Karta praw podstawowych UE: od 25 lat chroni to, co najważniejsze

7 grudnia 2025 r. obchodzimy 25. rocznicę przyjęcia Karty praw podstawowych UE. 

Karta chroni i promuje prawa podstawowe wszystkich osób w UE. Od czasu wejścia w życie traktatu lizbońskiego w 2009 r. Karta ma taką samą moc prawną jak traktaty założycielskie UE. Oznacza to, że jej zapisy są prawnie wiążące dla instytucji UE i państw członkowskich przy wdrażaniu prawa UE. Zadaniem Komisji jest dopilnowanie prawidłowego stosowania traktatów, dlatego może ona podejmować działania przeciwko tym, którzy nie przestrzegają praw podstawowych.

Karta jest nowoczesnym instrumentem, który ma odzwierciedlać zmiany zachodzące w społeczeństwie, nauce i technice. Opisuje 50 podstawowych praw i wolności, uporządkowanych według sześciu kategorii.

• Godność
• Wolność
• Równość
• Solidarność
• Prawa obywatelskie
• Sprawiedliwość

Te prawa kształtują codzienne życie obywateli – od prawa do ochrony danych osobowych po zapewnienie sprawiedliwych warunków pracy, od swobody przemieszczania się i wolności słowa po prawo do głosowania oraz prawo dostępu do edukacji i opieki zdrowotnej.

Z okazji 25-lecia Karty praw podstawowych Komisja opublikowała serię nagrań wideo. Mieszkańcy całej UE opowiadają w nich, dlaczego prawa podstawowe mają duże znaczenie w życiu codziennym. Nagrania zawierają informacje na temat Karty i wyjaśniają, dlaczego jest ona ważna dla ludzi w różnych sytuacjach społecznych i kulturowych. 

Unia przez cały czas dokłada starań, by skutecznie realizować prawa zapisane w Karcie. W 2020 r. Komisja przyjęła strategię mającą na celu zapewnienie tych praw wszystkim obywatelom. Komisja co roku publikuje również sprawozdania, które pomagają monitorować postępy w realizacji Karty.  

UE opiera się na podstawowych wartościach, jakimi są prawa podstawowe, demokracja i praworządność. Ochrona demokracji i wartości UE jest jednym z priorytetów Komisji. 

Dodatkowe informacje

Twoje prawa podstawowe w UE