Een plan voor het concurrentievermogen en de decarbonisatie van de EU
De Europese industrie wordt geconfronteerd met hoge energiekosten en hevige wereldwijde concurrentie en heeft dus dringend steun nodig. De Clean Industrial Deal bevat concrete maatregelen om van decarbonisatie een aanjager van groei voor de Europese industrie te maken. Daarom worden onder meer de energieprijzen verlaagd, worden hoogwaardige banen gecreëerd en worden de voorwaarden geschapen waaronder bedrijven kunnen gedijen.
Deze deal omvat maatregelen om elke productiefase een impuls te geven, met bijzondere aandacht voor:
- energie-intensieve industriesectoren, zoals de staal-, de metaal- en de chemische industrie, die dringend steun nodig hebben om te decarboniseren en over te stappen op schone energie, en om de hoge kosten, de wereldwijde concurrentie en de complexe regelgeving het hoofd te bieden;
- de schone technologiesector, die aan de basis staat van het toekomstige concurrentievermogen en noodzakelijk is voor industriële transformatie, circulariteit en decarbonisatie.
Een ander onderdeel van de deal is circulariteit, waarmee wordt geprobeerd de hoeveelheid afval te verminderen en de levensduur van materialen te verlengen door recycling, hergebruik en duurzame productie te bevorderen. Voor een concurrerende en veerkrachtige markt is het van cruciaal belang dat de beperkte hulpbronnen van de EU optimaal worden benut en dat overmatige afhankelijkheid van grondstoffenleveranciers uit derde landen wordt verminderd.
Belangrijkste aspecten van de Clean Industrial Deal
Betaalbare energie
Betaalbare energie ligt ten grondslag aan concurrentievermogen. Om de energiekosten voor de industrie, bedrijven en huishoudens te verlagen en tegelijkertijd de overgang naar een koolstofarme economie te bevorderen, heeft de Commissie het actieplan voor betaalbare energie aangenomen, met als doel:
- de uitrol van schone energie, en daarmee de elektrificatie, te versnellen;
- de interne energiemarkt te voltooien met fysieke interconnecties;
- te zorgen voor een efficiënter energiegebruik en minder afhankelijkheid van ingevoerde fossiele brandstoffen.
De vraag naar schone producten stimuleren
De wetgeving inzake een versnelling van industriële decarbonisatie zal de vraag naar in de EU vervaardigde schone producten vergroten door criteria inzake duurzaamheid, veerkracht en “Made in Europe” in te voeren voor overheidsopdrachten en particuliere aankopen.
In 2026 zal de Commissie ook het kader voor overheidsopdrachten herzien door daar duurzaamheid, veerkracht en Europese oorsprong in op te nemen als voorkeurscriteria bij overheidsopdrachten voor strategische sectoren.
Financiering van de schone transitie
In het kader van de Clean Industrial Deal zal meer dan 100 miljard euro worden vrijgemaakt om schone productie in de EU te ondersteunen. De Commissie zal:
- een nieuw kader voor staatssteun van de Clean Industrial Deal vaststellen om sneller staatssteun te kunnen goedkeuren om hernieuwbare energie uit te rollen, de industrie te decarboniseren en voor voldoende productiecapaciteit voor schone technologie te zorgen;
- het Innovatiefonds versterken en een bank voor industriële decarbonisatie voorstellen, met als doel 100 miljard euro aan financiering aan te trekken, op basis van de beschikbare middelen in het Innovatiefonds, aanvullende opbrengsten uit delen van het ETS en de herziening van InvestEU;
- een specifieke oproep in het kader van Horizon Europa doen om onderzoek en innovatie op deze gebieden te stimuleren;
- de InvestEU -verordening herzien om het bedrag aan financiële garanties te verhogen dat InvestEU ter ondersteuning van investeringen kan verstrekken. Dit zal vervolgens tot 50 miljard euro opbrengen voor de uitrol van schone technologie, schone mobiliteit en afvalvermindering.
Circulariteit en toegang tot grondstoffen
Kritieke grondstoffen zijn van cruciaal belang voor onze industrie. De EU heeft veilige toegang tot die grondstoffen nodig en moet minder afhankelijk worden van onbetrouwbare leveranciers. Om de beperkte middelen van de EU optimaal te benutten, is het van groot belang dat we circulariteit in onze decarbonisatiestrategie integreren. De Commissie zal:
- een mechanisme opzetten waarmee Europese bedrijven kunnen samenkomen en hun vraag naar kritieke grondstoffen kunnen bundelen;
- een EU-centrum voor kritieke grondstoffen creëren, om gezamenlijk grondstoffen aan te kopen namens geïnteresseerde bedrijven, hetgeen schaalvoordelen zal opleveren en tot betere prijzen en voorwaarden zal leiden als gevolg van een sterkere onderhandelingspositie;
- in 2026 wetgeving op het gebied van circulaire economie voorstellen om de circulaire transitie te versnellen en ervoor te zorgen dat schaarse materialen efficiënt worden gebruikt en hergebruikt, om onze mondiale afhankelijkheid te verminderen en om hoogwaardige banen te creëren. Het doel is dat 24 % van de materialen tegen 2030 circulair is.
Wereldwijd optreden
Meer dan ooit heeft de EU betrouwbare partners op het wereldtoneel nodig. In aanvulling op bestaande en nieuwe handelsovereenkomsten zal de Commissie:
- de eerste partnerschappen voor schone handel en investeringen aangaan om de toeleveringsketens te diversifiëren en wederzijds voordelige afspraken te maken;
- ervoor zorgen dat de industrie van de EU economisch veilig en veerkrachtig is ten opzichte van de wereldwijde concurrentie en geopolitieke onzekerheden, door middel van een reeks handelsbeschermings- en andere instrumenten;
- het mechanisme voor koolstofgrenscorrectie (het instrument van de EU om een eerlijke prijs te bepalen voor de koolstof die bij de productie van koolstofintensieve goederen wordt uitgestoten) vereenvoudigen en versterken.
Vaardigheden en hoogwaardige banen
De beroepsbevolking van de EU moet over de nodige vaardigheden beschikken om de transitie naar een koolstofarme economie te ondersteunen, waaronder vaardigheden op het gebied van schone technologieën, digitalisering en ondernemerschap.
De Commissie zal een vaardigheidsunie tot stand brengen, waarmee wordt geïnvesteerd in werknemers, vaardigheden worden ontwikkeld en hoogwaardige banen worden gecreëerd.
Erasmus+ zal de onderwijs- en opleidingsprogramma’s versterken om voor geschoolde en flexibele arbeidskrachten te zorgen en zal tekorten aan vaardigheden in belangrijke sectoren aanpakken, met tot 90 miljoen euro aan financiering.
In de Clean Industrial Deal zal de nadruk ook liggen op horizontale stimulansen voor een concurrerende economie:
- minder bureaucratie;
- volledige benutting van de omvang van de eengemaakte markt;
- bevordering van hoogwaardige banen;
- betere beleidscoördinatie op EU- en nationaal niveau.
Achtergrond
In haar politieke beleidslijnen heeft Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, beloofd binnen de eerste honderd dagen van het mandaat van de Commissie de Clean Industrial Deal in te voeren en zo prioriteit te geven aan het concurrentievermogen en de welvaart van de EU.
Dit initiatief bouwt voort op input van leiders uit het Europese bedrijfsleven, sociale partners en het maatschappelijk middenveld, in navolging van de Verklaring van Antwerpen voor een Europese Industrial Deal en de dialogen voor een schone transitie.