Unijny Mechanizm Ochrony Ludności
W czasie pandemii COVID-19 UE koordynowała i finansowała dystrybucję sprzętu medycznego i innych potrzebnych produktów, a w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności sfinansowała loty repatriacyjne dla prawie 100 tys. obywateli UE.
Do krajów w Europie i na całym świecie, które poprosiły o pomoc, dostarczono środki ochrony osobistej takie jak maski ochronne, fartuchy, rękawice, okulary ochronne, kombinezony, środki dezynfekcyjne oraz inne niezbędne wyposażenie.
W czasie pandemii COVID-19 UE:
-
koordynowała i współfinansowała dostawy ponad 190 mln sztuk środków medycznych i środków ochrony osobistej
-
zapewniła oddelegowanie dodatkowego personelu medycznego do szpitali
-
dostarczyła ponad 10,5 mln dawek szczepionek do ponad 55 krajów w Europie i na całym świecie za pośrednictwem Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności.
Takie działania były możliwe dzięki Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego (ERCC), które jest głównym unijnym ośrodkiem tego typu. ERCC podjęło ponad 170 (nie licząc repatriacji) dodatkowych interwencji na wniosek o pomoc w związku z COVID-19.
rescEU – wspólna rezerwa sprzętu medycznego
W 2021 r. Komisja utworzyła rescEU – strategiczne zapasy sprzętu medycznego, aby móc szybciej reagować na potrzeby spowodowane kryzysami zdrowotnymi, takimi jak pandemia COVID-19.
Wspólna rezerwa umożliwiła szybkie dostarczenie do państw członkowskich zmagających się z pandemią ponad 3 mln sztuk środków medycznych i środków ochrony osobistej oraz wyposażenia laboratoryjnego.
Zapasy były przechowywane w 10 krajach UE (Belgia, Chorwacja, Dania, Grecja, Holandia, Niemcy, Rumunia, Słowenia, Szwecja i Węgry) i zostały w całości sfinansowane przez Komisję.
„Drużyna Europy” – pomoc poza terytorium UE
Od wybuchu pandemii COVID-19 na początku 2020 r. do końca 2021 r. w ramach Drużyny Europy wypłacono 47,7 mld euro na wsparcie ponad 140 krajów partnerskich w walce z pandemią i jej skutkami. Wsparcie to podlegało raportowaniu w ramach wspólnego mechanizmu monitorowania Drużyny Europy i połączonych zasobów Komisji, państw członkowskich UE, Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju.
Z uruchomionego przez Drużynę Europy pakietu pomocy o łącznej wartości 53,7 mld euro do grudnia 2021 r. wypłacono 47,7 mld na: zaspokojenie nadzwyczajnych potrzeb humanitarnych (3 mld), usprawnienie systemów opieki zdrowotnej i modernizację sieci wodociągowo- kanalizacyjnych (10,6 mld) oraz na złagodzenie społeczno-gospodarczych skutków pandemii, w tym związanych ze spadkiem zatrudnienia i z edukacją (34,1 mld).
Wypłaty dotyczące zobowiązań przedstawiały się następująco:
-
kraje objęte europejską polityką sąsiedztwa: 13,6 mld z 15,6 mld euro
-
Afryka Subsaharyjska: 8,3 mld z 9 mld euro
-
Bałkany Zachodnie i Turcja: 6,8 mld z 7,6 mld euro
-
Azja i kraje Pacyfiku: 4 mld z 4,3 mld euro
-
Ameryka Łacińska i Karaiby: 2,5 mld z 3,2 mld euro
-
region Afryki, Karaibów i Pacyfiku: 539 mln z 743 mln euro
-
terytoria zamorskie i Grenlandia: 579 mln z 631 mln euro
-
programy o zasięgu globalnym: 8,6 mld z 9,7 mld euro.
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) gromadzi i publikuje w ramach swoich rocznych sprawozdań statystycznych dotyczących pomocy rozwojowej dane dotyczące globalnej reakcji darczyńców na COVID-19. Dane liczbowe dotyczące globalnej reakcji na pandemię uczestników Drużyny Europy od 2022 r. będą dostępne w internetowej bazie danych OECD (system sprawozdawczości wierzycieli (CRS)), z której można pobrać zbiór danych i zapoznać się z transakcjami oznaczonymi słowem kluczowym COVID-19 (#COVID-19). Dane za 2022 r. mają zostać opublikowane przez OECD w grudniu 2023 r.
Szczepienia na całym świecie
Pandemie nie znają granic. Od samego początku UE starała się zagwarantować wszystkim sprawiedliwy dostęp do przystępnych cenowo, bezpiecznych i skutecznych szczepionek przeciwko COVID-19. UE zorganizowała globalną reakcję na pandemię koronawirusa, uruchomiła wraz z partnerami akcelerator dostępu do narzędzi walki z COVID-19 i wsparła COVAX, globalną inicjatywę mającą na celu zapewnienie sprawiedliwego dostępu do szczepionek przeciwko COVID-19.
Komisja, państwa członkowskie i Europejski Bank Inwestycyjny były głównymi inwestorami w programie COVAX i przeznaczyły ponad 5 mld euro na zapewnienie 1,8 mld dawek szczepionek dla 92 krajów o niskim i średnim dochodzie.
Równocześnie nowy unijny mechanizm umożliwiał państwom członkowskim dzielenie się zakupionymi przez UE dawkami z państwami trzecimi, również w ramach inicjatywy COVAX.
Do sierpnia 2023 r. państwa członkowskie UE udostępniły krajom z całego świata w formie darowizny ponad 530 mln dawek szczepionek. Zdecydowana większość (ok. 445 mln dawek) została przekazana za pośrednictwem systemu COVAX. Ponadto państwa członkowskie UE dostarczyły 87 mln dawek w drodze dwustronnych darowizn – w ten sposób szczepionki otrzymali przykładowo nasi sąsiedzi z Bałkanów Zachodnich.
UE wsparła również swoich partnerów w zakresie strategii szczepień i dystrybucji dostaw, przeznaczając dodatkowe 300 mln euro na przyspieszenie rozprowadzania i wykorzystania szczepionek w Afryce oraz dodatkowe 100 mln na zwiększenie dostępu do diagnostyki i środków terapeutycznych oraz ich rozpowszechnianie, a także na wzmocnienie systemów opieki zdrowotnej w krajach partnerskich.
Aby zwiększyć lokalną produkcję i dostęp do szczepionek w Afryce, w maju 2021 r. Drużyna Europy uruchomiła inicjatywę o wartości 1 mld euro, która zapewnić ma, że do 2040 r. 60 proc. szczepionek wykorzystywanych na kontynencie będzie produkowane lokalnie. Jest to cel, jaki wyznaczyła sobie Unia Afrykańska. We współpracy z Hiszpanią UE zainicjowała również partnerstwo z krajami Ameryki Łacińskiej i Karaibów w celu wspierania lokalnej produkcji szczepionek, leków i innych technologii medycznych oraz wzmocnienia odporności systemów opieki zdrowotnej.