Zmiana dyrektywy w sprawie ADR
17 października 2023 r. Komisja przyjęła wniosek dotyczący zmiany ram regulujących alternatywne metody rozwiązywania sporów (ADR) przy pomocy:
- wniosku ustawodawczego zmieniającego obecną dyrektywę w sprawie ADR
- wniosku ustawodawczego mającego na celu uchylenie rozporządzenia w sprawie internetowego rozstrzygania sporów (ang. online dispute resolution – ODR)
- zalecenia skierowanego do internetowych platform handlowych i unijnych stowarzyszeń branżowych stosujących mechanizm rozstrzygania sporów oraz do państw członkowskich.
Zmiana ram regulacyjnych ma na celu:
- dostosowanie ram ADR do potrzeb rynków cyfrowych poprzez uwzględnienie wszystkich kategorii sporów dotyczących praw konsumentów w UE
- poprawa dostępu do ADR w sporach transgranicznych poprzez wykorzystanie narzędzi cyfrowych oraz zapewnienie wsparcia konsumentom i przedsiębiorcom
- uproszczenie procedur ADR z myślą o wszystkich korzystających z nich stronach, w tym ograniczenie obowiązków podmiotów ADR w zakresie sprawozdawczości oraz obowiązków przedsiębiorców w zakresie zgłaszania informacji, przy jednoczesnym zachęcaniu przedsiębiorców do wykazania większego zaangażowania przy udzielaniu odpowiedzi
- wycofanie platformy internetowego rozstrzygania sporów (ODR) i zastąpienie jej wygodniejszymi w obsłudze narzędziami cyfrowymi pomagającymi konsumentom w znalezieniu metod dochodzenia roszczeń, które umożliwią im rozstrzygnięcie sporów
- zmotywowanie internetowych platform handlowych i unijnych stowarzyszeń handlowych dysponujących mechanizmem rozstrzygania sporów do spełnienia kryteriów jakości określonych w dyrektywie w sprawie ADR.
Wniosek ustawodawczy uzupełniają:
- sprawozdanie dotyczące stosowania ADR i ODR z 2023 r., które jest wymagane zgodnie z art. 26 dyrektywy w sprawie ADR i art. 20 rozporządzenia w sprawie ODR
- pełna ocena wdrożenia dyrektywy w sprawie ADR
- ocena skutków
Zob. wszystkie dokumenty dotyczące zmiany dyrektywy w sprawie ADR
| Ulepszenia | Obecne ramy ADR/ODR | Proponowane zmiany |
|---|---|---|
| Rozszerzenie zakresu dyrektywy w sprawie ADR | Dyrektywa obejmuje jedynie spory dotyczące zobowiązań wynikających z umowy między konsumentami zamieszkałymi w UE a przedsiębiorcami mającymi siedzibę w UE. | Dyrektywa będzie miała zastosowanie do wszystkich naruszeń prawa unijnego, które godzą w ochronę konsumentów, np. są związane z podawaniem cen w sposób wprowadzający w błąd, praktykami dyskryminacyjnymi, problemami przy zmianie dostawcy usług, nieudzieleniem informacji przed zawarciem umowy, ograniczeniem możliwości przenoszenia treści, nierespektowaniem prawa do naprawy itp. |
| Przedsiębiorcy z państw trzecich mogą dobrowolnie stosować procedury ADR. | ||
| Szersze stosowanie ADR przez przedsiębiorców | Dobrowolne stosowanie ADR przez przedsiębiorców, o ile nie jest wymagane w przepisach unijnych lub krajowych. | Stosowanie ADR przez przedsiębiorców będzie nadal dobrowolne, ale będą oni musieli udzielić odpowiedzi na zapytanie podmiotu ADR, czy zamierzają uczestniczyć w procedurze ADR czy nie, przed upływem 20 dni roboczych. |
| Przedsiębiorcy internetowi nie będą już musieli podawać linku do platformy ODR ani obsługiwać specjalnego adresu e-mail. | ||
| Wspieranie konsumentów w korzystaniu z transgranicznych i krajowych procedur ADR | Konsumenci mogą uzyskać pomoc przy korzystaniu z transgranicznych procedur ADR od Europejskich Centrów Konsumenckich, organizacji konsumenckich lub innych organów. | Kraje UE wyznaczą Europejskie Centrum Konsumenckie, organizację konsumencką lub inny organ jako punkt kontaktowy ds. ADR. Będzie on odpowiadał za ułatwianie komunikacji między stronami, zapewnianie sprawniejszego przebiegu procedury, a także udzielanie stronom i podmiotom ADR ogólnych informacji na temat praw konsumentów w UE oraz przepisów proceduralnych stosowanych przez podmioty ADR. W przypadku gdy spór nie zostanie rozstrzygnięty w ramach procedury ADR, zadaniem punktu kontaktowego będzie również informowanie o innych środkach dochodzenia roszczeń. |
| Wszystkie podmioty pomagające konsumentom będą działać w dobrej wierze i dostarczać z wyprzedzeniem wszelkie niezbędne informacje. | ||
| Komisja udostępnia platformę ODR, aby umożliwić konsumentom rozstrzyganie sporów z przedsiębiorcami. | Platforma ODR zostanie zastąpiona interaktywnym narzędziem cyfrowym, które będzie wskazywać konsumentom możliwe drogi dochodzenia roszczeń. | |
| Ochrona konsumentów podatnych na zagrożenia na rynkach cyfrowych | Konsumenci będą mogli złożyć skargę razem z załączonymi dokumentami potwierdzającymi przez internet, w sposób możliwy do prześledzenia, a na żądanie uzyskać dostęp do dokumentów w postaci niecyfrowej. | |
| Wniosek ustawodawczy wprowadza wymóg stosowania cyfrowych procedur ADR za pośrednictwem łatwo dostępnych i niewykluczających narzędzi. | ||
| Bardziej przejrzyste i przyjazne dla użytkownika procedury ADR | Strony będą miały prawo zażądać, aby wynik procedury ADR został zweryfikowany przez osobę fizyczną, jeśli procedura została przeprowadzona w sposób zautomatyzowany. | |
| Podmioty ADR będą mogły łączyć sprawy dotyczące podobnych elementów po tym, jak poinformują konsumenta o tej możliwości i o ile umożliwią mu niewyrażenie zgody na połączenie spraw. | ||
| Rozsądne wymogi w zakresie sprawozdawczości wobec podmiotów ADR | Podmioty ADR mają publikować szczegółowe roczne sprawozdania z działalności na swoich stronach internetowych. | Podmioty ADR będą musiały publikować skrócone sprawozdania z działalności co dwa lata. |
| Ograniczono obowiązujące podmioty ADR wymogi informacyjne dotyczące zgłoszeń. | ||
| Nowe zalecenie dla internetowych platform handlowych i unijnych stowarzyszeń branżowych oferujących systemy rozstrzygania sporów | Komisja zachęca do stosowania w odniesieniu do tych systemów kryteriów jakości określonych w dyrektywie w sprawie ADR. | |
| W przypadku korzystania ze zautomatyzowanych procedur rozstrzygania sporów należy podać to do wiadomości publicznej i zapewnić stronom sporu prawo do zażądania weryfikacji wyniku przez osobę fizyczną. | ||
| Podmioty te powinny regularnie, co najmniej co dwa lata, publikować sprawozdania z samooceny dotyczące sposobu wdrażania kryteriów jakości. |
Konsultacje publiczne
W 2022 r. Komisja przeprowadziła konsultacje publiczne w sprawie transgranicznego egzekwowania przepisów i w sprawie przystosowania pozasądowego rozstrzygania sporów do rynków cyfrowych oraz zaproszenie do zgłaszania uwag. Konsultacje te przeprowadzono z myślą o ocenie ogólnej i ocenie skutków powiązanych z wnioskiem ustawodawczym Komisji w sprawie reformy ram ADR/ODR.
Pozasądowe rozstrzyganie sporów
Alternatywne metody rozwiązywania sporów (ADR) oznaczają rozstrzygnięcie sporu poza sądem przy pomocy bezstronnego organu rozstrzygającego spory. Rozstrzyganie sporów konsumenckich w ten sposób jest łatwiejsze, szybsze i tańsze niż kierowanie sprawy do sądu.
Istnieje wiele rodzajów ADR, np.:
- mediacja
- postępowanie pojednawcze
- rzecznicy praw obywatelskich
- arbitraż
- komisje koncyliacyjne.
Krajowe organy pozasądowe
W UE istnieje wiele organów pozasądowych. Korzystając z jednego z tych organów, można uzyskać dostęp do alternatywnych metod rozwiązywania sporów dotyczących większości rodzajów produktów lub usług (organy te nie rozpatrują skarg dotyczących opieki zdrowotnej ani szkolnictwa wyższego).
Nie ma znaczenia, czy konsument zakupił produkt lub usługę przez internet czy w sklepie, ani czy sprzedawca ma siedzibę w kraju konsumenta czy też w innym kraju UE.
Na platformie internetowego rozstrzygania sporów można znaleźć wykaz pozasądowych organów rozstrzygających spory w poszczególnych krajach.
Zgromadzenie ADR 2021 – materiały
Zgromadzenie ADR jest największym wydarzeniem w dziedzinie ADR w sporach konsumenckich w UE. Z okazji drugiej edycji tego odbywającego się dwa razy w roku wydarzenia, która miała miejsce 28 i 29 września 2021 r., Komisja zaprosiła na wydarzenie wirtualne ponad 400 podmiotów zajmujących się alternatywnymi metodami rozstrzygania sporów (ADR) oraz inne zainteresowane strony zajmujące się ochroną konsumentów. Materiały z tego wydarzenia są dostępne pod poniższymi linkami.
Prezentacje z wydarzenia i związane z nimi materiały
Okrągły stół na temat transgranicznych ADR
Biorąc pod uwagę przechodzenie na zakupy przez internet, skuteczne transgraniczne pozasądowe rozstrzyganie sporów (ADR) stało się jeszcze bardziej istotne dla sprawnego funkcjonowania jednolitego rynku. Dane wskazują jednak, że konsumenci nie wybierają transgranicznych ADR z różnych powodów, w tym złożonych kwestii prawnych, językowych i proceduralnych, niskiej świadomości korzyści wynikających z ADR lub dlatego, że skarga może zostać rozstrzygnięta wyłącznie za pomocą mechanizmu rozpatrywania skarg obsługiwanego przez platformę internetową wybraną przez konsumenta.
Sieć Europejskich Centrów Konsumenckich (ECC-Net) i Komisja Europejska zorganizowały okrągły stół na temat transgranicznych ADR. Zaproszono podmioty ADR, właściwe organy do spraw ADR, Europejskie Centra Konsumenckie, środowisko akademickie, organizacje konsumentów i przedsiębiorców.
Dokumenty do dyskusji
Sprawozdania w sprawie stosowania ADR
Zgodnie z art. 26 dyrektywy w sprawie ADR i art. 21 ust. 2 rozporządzenia w sprawie ODR Komisja publikuje sprawozdanie w sprawie stosowania ADR i ODR. Jego głównym tematem jest tworzenie podmiotów ADR oferujących wysokiej jakości usługi oraz wpływ ADR i ODR na konsumentów i przedsiębiorców. Sprawozdanie opiera się na krajowych sprawozdaniach w sprawie ADR, przedkładanych Komisji przez właściwe organy do spraw ADR co cztery lata, oraz na danych zgromadzonych w inny sposób (podczas warsztatów, za pośrednictwem konsultacji publicznych, przy pomocy badań itp.).
Badania związane z ADR