Instrument wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych uruchomiono w 2020 r. na wczesnym etapie kryzysu związanego z COVID-19. Miał on pomagać państwom członkowskim odpowiednio reagować na pandemię koronawirusa i służył zaspokajaniu potrzeb na szczeblu europejskim w sposób strategiczny i skoordynowany. Instrument istniał do stycznia 2022 r.
Transport produktów pierwszej potrzeby, pracowników medycznych i pacjentów
Jednym z elementów instrumentu był pakiet na rzecz mobilności, w ramach którego finansowano następujące działania:
Transport środków pomocy i artykułów pierwszej potrzeby do państw członkowskich i pomiędzy nimi, dzięki czemu duże ilości produktów medycznych były dostarczane tam, gdzie były najbardziej potrzebne.
Przewożenie pacjentów z jednego kraju UE do drugiego lub do krajów sąsiadujących, co pozwoliło na wykorzystanie wolnych miejsc w szpitalach i odciążyło służbę zdrowia. Dzięki temu można było zapewnić leczenie jak największej liczbie pacjentów.
Transport pracowników służby zdrowia i mobilnych zespołów medycznych z jednego kraju UE do drugiego oraz do UE z krajów sąsiadujących w celu zapewnienia pomocy medycznej tam, gdzie była najbardziej potrzebna.
Instrument wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych był dodatkowym źródłem finansowania, które uzupełniało środki już udostępnione w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności oraz dostawy sprzętu ochronnego za pośrednictwem programu rescEU.
W okresie, kiedy korzystano z instrumentu, Komisja przeznaczyła ponad 164 mln euro na transport produktów medycznych, sprzętu do szczepień, środków terapeutycznych, a także 9 mln euro na transport zespołów medycznych i transfery pacjentów.
W sumie wsparciem objęto ponad 2 tys. operacji wykonywanych drogą powietrzną, lądową i morską. W ramach tych operacji transportowano do Europy ratujące życie środki ochrony indywidualnej i sprzęt medyczny, a także przewieziono 515 pracowników służby zdrowia i 135 pacjentów.
Roboty UV do dezynfekcji szpitali w Europie
W ramach instrumentu Komisja udostępniła 12 mln euro na zakup 305 robotów do dezynfekcji UV, które przekazano bezpłatnie szpitalom w 27 państwach członkowskich. Roboty takie szybko i bezpiecznie dezynfekują pomieszczenia dla pacjentów. Pomaga to odciążyć pracowników szpitala i zapewnia pacjentom lepszą ochronę przed zakażeniem patogenami.
Szkolenie pracowników służby zdrowia w umiejętnościach z zakresu intensywnej opieki medycznej
Komisja Europejska udostępniła 2,5 mln euro z instrumentu wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych na wyszkolenie puli wielodyscyplinarnych pracowników służby zdrowia w celu wsparcia oddziałów intensywnej terapii. W ramach programu trwającego osiem miesięcy przeszkolono 17 tys. lekarzy i pielęgniarek w 700 szpitalach w całej UE. Program pozwolił pracownikom służby zdrowia, którzy zwykle nie pracują na oddziałach intensywnej terapii, nabyć umiejętności z zakresu intensywnej opieki medycznej. Przyczyniło się to do zwiększenia zasobów personelu, które można wykorzystać w przypadku zapotrzebowania na szybkie i tymczasowe znaczące zwiększenie zdolności oddziału intensywnej terapii.
Unijne cyfrowe zaświadczenie COVID
Rozporządzenie w sprawie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID weszło w życie 1 lipca 2021 r. Już 17 marca 2021 r. Komisja Europejska przedstawiła wniosek dotyczący utworzenia unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID, aby umożliwić bezpieczne korzystanie z prawa do swobodnego przemieszczania się w UE podczas pandemii. 27 września 2021 r. Komisja przyznała 20 państwom członkowskim dotacje o łącznej wartości 95 mln euro na zakup testów diagnostycznych COVID-19, aby ułatwić wydawanie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID.
Interoperacyjność
Komisja uruchomiła ok. 16 mln euro z instrumentu na rzecz wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych w celu stworzenia infrastruktury niezbędnej do wydawania i weryfikacji interoperacyjnych zaświadczeń potwierdzających zaszczepienie się, wykonanie testu i powrót do zdrowia po przejściu COVID-19.
Na podstawie doświadczeń związanych z utworzeniem europejskiej usługi bramy federacyjnej, która obsługuje transgraniczną wymianę danych między krajowymi aplikacjami mobilnymi służącymi do ustalania kontaktów zakaźnych i ostrzegania, Komisja stworzyła unijną bramę sieciową. Unijna brama sieciowa jest bezpieczną infrastrukturą cyfrową łączącą krajowe systemy i zapewniającą wiarygodną weryfikację interoperacyjnych zaświadczeń w całej UE. Po udanym etapie pilotażowym unijną bramę sieciową uruchomiono 1 czerwca 2021 r., co umożliwiło transgraniczną weryfikację zaświadczeń.
Unijne cyfrowe zaświadczenie COVID
Połączenie ze sobą krajowych mobilnych aplikacji do śledzenia kontaktów
22 państwa UE/EOG wprowadziły mobilne aplikacje służące do ustalania kontaktów zakaźnych i ostrzegania o zakażeniu. Ich celem było przerwanie łańcucha zakażeń koronawirusem i ratowanie ludzkiego życia. Państwa te i Komisja pracowały nad zapewnieniem transgranicznej interoperacyjności tych aplikacji. 19 z 22 państw zdecydowało się na podłączenie swoich aplikacji do europejskiej usługi bramy federacyjnej, a tym samym na połączenie ich z aplikacjami z pozostałych krajów.
W ramach instrumentu na wsparcie interoperacyjności mobilnych aplikacji służących do ustalania kontaktów zakaźnych i ostrzegania przeznaczono około 10 mln euro. Z tej kwoty 7 mln euro wykorzystano na opracowanie i wdrożenie europejskiej usługi bramy federacyjnej – ogólnounijnej bramy sieciowej, która umożliwiała taką interoperacyjność transgraniczną. 3 mln z kolei udostępniono na wsparcie państw członkowskich w dostosowaniu ich krajowych aplikacji i systemów w celu podłączenia się do unijnej bramy sieciowej zapewniającej interoperacyjność.
Aplikacje mobilne do ustalania kontaktów zakaźnych w państwach członkowskich UE
Podobne strony
- Reakcja Komisji na pandemię koronawirusa w dziedzinie zdrowia publicznego
- Instrument wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych – pytania i odpowiedzi
- Instrument wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych – podstawa prawna z 2016 r. i aktywacja w 2020 r.
- Platforma koordynacyjna do spraw sprzętu medycznego