Jaarverslag van 2022 over het toezicht op de toepassing van het EU-recht

Ieder jaar publiceert de Commissie een verslag over de controle op de toepassing van het EU-recht in het voorgaande jaar. Het verslag bevat een overzicht van de belangrijkste aspecten van de toepassing van het EU-recht door de lidstaten en de maatregelen die de Commissie in 2022 heeft getroffen om de naleving te bevorderen. In het hoofdverslag worden de belangrijkste onderzoeken en inbreukprocedures van de Commissie in het kader van de politieke prioriteiten van de Commissie beschreven. Deze website toont de inbreukzaken, EU-pilotprocedures en klachten per beleidsterrein en per lidstaat, over een periode van vijf jaar. De pagina’s over specifieke beleidsterreinen bieden informatie over de manier waarop de Commissie naleving op deze gebieden heeft bevorderd en verwijzen naar belangrijke arresten van het Hof van Justitie van de Europese Unie. Op de pagina’s over de lidstaten vindt u meer gedetailleerde informatie over dat land.

 

Inbreuken

Nieuwe inbreukprocedures (2018-2022)

[notranslate]new_infringement_cases_2018_2022[/notranslate]

Via deze interactieve grafiek kunt u de verdeling van de nieuwe inbreukzaken in het gekozen jaar per beleidsterrein en per type inbreuk bekijken.

Lopende inbreukprocedures aan het einde van het jaar (2018-2022)

[notranslate]infringement_cases_open_at_year_end_2018_2022[/notranslate]

Via bovenstaande grafiek kunt u het aantal lopende inbreukzaken aan het einde van het gekozen jaar per beleidsterrein en per type inbreuk bekijken.

Evolutie van inbreukprocedures

Bovenstaande grafiek toont het aantal nieuwe, gesloten of lopende zaken aan het einde van het jaar in de periode 2018-2022. In het dropdownmenu kunt u een beleidsterrein kiezen.

Soort nieuwe inbreukprocedures per lidstaat plus het VK

Soort lopende inbreukprocedures aan het einde van het jaar per lidstaat plus het VK

Gesloten inbreukprocedures, afhankelijk van de procedurefase

De Commissie streeft ernaar inbreuken op het EU-recht zo snel mogelijk op te lossen. Burgers en bedrijven kunnen sneller genieten van de voordelen van het EU-recht als een inbreukprocedure in een vroeg stadium wordt afgehandeld, zonder dat de zaak naar het Hof van Justitie van de Europese Unie hoeft te worden verwezen.

In 2022 heeft de Commissie 489 inbreukprocedures gesloten. In 96% van de gevallen kon de procedure worden gesloten zonder dat een zaak aan het Hof hoefde te worden voorgelegd. De Commissie heeft deze inbreukprocedures in de volgende fasen afgesloten:

• 354 procedures na de verzending van een ingebrekestelling op grond van artikel 258 VWEU
• 116 procedures na het uitbrengen van een met redenen omkleed advies
• 8 procedures nadat werd besloten om de zaak voor het Hof te brengen, maar nog voordat een verzoek werd ingediend
• 9 procedures naar aanleiding van een arrest van het Hof (waaronder één zaak na een tweede arrest van het Hof op grond van artikel 260 VWEU)
• 2 procedures zijn stopgezet voordat het Hof uitspraak deed, nadat de Commissie deze zaken had ingetrokken omdat de betrokken lidstaten de nodige maatregelen hadden genomen om aan het EU-recht te voldoen

Verwijzingen naar het Hof en arresten van het Hof

In 2022 besloot de Commissie in totaal 35 zaken voor het Hof van Justitie te brengen. Al deze zaken werden voor het eerst naar het Hof verwezen, op grond van artikel 258 VWEU (18 zaken) of krachtens de artikelen 258 en 260, lid 3 (17 zaken).

Op grond van artikel 260, lid 3, VWEU kan de Commissie financiële sancties voorstellen, zelfs wanneer zij een zaak voor het eerst aan het Hof voorlegt. De Commissie heeft besloten het Hof te vragen financiële sancties op te leggen in alle 17 zaken die op grond van dit artikel voor het Hof zijn gebracht (meer informatie over de stappen van een inbreukprocedure).

Nadat de Commissie heeft besloten juridische stappen te ondernemen, schrijft zij een verzoek aan het Hof van Justitie en dient dit in. In 2022 heeft de Commissie 35 zaken voor het Hof gebracht (waaronder een aantal zaken waarover al vóór 2022 besloten was deze door te verwijzen naar het Hof).

In 2022 heeft het Hof 18 uitspraken gedaan op grond van artikel 258, VWEU en één uitspraak op grond van artikel 260, lid 2, VWEU. In het laatste geval heeft het Hof financiële sancties opgelegd aan Griekenland.

17 arresten waren in het voordeel van de Commissie, terwijl het Hof in twee zaken betreffende Polen de bezwaren van de Commissie heeft verworpen. Het Hof heeft in 2022 uitspraak gedaan over inbreuken door de volgende lidstaten:

• Spanje (3)
• Bulgarije, Ierland, Polen en Slowakije (elk 2)
• België, Denemarken, Griekenland, Frankrijk, Italië, Oostenrijk en Portugal (elk 1)

Er was ook één uitspraak tegen het Verenigd Koninkrijk.

De lidstaten moeten alle maatregelen nemen die nodig zijn om een vonnis van het Hof zo snel mogelijk uit te voeren. Dit gebeurt echter niet altijd. Eind 2022 liepen er nog 84 inbreukprocedures op grond van artikel 258 VWEU en 16 inbreukprocedures op grond van artikel 260, lid 2, VWEU na een uitspraak van het Hof, omdat de Commissie van oordeel was dat de lidstaten de arresten nog niet hadden uitgevoerd.

Lopende inbreukprocedures na een uitspraak van het Hof van Justitie per lidstaat

Via bovenstaande grafiek kunt u het aantal lopende inbreukzaken na een arrest van het Hof van Justitie per beleidsterrein en per lidstaat bekijken.

 

Omzetting van richtlijnen

De lidstaten zijn verplicht EU-richtlijnen binnen een bepaalde termijn om te zetten in nationale wetgeving. Van 42 richtlijnen liep de termijn in 2022 af. Dit is minder dan in 2021, toen liepen er 55 termijnen af. Gemiddeld hadden de lidstaten 14,5 maanden tijd om een richtlijn met een deadline in 2022 om te zetten in nationale wetgeving. Dit is korter dan in 2021 (gemiddeld 22,4 maanden). De omzettingstermijnen worden door de wetgevers vastgesteld wanneer zij een richtlijn vaststellen en variëren naargelang het soort richtlijn. Zo kunnen gedelegeerde en uitvoeringsrichtlijnen kortere omzettingstermijnen hebben dan richtlijnen die volgens de gewone wetgevingsprocedure zijn vastgesteld.

Nieuwe zaken wegens te late omzetting (2018-2022)

[notranslate]new_late_transposition_cases_2018_2022[/notranslate]

Via deze interactieve grafiek kunt u de verdeling van de nieuwe zaken wegens te late omzetting in 2022 per beleidsterrein en per sector binnen dat beleidsterrein raadplegen.

Gevallen van te late omzetting in 2022 per lidstaat plus het VK

 

EU-pilotprocedures

De Commissie gebruikt de EU-pilotprocedure wanneer deze waarschijnlijk sneller tot naleving zal leiden dan een formele inbreukprocedure. Dankzij de EU-pilotprocedure kan de Commissie een aantal zaken oplossen zonder dat een inbreukprocedure hoeft te worden opgestart. Zij kan ook nuttig zijn wanneer de Commissie feitelijke of juridische informatie wil verzamelen die nodig is om een zaak te beoordelen.

Nieuwe EU-pilotprocedures (2018-2022)

[notranslate]new_eu_pilot_cases_2018_2022[/notranslate]

Via deze interactieve grafiek kunt u de verdeling van de nieuwe EU-pilotprocedures in 2022 per beleidsterrein en per sector raadplegen.

Evolutie van EU-pilotprocedures

Bovenstaande grafiek toont het aantal nieuwe, gesloten of lopende EU-pilotprocedures aan het einde van het jaar in de periode 2018-2022. In het dropdownmenu kunt u een beleidsterrein kiezen.

In 2022 heeft de Commissie 279 EU-pilotprocedures geopend. Daarvan waren er 51 het gevolg van klachten en 228 werden door de Commissie geopend naar aanleiding van onderzoeken op eigen initiatief.

De Commissie heeft in 2022 215 EU-pilotprocedures afgesloten, in 160 gevallen na bevredigende antwoorden van de betrokken lidstaten. Het oplossingspercentage is dus 74%, wat lager is dan in 2021 (81%). In 46 gevallen werd de EU-pilotprocedure afgesloten met een voorstel om de kwestie verder te behandelen door middel van een inbreukprocedure. 9 van deze zaken waren gebaseerd op klachten.

De beleidsterreinen met de meeste EU-pilotprocedures waarvoor formele inbreukprocedures worden ingeleid, zijn energie (12 zaken), interne markt (9 zaken), milieu (7 zaken) en migratie en binnenlandse zaken (7 zaken).

Lopende EU-pilotprocedures eind 2022 per lidstaat

Via deze interactieve grafiek kunt u de verdeling van de lopende EU-pilotprocedures aan het einde van 2022 per beleidsterrein en per type inbreuk bekijken.

 

Klachten

Nieuwe klachten (2018-2022)

[notranslate]new_complaints_2018_2022[/notranslate]

Via deze interactieve grafiek kunt u de verdeling van de nieuwe klachten in 2022 per beleidsterrein en per sector bekijken.

Evolutie van klachten

Bovenstaande grafiek toont het aantal nieuwe, behandelde of lopende klachten aan het einde van het jaar in de periode 2018-2022. In het dropdownmenu kunt u een beleidsterrein kiezen.

In 2022 behandelde klachten

Via deze interactieve grafiek kunt u de verdeling van de in 2022 behandelde klachten per beleidsterrein bekijken.

In 2022 heeft de Commissie 3.615 potentiële klachten behandeld. Een groot aantal inkomende klachten voldeed niet aan de formele criteria van een klacht en werd beantwoord in het kader van het Reglement van orde van de Commissie (951).

De Commissie heeft 2.254 klachten beoordeeld en daarbij geen inbreuk op het EU-recht vastgesteld of een mogelijke inbreuk vastgesteld die in principe niet door de Commissie wordt onderzocht (op grond van de mededeling van 2016 EU-wetgeving: betere resultaten door betere toepassing).

Hierbij ging het bijvoorbeeld om een klacht over een individueel geval van onjuiste toepassing van het EU-recht, waarbij er onvoldoende aanwijzingen waren voor een algemene praktijk of systematische niet-naleving van het EU-recht. De klager kan in zo’n geval het probleem oplossen via nationale verhaalmechanismen. Een specifieke onderzoek van de Commissie is zo’n geval niet nodig.

De Commissie is in 170 gevallen een onderzoek gestart in het kader van een EU-pilotprocedure of een inbreukprocedure. Dit is een stijging ten opzichte van 2021 (117 gevallen). Dit betekent dat de Commissie in 2022 4,7% van de (potentiële) klachten verder heeft onderzocht.

179 klachten werden gesloten omdat het om duplicaten van bestaande klachten ging, en 58 klachten werden ingetrokken (hetzij door klagers, hetzij omdat het klachtenformulier niet werd ontvangen). De Commissie heeft ook 3 klachten doorgestuurd naar SOLVIT.

In 2022 heeft de Commissie drie zogenaamde meervoudige klachten geregistreerd. Via een meervoudige klacht kan de Commissie veel individuele klachten over dezelfde zaak of soortgelijke zaken tegen dezelfde lidstaat behandelen. De Commissie registreert alle klachten dan onder één registratienummer en vervangt individuele correspondentie over klachten door mededelingen op de Europa-website. Een meervoudige klacht wordt in bovenstaande statistieken als één klacht geteld. Deze meervoudige klachten hadden betrekking op:

• een vermeende schending van de algemene beginselen van het EU-recht en de grondrechten met betrekking tot de noodtoestand en andere maatregelen door Italië (409 individuele klachten)
• een vermeende schending van de EU-regels inzake gezondheid en veiligheid op het werk door Litouwen (450 individuele klachten)
• een vermeende schending van de EU-regels inzake erfopvolging door Frankrijk (22 individuele klachten)

Klachten die leidden tot EU-pilot- of inbreukprocedures, per onderwerp (top 10)

De lidstaten die het meest betrokken zijn bij de 170 klachten die hebben geleid tot een EU-pilotprocedure of een inbreukprocedure, zijn:

• Zweden (34)
• Frankrijk (25)
• Italië (21)
• Spanje (14)
• Bulgarije (13)

Indien inbreukprocedures op basis van klachten niet worden opgelost, aarzelt de Commissie niet om een lidstaat voor het Hof van Justitie van de Europese Unie te dagen.

In 2022 heeft de Commissie een besluit genomen om een lidstaat voor het Hof te dagen in een zaak die voortkwam uit een klacht. Het betrof de onjuiste omzetting van de EU-regels inzake de erkenning van beroepskwalificaties door Portugal.

 

Gemiddelde tijd voor de behandeling van zaken

Bovenstaande grafiek toont de gemiddelde tijd in weken voordat een besluit wordt genomen om klachten, EU-pilotprocedures of inbreukzaken af te sluiten. Bepaalde EU-pilotprocedures of klachten kunnen meer dan eens worden geteld (bv. wanneer een klacht overgaat in een EU-pilotprocedure of een inbreukprocedure).

 

Meer informatie over inbreukzaken per beleidsterrein

 

Lidstaten

 

Methodologie

Dit verslag bevat de maatregelen die de Commissie heeft genomen om het EU-recht in 2022 te monitoren en te handhaven. De stand van zaken met betrekking tot de genoemde inbreukzaken kan sindsdien zijn veranderd.

De beleidsterreinen in het jaarverslag komen overeen met die van de directoraten-generaal (DG’s) van de Commissie. Sommige bredere onderwerpen kunnen door verschillende DG’s worden behandeld. Zo kunnen inbreuken op de eengemaakte markt gebaseerd zijn op wetgeving inzake het vrije verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal over de grenzen heen binnen de EU, maar ook op belastingen, werkgelegenheid, cultuur, sociaal beleid, onderwijs, volksgezondheid, energie, consumentenbescherming, vervoer, milieu (met uitzondering van natuurbescherming), en de informatiemaatschappij en de media. Inbreuken op de eengemaakte markt worden daarom in het jaarverslag meegeteld bij deze meer specifieke beleidsterreinen.

Voor een bepaald beleidsterrein kunnen de cijfers in de loop der tijd veranderen, aangezien zaken voor behandeling van het ene beleidsterrein naar het andere kunnen worden overgedragen. De totale cijfers op alle beleidsterreinen zijn wel accuraat.

De verwijzing naar “klachten” in dit verslag omvat binnenkomende correspondentie die door de afzender als klacht wordt aangemerkt, ook wanneer deze niet voldoet aan de voorwaarden voor een klacht (zie punt 3 van de bijlage betreffende administratieve procedures voor het beheer van betrekkingen met de klager met betrekking tot de toepassing van het recht van de Europese Unie op de mededeling van 2016 EU-wetgeving: betere resultaten door betere toepassing). Bovendien omvat de verwijzing naar “klachten” ook zogenaamde “meervoudige klachten”, waarbij de Commissie soms een zeer groot aantal individuele klachten gezamenlijk behandelt en als één klacht telt. Wat het aantal klachten betreft, kan een verschil met de cijfers van het vorige jaarverslag in sommige gevallen te wijten zijn aan een vertraagde, dubbele of foutieve registratie bij het opvragen van de statistische gegevens.

 

Informatie over het Verenigd Koninkrijk

Op 1 februari 2020 trad het terugtrekkingsakkoord (Brexit) in werking en stapte het Verenigd Koninkrijk formeel uit de EU. De in het terugtrekkingsakkoord vastgestelde overgangsperiode liep af op 31 december 2020. Overeenkomstig het terugtrekkingsakkoord kan de Commissie bestaande inbreukprocedures voortzetten en nieuwe zaken tegen het VK openen wegens inbreuken op het EU-recht die zich voor het eind van de overgangsperiode hebben voorgedaan. Ook kan zij nieuwe zaken openen wegens inbreuken op sommige bepalingen van het terugtrekkingsakkoord of van de protocollen inzake Ierland en Noord-Ierland en betreffende de zones van Cyprus die onder de soevereiniteit van het Verenigd Koninkrijk vallen. Daarom zijn zaken betreffende het Verenigd Koninkrijk ook in de algemene statistieken van dit verslag opgenomen.

Persbericht

Eerdere jaarverslagen over het toezicht op de naleving van het EU-recht