EU-maatregelen om de energiecrisis aan te pakken

Wat de EU al gedaan heeft

We hebben ook maatregelen genomen om marktfluctuaties te beperken en buitensporige winsten in de energiesector te laten terugvloeien naar burgers en bedrijven.

^{Pictogrammen gemaakt met Pixel perfect via www.flaticon.com}

Meer verscheidenheid in onze aanvoer

De EU werkt al maanden samen met internationale partners om de aanvoer verscheidener te maken. Er is een recordhoeveelheid vloeibaar aardgas (lng) ingevoerd en er is meer gas via pijpleidingen geleverd. 

Een EU-alert kan lidstaten verplichten om hun gasverbruik te verminderen. De EU stelt alles in het werk om de voorzieningszekerheid te waarborgen en consumenten te beschermen.

De Commissie houdt nauwlettend toezicht op maatregelen om de vraag naar gas te laten dalen. Uit een voorlopige analyse op basis van de verslagen van 15 lidstaten blijkt dat het gasverbruik in de EU in augustus en september 2022 ongeveer 15% lager zou zijn dan het gemiddelde van de voorgaande vijf jaar. Tot maart 2023 zijn elke maand soortgelijke inspanningen nodig. De lidstaten brengen om de twee maanden verslag uit over hun vorderingen. De Commissie staat klaar om een EU-alert af te geven of de streefcijfers te herzien als de huidige maatregelen ontoereikend blijken.

Nieuwe regels voor gasopslag

Gasopslag is belangrijk voor de voorzieningszekerheid van de EU. In een normale winter komt 25 tot 30% van het gasverbruik in de hele EU uit gasopslag.

Sinds juni 2022 schrijft nieuwe wetgeving voor dat ondergrondse gasopslag tegen 1 november 2022 tot 80% en de jaren erna tot 90% moet zijn gevuld, om de gasvoorziening voor de komende winter veilig te stellen.

Actuele cijfers.

De eerste maatregel om de hoge prijzen aan te pakken, is het verminderen van de vraag. Dit kan een gunstig effect hebben op de elektriciteitsprijzen en de markt tot rust brengen. Op basis van voorstellen van de Commissie zijn de lidstaten het eens geworden over

• het doel om de totale vraag naar elektriciteit met 10% te verminderen
• de verplichting om de vraag naar elektriciteit tijdens piekuren met 5% te verminderen

Door de vraag naar elektriciteit op piekmomenten met 5% te verminderen, verlagen we het gasverbruik voor elektriciteit met ongeveer 4% tijdens de winter en verminderen we de druk op de prijzen.

Inkomstenplafond voor goedkope elektriciteitsproductie

“Inframarginale” elektriciteitsproducenten maken uitzonderlijke winsten doordat de groothandelsprijs voor elektriciteit door de hoge gasprijzen omhoog is gedreven, terwijl hun eigen opwekkingskosten niet zijn gestegen. De Commissie stelt daarom een tijdelijk EU-inkomstenplafond voor van 180 euro per MWh voor elektriciteit uit onder meer kernenergie, bruinkool en hernieuwbare bronnen.
Alle inkomsten boven dit niveau worden door de lidstaten geïnd en vloeien terug naar de energieconsumenten, om de gevolgen van de hoge energieprijzen te verzachten.

Een solidariteitsbijdrage van bedrijven in de sector fossiele brandstoffen

Olie-, gas-, steenkool- en raffinagebedrijven hebben de afgelopen maanden enorme winsten gemaakt. Dit kwam voornamelijk door verstoringen van de energiemarkt ten gevolge van de Russische invasie in Oekraïne, en niet zozeer door goede zakelijke beslissingen of investeringen. De hierboven genoemde maatregelen raken deze bedrijven niet. Vanuit het oogpunt van solidariteit en billijkheid moeten alle energiebronnen bijdragen om de gevolgen van de hoge prijzen voor de consument te verzachten. Daarom heeft de Commissie een tijdelijke solidariteitsbijdrage voorgesteld op basis van de overwinsten uit activiteiten in de fossiele brandstofsector in 2022.

Meer solidariteit in de EU

Zonder solidariteit geen Unie: solidariteit is het fundament van doeltreffende maatregelen van de EU. Vijf jaar na het akkoord over de verordening voorzieningszekerheid zijn slechts zes van de veertig mogelijke bilaterale solidariteitsovereenkomsten tussen de lidstaten ondertekend. Dit gaat te traag. Daarom heeft de Commissie voorgesteld standaardregels voor solidariteit vast te leggen, zodat elke lidstaat in een noodsituatie gas van de andere lidstaten ontvangt in ruil voor een billijke compensatie.

De solidariteitsverplichting wordt uitgebreid tot niet op het netwerk aangesloten lidstaten met lng-installaties, op voorwaarde dat het gas kan worden getransporteerd naar de lidstaat waar het nodig is.

Steun voor huishoudens en bedrijven: actuele voorbeelden

• Op grond van EU-staatssteunregels heeft de Commissie ingestemd met een Poolse regeling om energie-intensieve bedrijven gedeeltelijk te compenseren voor hogere elektriciteitsprijzen ten gevolge van indirecte emissiekosten.
• Een Spaanse maatregel van 220 miljoen euro voor Cobra Instalaciones y Servicios, S.A. voor de productie van hernieuwbare waterstof werd eveneens goedgekeurd. De maatregel draagt bij aan de EU-waterstofstrategie en de Europese Green Deal, maakt ons minder afhankelijk van Russische fossiele brandstoffen en bespoedigt de groene transitie, conform het REPowerEU-plan.
• De Commissie heeft op grond van EU-staatssteunregels een Fins capaciteitsmechanisme van 150 miljoen euro goedgekeurd om de elektriciteitsvoorziening in Finland te waarborgen. De maatregel draagt ook bij tot het verminderen van de CO2-uitstoot in de elektriciteitssector, conform de Europese Green Deal, en aan de doelstelling van het REPowerEU-plan om de afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen te verminderen.

Energiebesparende maatregelen: wat kunt u doen?