Bελτίωση της νομοθεσίας: γιατί και πώς

Στόχοι του θεματολογίου για τη βελτίωση της νομοθεσίας

Δράσεις της ΕΕ βάσει τεκμηριωμένων στοιχείων
Απλούστευση και βελτίωση της νομοθεσίας της ΕΕ
Συμμετοχή πολιτών, επιχειρήσεων και ενδιαφερόμενων μερών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων

Τι κάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει την αρμοδιότητα να σχεδιάζει, να εκπονεί και να προτείνει νέα νομοθεσία και πολιτικές της ΕΕ. Οι εργασίες καθοδηγούνται από το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής. Όταν προτείνει νόμους, η Επιτροπή αξιολογεί τον αναμενόμενο αντίκτυπό τους. Οι στρατηγικές προβλέψεις αποτελούν βασικό γνώμονα χάραξης μελλοντικά βιώσιμων πολιτικών σε όλους τους τομείς, με ιδιαίτερη έμφαση στον πράσινο, τον ψηφιακό, τον γεωπολιτικό και τον κοινωνικοοικονομικό τομέα.

Η Επιτροπή είναι επίσης αρμόδια για την αξιολόγηση της νομοθεσίας της ΕΕ και την υποβολή προτάσεων για βελτιώσεις όπου χρειάζεται. Η Επιτροπή εξακολουθεί να παρακολουθεί την υλοποίηση και την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ στα κράτη μέλη.

Για την προώθηση της ανάκαμψης της Ευρώπης, είναι πιο σημαντικό από ποτέ η ΕΕ να νομοθετεί όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή προτείνει διάφορες βελτιώσεις για να ανταποκριθεί στις ανάγκες του αύριο:

	Κατάργηση της γραφειοκρατίας και άρση των εμποδίων που επιβραδύνουν την κατασκευή των υποδομών του 21ου αιώνα, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, τις περιφέρειες και βασικά ενδιαφερόμενα μέρη.
	Απλούστευση των δημόσιων διαβουλεύσεων με τη θέσπιση μίας και μόνο «Πρόσκλησης υποβολής στοιχείων», στον βελτιωμένο ιστότοπο «Πείτε την άποψή σας».
	Θέσπιση μιας προσέγγισης «one in, one out» («θέσπιση μίας ρύθμισης, κατάργηση μίας ρύθμισης»), για την ελαχιστοποίηση των επιβαρύνσεων για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στις επιπτώσεις και τις δαπάνες εφαρμογής της νομοθεσίας, ιδιαίτερα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Η αρχή αυτή διασφαλίζει ότι οποιεσδήποτε άρτι θεσπισμένες επιβαρύνσεις αντισταθμίζονται με την αφαίρεση ισοδύναμων επιβαρύνσεων στον ίδιο τομέα πολιτικής.
	Συνεκτίμηση των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, ώστε να διασφαλιστεί ότι όλες οι νομοθετικές προτάσεις συμβάλλουν στο θεματολόγιο της βιώσιμης ανάπτυξης του 2030.
	Βελτίωση του τρόπου με τον οποίο η βελτίωση της νομοθεσίας αντιμετωπίζει και στηρίζει τη βιωσιμότητα και τον ψηφιακό μετασχηματισμό.
	Ενσωμάτωση της στρατηγικής διερεύνησης προοπτικών στη χάραξη πολιτικής, ώστε να διασφαλιστεί η καταλληλότητά της για το μέλλον, λαμβάνοντας, για παράδειγμα, υπόψη τις αναδυόμενες μεγατάσεις στο πράσινο, το ψηφιακό, το γεωπολιτικό και το κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο.

Οι προσπάθειες της Επιτροπής για τη βελτίωση της νομοθεσίας έχουν αναγνωριστεί διεθνώς από τον ΟΟΣΑ.

Μάθετε περισσότερα για τη νομοθετική διαδικασία της ΕΕ.

Πείτε την άποψή σας - Μοιραστείτε απόψεις και ιδέες σας

Μπορείτε να μοιραστείτε τις απόψεις και τις ιδέες σας σχετικά με τις πρωτοβουλίες της Επιτροπής σε όλους τους τομείς πολιτικής στον ιστότοπο «Πείτε την άποψή σας». Παρέχεται η δυνατότητα υποβολής κοινοποιήσεων για νέα στοιχεία που προκύπτουν κατά τη διαμόρφωση πρωτοβουλιών, ακόμη και μετά την έγκριση νομοθεσίας.

Η Επιτροπή θα καταστήσει σταδιακά προσβάσιμες στο κοινό τις εσωτερικές βάσεις δεδομένων και τα αποθετήρια, σύμφωνα με την πολιτική μας για τη διαφάνεια των δεδομένων. Θα συνεργαστούμε με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για να δημιουργήσουμε ένα κοινό μητρώο αποδεικτικών στοιχείων, την Κοινή Νομοθετική Πύλη, που θα επιτρέπει σε οποιονδήποτε ενδιαφέρεται για τη χάραξη πολιτικής της ΕΕ να εντοπίζει εύκολα όλα τα στοιχεία στα οποία βασίζεται μια δεδομένη πρωτοβουλία.

Από το 2015, η Επιτροπή ζητά από τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τα ενδιαφερόμενα μέρη να της παρέχουν στοιχεία και σχόλια σε όλα τα στάδια της νομοθετικής διαδικασίας και της διαδικασίας χάραξης πολιτικών.


Ιστότοπος «Πείτε την άποψή σας»	Η Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης

Τα σχόλιά σας είναι καθοριστικά!

Τα σχόλια των πολιτών, των επιχειρήσεων και των ενδιαφερόμενων μερών μπορούν είναι όντως καθοριστικά για τις πολιτικές της ΕΕ. Έχουν καθοδηγήσει και βελτιώσει το έργο της Επιτροπής στο πλαίσιο διάφορων πρωτοβουλιών, όπως η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών, το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης, η Κοινή Γεωργική Πολιτική και οι Οδηγίες για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων.

Δείτε πώς η διαδικασία διαβούλευσης συνέβαλε στη διαμόρφωση της νομοθεσίας.

Απλούστευση της νομοθεσίας της ΕΕ

Η Επιτροπή αξιολογεί τις επιδόσεις της ισχύουσας ευρωπαϊκής νομοθεσίας και προβαίνει στις απαραίτητες αλλαγές ώστε η νομοθεσία να είναι κατάλληλη για τον σκοπό που εξυπηρετεί.

Η πλατφόρμα Fit for Future – μία ομάδα εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου που αποτελείται από εκπροσώπους των κρατών μελών, της Επιτροπής των Περιφερειών, της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής καθώς και εκπροσώπους επιχειρήσεων και μη κυβερνητικών οργανώσεων, βοηθά την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη βελτίωση της νομοθεσίας της ΕΕ. Για τον σκοπό αυτό, η πλατφόρμα συγκεντρώνει δεδομένα, αποδεικτικά στοιχεία και παρατηρήσεις σχετικά με τις δυνατότητες απλούστευσης, μείωσης των επιβαρύνσεων και εκσυγχρονισμού της ισχύουσας νομοθεσίας της ΕΕ, και εκδίδει γνωμοδοτήσεις για την Επιτροπή. Οποιοσδήποτε μπορεί να διατυπώσει προτάσεις σχετικά με το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας για την απλούστευση της ισχύουσας νομοθεσίας της ΕΕ μέσω της πύλης «Πείτε την άποψή σας: Απλούστευση!»
Με αξιολογήσεις και ελέγχους καταλληλότητας διαπιστώνεται κατά πόσο η νομοθεσία, οι πολιτικές και τα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ επιτυγχάνουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα με το ελάχιστο δυνατό κόστος.
Το πρόγραμμα βελτίωσης της καταλληλότητας και της αποδοτικότητας του κανονιστικού πλαισίου (REFIT) θεσπίστηκε το 2012 με στόχο την απλούστευση της νομοθεσίας της ΕΕ και τη μείωση του φόρτου των κανονιστικών ρυθμίσεων με παράλληλη επίτευξη των επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων.

Κάθε χρόνο, η Επιτροπή παρουσιάζει επισκόπηση των προσπαθειών της για απλούστευση και μείωση του φόρτου στην ετήσια έρευνα για τον διοικητικό φόρτο. Παρακολουθεί επίσης τακτικά την πρόοδο του προγράμματος στον πίνακα αποτελεσμάτων REFIT.

Εξασφάλιση της ποιότητας

Οι κατευθυντήριες γραμμές και η εργαλειοθήκη για τη βελτίωση της νομοθεσίας θα συμβάλουν στην παροχή συγκεκριμένης καθοδήγησης στις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά την κατάρτιση νέων πρωτοβουλιών και προτάσεων, καθώς και κατά τη διαχείριση και την αξιολόγηση της υφιστάμενης νομοθεσίας.

Το 2015, η Επιτροπή συγκρότησε την επιτροπή ρυθμιστικού ελέγχου, μια ανεξάρτητη ομάδα στελεχών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εξωτερικών εμπειρογνωμόνων. Η επιτροπή ρυθμιστικού ελέγχου θα διαδραματίσει εξέχοντα ρόλο στον έλεγχο των εκτιμήσεων επιπτώσεων και των αξιολογήσεων υπό το πρίσμα της προσέγγισης «one in, one out» («θέσπιση μίας ρύθμισης, κατάργηση μίας ρύθμισης»), τις στρατηγικές προβλέψεις και τη δέουσα συνεκτίμηση των διαφόρων επιπτώσεων της κρίσης του κορονοϊού. Η εν λόγω επιτροπή δημοσιεύει ετήσιες εκθέσεις σχετικά με τις ενέργειες που έχει αναλάβει για την εκπλήρωση της αποστολής της.

Ενίσχυση της επικουρικότητας και της αναλογικότητας

Οι αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας αποτελούν ακρογωνιαίους λίθους των Συνθηκών της ΕΕ και εφαρμόζονται συστηματικά στις νομοθετικές προτάσεις της Επιτροπής.

Σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η Επιτροπή έχει ως στόχο της να ενεργεί μόνο όταν είναι αναγκαίο και όπου μπορεί να παράγει σαφή οφέλη, πέραν των όσων επιτυγχάνονται με μέτρα που λαμβάνονται σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο. Εκτός από τις περιπτώσεις αποκλειστικής αρμοδιότητας της ΕΕ, η δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα πρέπει να αναλαμβάνεται μόνο στις περιπτώσεις που θα είναι αποτελεσματικότερη από τη δράση που αναλαμβάνεται σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο.

Η αναλογικότητα εστιάζει στον οικονομικό και διοικητικό αντίκτυπο της προτεινόμενης νομοθεσίας, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι κανονιστικές δράσεις δεν υπερβαίνουν τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των νομοθετικών και πολιτικών στόχων. Κάθε τέτοιος αντίκτυπος πρέπει να είναι ο ελάχιστος δυνατός, και αναλογικός με τους στόχους της πολιτικής. Από την πλευρά της Επιτροπής, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υλοποιούμε τις φιλόδοξες πολιτικές μας με τον απλούστερο και λιγότερο δαπανηρό τρόπο, αποφεύγοντας την περιττή γραφειοκρατία.

Συνεργασία των θεσμικών οργάνων της ΕΕ

Ο καλύτερος τρόπος για τη βελτίωση της νομοθεσίας της ΕΕ και την επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων είναι η στενότερη συνεργασία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά τα προσεχή έτη. Δεδομένων των ευκαιριών και των προκλήσεων που βρίσκονται μπροστά μας στην πορεία μας προς μια βιώσιμη ανάκαμψη, είναι ζωτικής σημασίας να νομοθετούμε όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερα, έχοντας κατά νου το μέλλον μας. Η αποτελεσματική εφαρμογή, υλοποίηση και επιβολή του δικαίου της ΕΕ αποτελεί προτεραιότητα για την Επιτροπή von der Leyen.

Η βελτίωση της νομοθεσίας της ΕΕ αποτελεί κοινό στόχο και ευθύνη όλων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και των κρατών μελών. Η Επιτροπή μπορεί μόνο να καθορίσει το κόστος και τις εξοικονομήσεις που συνδέονται με τις δικές της νομοθετικές προτάσεις. Οι αλλαγές που επήλθαν κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ενδέχεται να μεταβάλουν σημαντικά τον αντίκτυπο για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα επιθυμούσε την επανέναρξη του πολιτικού διαλόγου για τη συζήτηση ιδεών, έτσι ώστε όλα τα μέρη να μπορέσουν να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους στο πλαίσιο της διοργανικής συμφωνίας για τη βελτίωση της νομοθεσίας.

Διεθνής κανονιστική συνεργασία

Η ΕΕ βασίζεται σε από κοινού συμφωνηθέντες κανόνες. Για να λειτουργήσουν οι κανόνες αυτοί, τα κράτη μέλη πρέπει να τους εφαρμόζουν πλήρως και εγκαίρως. Στη συνέχεια, πρέπει να διασφαλίζουν την ορθή εφαρμογή και επιβολή των κανόνων, διότι η μη επιβολή συνεπάγεται κόστος για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.

Η αποτελεσματική εφαρμογή, υλοποίηση και επιβολή του δικαίου της ΕΕ αποτελεί προτεραιότητα για την Επιτροπή von der Leyen. Όπως ανακοινώθηκε στις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές της Προέδρου von der Leyen, η Επιτροπή θα συνεχίσει να καθοδηγεί και να στηρίζει τα κράτη μέλη στις προσπάθειές τους να μεταφέρουν τις οδηγίες, να εκτελούν τους κανονισμούς και να εφαρμόζουν ορθά τους κανόνες της ΕΕ. Οι έλεγχοι συμμόρφωσης επαληθεύουν τον τρόπο με τον οποίο τα κράτη μέλη μεταφέρουν τη νομοθεσία της ΕΕ στην εθνική τους νομοθεσία. Για να εξασφαλιστεί αποτελεσματικός διάλογος κατά τη φάση της μεταφοράς, εξαρτιόμαστε από τα κράτη μέλη για την παροχή σαφών και ακριβών πληροφοριών σχετικά με την εθνική νομοθεσία.

Στο μέλλον, η Επιτροπή προτίθεται να προβεί σε απολογισμό των δραστηριοτήτων εποπτείας και επιβολής, ώστε να διασφαλίσει ότι παραμένουν κατάλληλες για την πρακτική εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ.

Έγγραφα

Σχετικοί σύνδεσμοι

Τελευταίες ειδήσεις

Improve public consultations by introducing a single ‘Call for Evidence’ translated in all languages, on the revamped Have Your Say portal. The approach combines the feedback on roadmaps and inception impact assessments with the questionnaire of public consultations into one.

Strengthening the Commission’s efforts to simplify EU rules and reduce unnecessary burdens, while achieving the benefits of legislation (REFIT programme) and by introducing the ‘one in, one out’ approach. This principle means that newly introduced burdens are offset by removing equivalent burdens in the same policy area. The Commission carried out an one-in, one-out pilot project in the second half of 2021, with ten legislative proposals covering a broad range of policy areas, impacting different sectors and stakeholders, to test the approach, its methodology and the related calculations. Building on the lessons learnt from the pilot, the Commission is now implementing ‘one in, one out’, starting with the 2022 Commission work programme. The Commission has also committed to rationalise reporting requirements with a view to reducing them by 25%.

Removing obstacles and red tape that slow down investments, by key stakeholders in the Fit for Future high level expert group.

Mainstreaming the United Nations’ Sustainable Development Goals, to ensure that all legislative proposals contribute to the 2030 sustainable development agenda.

Improving the way in which Better Regulation addresses and supports sustainability goals, in particular ‘do no significant harm’ and the digital transformation.

Integrating strategic foresight into policymaking to ensure it is fit for the future, by for instance, taking into account emerging megatrends in the green, digital, geopolitical and socio-economic contexts.

The Commission’s Better Regulation practices are recognised internationally by the OECD, and considered advanced among OECD members.

Learn more about the EU policy and law-making cycle.

Have Your Say – share your views and ideas

The Commission has been seeking evidence and feedback from citizens, businesses, and stakeholders at all stages of the legislative and policymaking process since 2015.You can share your views and ideas on Commission initiatives across all policy areas on the Have Your Say portal. It is possible to sign up for notifications regarding new developments as initiatives take shape, including after the adoption of legislation.

	The Have Your Say portal

You contribution makes a difference

Contributions from citizens, businesses and stakeholders make a real difference to EU policies. They have guided and improved the Commission’s work on several important initiatives, such as the European Citizens’ Initiative, the European Solidarity Corps, the Common Agricultural Policy and our Guidelines for the energy efficiency of buildings.

Find out how the consultation process helped shape legislation.

Simplifying EU laws

The Commission is assessing the performance of existing EU laws and making changes where necessary to keep them fit for purpose.

The Regulatory Fitness and Performance (REFIT) programme was established in 2012 to make EU law simpler and to reduce unnecessary costs of regulation while still achieving their objectives. Potential for simplification and burden reduction is always considered when legislation is evaluated and revised. All revisions of EU legislation are included under REFIT and aim to achieve burden reduction and simplification.
The Fit for Future Platform , replacing the REFIT platform, was set up in 2020. It is a high-level expert group composed of representatives of Member States, the Committee of the Regions, the European Economic and Social Committee and stakeholders representing civil society, business and non-governmental organisations. The Platform also works with the SME Envoys Network and the RegHub. The Platform issues opinions to the Commission with concrete suggestions on opportunities for simplification, burden reduction and modernisation of existing EU laws.
Anyone can propose suggestions for the simplification of existing EU laws through the Have Your Say: Simplify! portal.
Evaluations and fitness checks are used to assess whether EU laws, policies and funding programmes are delivering the expected results at minimum cost.

Every year, the Commission presents an overview of its efforts on simplification and burden reduction in the Annual Burden Survey. It also monitors regularly how simplification and burden reduction opportunities are considered throughout the policymaking cycle in the REFIT scoreboard.

Ensuring Quality

The Better Regulation guidelines and toolbox will help provide concrete guidance to European Commission services when preparing new initiatives and proposals as well as when managing and evaluating existing legislation.

In 2015, the Commission has established the Regulatory Scrutiny Board, an independent body of Commission officials and experts from outside the Commission. The Regulatory Scrutiny Board reviews impact assessments and selected evaluations. The Board publishes annual reports on what it has done to deliver on its mission.

Strengthening subsidiarity and proportionality

The principles of subsidiarity and proportionality are cornerstones of the EU treaties, and are systematically applied to the Commission’s legislative proposals.

With the subsidiarity principle, the Commission aims to only act where it is necessary and where it delivers clear benefits over and above measures taken at national, regional or local levels. Except in cases where the EU has exclusive competence, action at European level should not be taken unless it is more effective than action taken at national, regional or local level. A subsidiarity grid is attached to all politically sensitive and important initiatives accompanied buy an impact assessment.

Proportionality focuses on the financial and administrative impact of proposed legislation, to ensure that regulatory actions do not exceed what is necessary to achieve the legislative and policy objectives. Any such impact must be minimised and must be proportionate to the policy objectives. For the Commission this means delivering our ambitious policies in the simplest, least costly way, avoiding unnecessary red tape.

The EU institutions working together

Improving EU law-making is a shared objective and the responsibility of all EU institutions and Member States. The best way to improve EU law-making and deliver better results is for the European Parliament, the Council of the European Union and the European Commission to work more closely together in the coming years.

Given the opportunities and challenges that lie ahead in our path to a sustainable recovery, it is crucial to legislate as efficiently as possible, with our future in mind. The effective application, implementation and enforcement of EU law is a priority for the von der Leyen Commission. The Commission can only determine the costs and savings associated with its own legislative proposals. Changes made during negotiations with the European Parliament and the Council may significantly alter impacts for people and business. As such, the Commission would welcome relaunched political dialogue to discuss ideas, so that that all parties can fulfil their commitments under the interinstitutional agreement on better law-making

The Commission will gradually make internal databases and repositories publicly accessible, in line with our data transparency policy. We will reach out to the European Parliament and the Council to set up a common evidence register, the Joint Legislative Portal, that will allow anyone interested in EU policymaking to find easily all the evidence underpinning a given initiative.

International regulatory cooperation

The EU is built on commonly agreed rules. For these rules to work, Member States must fully implement and enforce them in a timely fashion. They then need to ensure that the rules are correctly applied and enforced, because non-enforcement bears costs for citizens and businesses.

The effective application, implementation and enforcement of EU law is a priority for the von der Leyen Commission. As announced in President von der Leyen’s political guidelines, the Commission will continue to guide and support Member States in their efforts to transpose directives, implement regulations and apply EU rules properly. Compliance checks verify how Member States translate EU legislation into national legislation. To ensure effective dialogue in the transposition phase, we depend on the Member States for clear and precise information on national legislation.

Going forward, the Commission intends to carry out a stocktaking of its oversight and enforcement activities, to ensure that they remain fit for making EU law work in practice.