De rechtsstaat is een van de fundamentele waarden van de Europese Unie.
Eerbiediging van de rechtsstaat is ook essentieel voor een goed financieel beheer van de EU-begroting en een doeltreffend gebruik van EU-financiering.
Sinds 2021 beschikt de EU-begroting over een extra beschermingslaag voor gevallen waarin schendingen van de beginselen van de rechtsstaat gevolgen hebben of dreigen te hebben voor de financiële belangen van de EU. Dit is te danken aan een algemeen conditionaliteitsregime ter bescherming van de EU-begroting (of de “conditionaliteitsverordening”) die sinds januari 2021 van kracht is.
Dankzij het nieuwe conditionaliteitsregime kan de EU bijvoorbeeld betalingen opschorten of financiële sancties treffen om de begroting te beschermen. Tegelijkertijd moeten de eindontvangers en begunstigden van EU-financiering hun betalingen rechtstreeks van de betrokken lidstaten blijven ontvangen.

Doelstelling en toepassingsgebied
Maatregelen in het kader van de conditionaliteitsverordening kunnen alleen worden voorgesteld als de Commissie vaststelt dat schendingen van de beginselen van de rechtsstaat een goed financieel beheer van de EU-begroting of van de financiële belangen van de EU rechtstreeks of ernstig aantasten.
Het instrument vormt een aanvulling op andere instrumenten en procedures om de EU-begroting te beschermen, zoals controles, audits of financiële correcties, of onderzoeken door het EU-fraudebestrijdingsbureau OLAF. De Commissie kan alleen een beroep doen op de verordening als de andere instrumenten voor de bescherming van de EU-begroting niet doeltreffender zijn.
Het algemene conditionaliteitsregime verschilt van het Europees rechtsstaatmechanisme dat tot doel heeft de rechtsstaat te bevorderen en waarbij het jaarverslag over de rechtsstaat centraal staat.
Werking
In het kader van de conditionaliteitsverordening zal de Commissie de Raad passende en evenredige maatregelen voorstellen indien schendingen van de rechtsstaat in een bepaalde lidstaat de financiële belangen van de EU bedreigen. De Raad zal vervolgens een definitief besluit nemen over het voorstel voor maatregelen.
In elk geval blijven de eindontvangers en begunstigden van EU-financiering gerechtigd hun betalingen te ontvangen. De betrokken lidstaten moeten deze financiering dus blijven uitbetalen. Met andere woorden, als u een eindontvanger of begunstigde van EU-financiering bent, moet u financiële steun van de lidstaat blijven ontvangen, onafhankelijk van de maatregelen die in het kader van de conditionaliteitsverordening zijn opgelegd.
Richtsnoeren
Om een aantal elementen van de werking van de conditionaliteitsverordening te verduidelijken, heeft de Commissie een reeks richtsnoeren opgesteld. Daarin wordt in detail uitgelegd hoe de Commissie de conditionaliteitsverordening zal toepassen, bijvoorbeeld hoe de rechten van de eindontvangers en begunstigden van EU-financiering zullen worden beschermd. De richtsnoeren zijn opgesteld via een uitgebreid proces in overleg met het Europees Parlement en de EU-lidstaten. Hierbij is ook rekening gehouden met de arresten van het Europees Hof van Justitie in de zaken C-156/21 en C-157/21 van 16 februari 2022.
De richtsnoeren zijn online te vinden via
- 2 MAART 2022
- български(1.31 MB - PDF)
- español(1009.73 KB - PDF)
- čeština(1.26 MB - PDF)
- dansk(1.07 MB - PDF)
- Deutsch(1.11 MB - PDF)
- eesti(1.04 MB - PDF)
- ελληνικά(1.29 MB - PDF)
- English(1.18 MB - PDF)
- français(1.5 MB - PDF)
- Gaeilge(1.08 MB - PDF)
- hrvatski(1.24 MB - PDF)
- italiano(1.26 MB - PDF)
- latviešu(1.46 MB - PDF)
- lietuvių(1.25 MB - PDF)
- magyar(1.28 MB - PDF)
- Malti(1.34 MB - PDF)
- polski(1.29 MB - PDF)
- português(1.09 MB - PDF)
- română(1.27 MB - PDF)
- slovenčina(1.3 MB - PDF)
- slovenščina(1.23 MB - PDF)
- suomi(1.06 MB - PDF)
- svenska(1.06 MB - PDF)
Tijdlijn en informatiebronnen
Deze regels gelden sinds 1 januari 2021. Sindsdien volgt de Commissie de situatie in de EU-landen en verzamelt zij relevante informatie.
Het jaarverslag van de Commissie over de rechtsstaat, besluiten van het Hof van Justitie van de Europese Unie, verslagen van de Europese Rekenkamer en conclusies van relevante internationale organisaties worden allemaal meegenomen in de analyse van de Commissie. Ook klachten zijn een nuttige bron van informatie voor de Commissie om vast te stellen of de conditionaliteitsverordening in werking moet treden.
Een klacht indienen
Als u een klacht wilt indienen over een mogelijke zaak in het kader van de conditionaliteitsverordening, wordt u verzocht het onderstaande formulier in te vullen en terug te sturen naar: BUDG-CONDITIONALITY-REGIME-COMPLAINTS@ec.europa.eu.
- 22 SEPTEMBER 2021
- български(634.19 KB - PDF)
- español(580.12 KB - PDF)
- čeština(565.04 KB - PDF)
- dansk(577.52 KB - PDF)
- Deutsch(616.99 KB - PDF)
- eesti(546.63 KB - PDF)
- ελληνικά(659.79 KB - PDF)
- English(548.62 KB - PDF)
- français(573.28 KB - PDF)
- Gaeilge(586.97 KB - PDF)
- hrvatski(547.9 KB - PDF)
- italiano(566.5 KB - PDF)
- latviešu(586.98 KB - PDF)
- lietuvių(576.85 KB - PDF)
- magyar(674.12 KB - PDF)
- Malti(637.76 KB - PDF)
- polski(719.65 KB - PDF)
- português(586.31 KB - PDF)
- română(637.03 KB - PDF)
- slovenčina(630.93 KB - PDF)
- slovenščina(542.86 KB - PDF)
- suomi(592.23 KB - PDF)
- svenska(550.45 KB - PDF)
De Commissie zal uw verzoek vertrouwelijk behandelen, met inachtneming van alle toepasselijke regels.
Laatste nieuws
Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad over de toepassing van Verordening (EU, Euratom) 2020/2092 (15 januari 2024)
Herbeoordeling door de Commissie van de situatie in Hongarije, een jaar na de vaststelling van maatregelen door de Raad (13 december 2023)
Commissie oordeelt dat Hongarije onvoldoende vooruitgang heeft geboekt bij hervormingen en dat het essentiële mijlpalen moet halen voor herstel- en veerkrachtfondsen (30 november 2022)
EU-begroting: Commissie stelt de Raad maatregelen voor in het kader van de conditionaliteitsverordening (18 september 2022)
Opmerkingen van commissaris Hahn tijdens het communiqué van het college over de bescherming van de EU-begroting in Hongarije (18 september 2022)
EU-begroting: Commissie publiceert richtsnoeren over het conditionaliteitsmechanisme (2 maart 2022)
Vragen en antwoorden: Richtsnoeren van de Commissie voor het conditionaliteitsmechanisme (2 maart 2022)