijke gevolgen ervan zullen zijn. Zij kijkt dan voornamelijk, maar niet alleen, naar de ecologische, sociale en economische gevolgen. Strategische prognoses zijn van belang bij het opstellen van toekomstbestendig beleid in alle sectoren.

De Commissie moet de EU-wetgeving ook evalueren en, waar nodig, verbeteringen voorstellen.

Ze blijft toezicht houden op de uitvoering en toepassing ervan in de lidstaten.

Betere regelgeving zorgt voor transparante en efficiënte besluitvorming. Sinds 2021 zijn de belangrijkste punten van de herziene agenda voor betere regelgeving o.a.:

Openbare raadplegingen verbeteren aan de hand van één enkel verzoek om input, in alle EU-talen, op de portal Geef uw mening en feedback Deze aanpak combineert de feedback over routekaarten en aanvangseffectbeoordelingen met de vragenlijst van openbare raadplegingen.
Meer inspanningen van de Commissie om EU-regels te vereenvoudigen en onnodige lasten te verminderen, en tegelijkertijd de voordelen van wetgeving in de praktijk te realiseren (Refit-programma), Daarnaast wordt de “one in, one out”-benadering ingevoerd. Dat betekent dat nieuwe lasten worden gecompenseerd door op hetzelfde beleidsterrein vergelijkbare lasten weg te nemen. Om de aanpak, de methodologie en de bijbehorende berekeningen te testen, heeft de Commissie in de tweede helft van 2021 een eenmalig proefproject uitgevoerd met tien wetgevingsvoorstellen die een groot aantal beleidsterreinen bestrijken en gevolgen hebben voor verschillende sectoren en belanghebbenden. Voortbouwend op de lessen die uit het proefproject zijn getrokken, voert de Commissie “one in, one out” nu uit. De Commissie heeft zich er ook toe verbonden de rapportagevereisten te beperken, met het doel ze met 25% te verminderen.
Belemmeringen en administratieve rompslomp die investeringen vertragen wegnemen. Dit gebeurt door belanghebbenden in de deskundigengroep op hoog niveau “Fit for Future”.
De doelstellingen voor duurzame ontwikkeling van de Verenigde Naties mainstreamen, zodat alle wetgevingsvoorstellen bijdragen tot de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling.
Ervoor zorgen dat betere regelgeving duurzaamheid (met name het beginsel “geen ernstige afbreuk doen”) en de digitale transformatie bevordert en ondersteunt.
Strategische prognoses gebruiken om nieuw beleid toekomstbestendig te maken, bv. door rekening te houden met nieuwe megatrends qua groen, digitaal, geopolitiek en sociaal-economisch beleid.

De werkwijze van de Commissie voor betere regelgeving is internationaal erkend door de OESO en wordt door OESO-leden als geavanceerd beschouwd.

Meer over het EU-wetgevingsproces.

Portal Geef uw mening en feedback – deel uw standpunten en ideeën

De Commissie vraagt sinds 2015 input en feedback van burgers, bedrijven en belanghebbenden in alle stadia van het wetgevings- en beleidsvormingsproces. U kunt uw standpunten en ideeën over initiatieven van de Commissie op alle beleidsterreinen delen op de portal Geef uw mening en feedback U kunt zich abonneren op kennisgevingen in verband met zowel nieuwe initiatieven als bestaande wetgeving.

Portal Geef uw mening – Geef uw mening en feedback

Uw bijdrage kan het verschil maken

Bijdragen van burgers, bedrijven en belanghebbenden maken echt het verschil bij EU-beleid. Ze hebben het werk van de Commissie richting gegeven en verbeterd bij verschillende belangrijke initiatieven, zoals het Europees burgerinitiatief, het Europees Solidariteitskorps, het gemeenschappelijk landbouwbeleid en de richtsnoeren voor de energie-efficiëntie van gebouwen.

Zie hoe het raadplegingsproces de wetgeving heeft helpen vormgeven.

Vereenvoudiging van de EU-wetgeving

De Commissie beoordeelt het succes van bestaande EU-wetgeving en wijzigt deze waar nodig om ze “fit for purpose” te houden.

Het programma voor gezonde en resultaatgerichte regelgeving (Refit) werd in 2012 opgestart om de EU-wetgeving te vereenvoudigen en onnodige kosten van regelgeving te verminderen, zonder de doelstellingen ervan in het gedrang te brengen. Bij de evaluatie en herziening van wetgeving wordt altijd gekeken of vereenvoudiging en lastenvermindering mogelijk is. Alle herziene EU-wetgeving wordt opgenomen op het Refit-platform.
Het Fit for Future-platform, dat het Refit-platform vervangt, is in 2020 opgericht. Dit is een groep van deskundigen op hoog niveau met vertegenwoordigers van de lidstaten, het Comité van de Regio's, het Europees Economisch en Sociaal Comité en betrokken branche- en niet-gouvernementele organisaties. Het platform werkt ook samen met het netwerk van kmo/mkb-gezanten en RegHub. Het platform doet de Commissie concrete suggesties voor mogelijke vereenvoudiging, lastenverlichting en modernisering van bestaande EU-wetgeving.
Via Geef uw mening: vereenvoudigen! kan iedereen suggesties doen om de EU-wetgeving te vereenvoudigen.
Evaluaties en fitnesschecks worden gebruikt om na te gaan of EU-wetgeving, -beleid en -financieringsprogramma’s de verwachte resultaten behalen tegen minimale kosten.

In het jaarlijkse lastenoverzicht doet de Commissie verslag van wat zij doet om de regelgeving te vereenvoudigen en de lasten te verlagen. Ook wordt regelmatig nagegaan hoe in het Refit-scorebord rekening wordt gehouden met mogelijke vereenvoudiging en lastenvermindering gedurende de hele beleidsvormingscyclus.

Zorgen voor kwaliteit

De richtsnoeren en toolbox voor betere regelgeving geven de Europese Commissie concrete aanwijzingen bij nieuwe initiatieven en voorstellen en bij het beheren en evalueren van bestaande wetgeving.

In 2015 heeft de Commissie de Raad voor regelgevingstoetsing opgericht, een onafhankelijk orgaan van ambtenaren van de Commissie en deskundigen van buiten de Commissie. De Raad voor regelgevingstoetsing toetst effectbeoordelingen en geselecteerde evaluaties, en zet in jaarverslagen uiteen wat hij heeft gedaan om zijn opdracht te vervullen.

Beter letten op subsidiariteit en evenredigheid

De beginselen van subsidiariteit en evenredigheid zijn de hoekstenen van de EU-Verdragen en worden systematisch toegepast op de wetgevingsvoorstellen van de Commissie.

Volgens het subsidiariteitsbeginsel treedt de EU alleen op waar dat nodig is en waar dat duidelijke voordelen biedt ten opzichte van nationale, regionale of lokale maatregelen. Behalve in gevallen waarbij de EU exclusief bevoegd is, mag geen actie op Europees niveau worden ondernomen, tenzij dit doeltreffender is dan maatregelen op nationaal, regionaal of lokaal niveau. Bij alle politiek gevoelige en belangrijke initiatieven waarvoor een effectbeoordeling is uitgevoerd, zit ook een subsidiariteitsschema.

Evenredigheid gaat vooral over de financiële en administratieve gevolgen van voorgestelde wetgeving. Regelgevende maatregelen mogen niet verder gaan dan wat nodig is om de wetgevings- en beleidsdoelstellingen te verwezenlijken. De gevolgen moeten tot een minimum worden beperkt en in verhouding staan tot de beoogde beleidsdoelstellingen. De Commissie moet daarom haar ambitieuze beleid zo eenvoudig mogelijk, zo zuinig mogelijk en zonder onnodige bureaucratische rompslomp uitvoeren.

Samenwerking tussen de EU-instellingen

Betere EU-wetgeving is een gedeelde doelstelling en verantwoordelijkheid van alle EU-instellingen en lidstaten. Om het wetgevingsproces van de EU te verbeteren en betere resultaten te bereiken moeten het Europees Parlement, de Raad van de Europese Unie en de Europese Commissie de komende jaren nauwer samenwerken.

Gezien de kansen en uitdagingen op onze weg naar een duurzaam herstel is een zo efficiënt mogelijk en toekomstgericht wetgevingsproces cruciaal. De doeltreffende toepassing, uitvoering en handhaving van het EU-recht is een prioriteit voor de Commissie-Von der Leyen. De Commissie kan alleen de kosten en besparingen van haar eigen wetgevingsvoorstellen bepalen. Veranderingen tijdens de onderhandelingen met het Europees Parlement en de Raad kunnen de implicaties voor burgers en bedrijven nog sterk veranderen. De Commissie zou het dan ook toejuichen als de politieke dialoog opnieuw opgestart zou worden, zodat alle partijen hun afspraken uit het Interinstitutioneel Akkoord over beter wetgeven kunnen nakomen.

De Commissie zal interne gegevensbanken en registers geleidelijk publiek toegankelijk maken, in lijn met ons transparantiebeleid. We zullen het Parlement en de Raad benaderen voor het opzetten van een gemeenschappelijk feitenregister. Op deze gezamenlijke wetgevingsportal zal iedereen die geïnteresseerd is in de EU-beleidsvorming gemakkelijk al het feitenmateriaal kunnen vinden waarop een bepaald initiatief berust.

Internationale samenwerking op regelgevingsgebied

De EU is gebaseerd op gezamenlijk overeengekomen regels. Willen deze regels werken, dan moeten de lidstaten deze op tijd uitvoeren en handhaven. Vervolgens moeten ze ervoor zorgen dat de regels correct worden toegepast en gehandhaafd, om burgers en bedrijven kosten te besparen.

De doeltreffende toepassing, uitvoering en handhaving van het EU-recht is een prioriteit voor de Commissie-Von der Leyen. Zoals aangekondigd in de politieke beleidslijnen van voorzitter Von der Leyen zal de Commissie de lidstaten daarbij blijven begeleiden en ondersteunen. Aan de hand van nalevingscontroles verifiëren we hoe de lidstaten EU-wetgeving in nationale wetgeving omzetten. Voor een doeltreffende dialoog in de omzettingsfase zijn we op de lidstaten aangewezen voor duidelijke en precieze informatie over nationale wetgeving.

In de toekomst wil de Commissie haar toezicht- en handhavingsactiviteiten inventariseren zodat deze geschikt blijven om het EU-recht in de praktijk te laten werken.

Betere regelgeving: waarom en hoe