REPowerEU

REPowerEU in een oogopslag 

De Europese Commissie voert het plan REPowerEU uit als reactie op de problemen op de wereldwijde energiemarkt als gevolg van de Russische invasie in Oekraïne, om de invoer van fossiele brandstoffen uit Rusland geleidelijk af te bouwen.

REPowerEU is in mei 2022 van start gegaan en helpt de EU om

• energie te besparen
• de energievoorziening te diversifiëren
• schone energie te produceren

Met REPowerEU kunnen we EU-burgers en -bedrijven beschermen tegen energietekorten, Oekraïne ondersteunen door de Russische oorlogskas te verzwakken en de overgang naar schone energie versnellen.

De poging van Poetin om Europese landen tegen elkaar uit te spelen door energielevering als wapen te gebruiken, is mislukt. We gaan gezamenlijk op dit pad verder. Europa is nu beter voorbereid en meer verenigd dan ooit.

Belangrijkste resultaten 

Energie-invoer uit Rusland

• Alle invoer van Russische steenkool is via EU-sancties verboden.
• EU-landen die nog gebruikmaken van door Rusland ontworpen drukwaterreactoren zijn hard op weg om Russische splijtstof door brandstof van andere producenten te vervangen.

Routekaart om de afhankelijkheid van Russische energie te beëindigen

In mei en juni 2025 zijn nieuwe maatregelen gepresenteerd om de afhankelijkheid van Russisch gas volledig te beëindigen, nadat de gasinvoer in 2024 was gestegen. Deze maatregelen komen neer op een geleidelijke, gecoördineerde en veilige uitsluiting van Russische olie, gas en kernenergie van de EU-markten, in het kader van de EU-transitie naar schone energie.

De EU-plannen omvatten:

• Gas - alle invoer van Russisch gas, zowel via pijpleidingen als in de vorm van vloeibaar aardgas, voor eind 2027 beëindigen
• Olie - maatregelen nemen tegen de Russische “schaduwvloot” (schepen die Rusland gebruikt voor het vervoer van olie om sancties te ontwijken) en de invoer van Russische olie voor eind 2027 beëindigen
• Kernenergie - de invoer van uranium, verrijkt uranium en ander nucleair materiaal uit Rusland beperken

De EU-landen moeten uiterlijk op 1 maart 2026 bij de Commissie nationale diversificatieplannen indienen met gedetailleerde maatregelen en mijlpalen voor de geleidelijke beëindiging van de directe en indirecte invoer van gas en olie uit Rusland. Tegelijkertijd wordt in de EU de energietransitie versneld en de energievoorziening gediversifieerd om de risico’s voor de voorzieningszekerheid en de marktstabiliteit weg te nemen.

Lees hier meer over EU-acties om de energiecrisis aan te pakken

Zorgen voor betaalbare energie

Dankzij de gecoördineerde Europese respons en het REPowerEU-plan zijn de energieprijzen in Europa aanzienlijk gedaald ten opzichte van de pieken in 2022. Europa investeert in de productie van schone en betaalbare energie en in energieonafhankelijkheid.

Na de grootschalige Russische invasie van Oekraïne heeft de EU gemeenschappelijke gasaanbestedingen voorgesteld om ervoor te zorgen dat Europeanen toegang hebben tot betaalbare energie en om verstoringen van de energievoorziening te voorkomen. Daardoor konden we als Europeanen samen een deel van ons gas aankopen en niet met elkaar concurreren om het schaarse aanbod.

Het in april 2022 opgerichte EU Energy Platform speelt een cruciale rol bij de diversificatie van onze energievoorziening. Het platform draagt bij aan de coördinatie van investeringen in infrastructuur en van onderhandelingen met externe gasleveranciers om te voorkomen dat EU-landen elkaar de pas afsnijden. Het platform zet ook het gewicht van de interne markt van de EU in om betere voorwaarden te creëren voor alle consumenten in de EU.

De gasvraag bundelen

In april 2023 heeft de Commissie “AggregateEU” in het leven geroepen, een mechanisme om de vraag te bundelen en gezamenlijk aankopen te doen. Hiermee kan de vraag naar gas van bedrijven in de EU en de Energiegemeenschap worden gebundeld en worden afgestemd op concurrerende leveringsaanbiedingen op de wereldmarkt. Bedrijven die meedoen aan “rondes” voor het afstemmen van vraag en aanbod kunnen vrijwillig inkoopcontracten met gasleveranciers sluiten, hetzij individueel, hetzij gezamenlijk.

Na zeven van dergelijke rondes is via het EU-energieplatform meer dan 119 miljard m³ aan gasvraag van Europese bedrijven gebundeld en 191 miljard m³ door internationale leveranciers aangeboden. Via AggregateEU zijn de meest concurrerende aanbiedingen geselecteerd en zijn voor bijna 100 miljard m³ vraag en aanbod op elkaar afgestemd om aan de Europese vraag te voldoen. Het AggregateEU-mechanisme is in maart 2025 als zodanig opgeheven.

De Commissie werkt nu aan een permanent vrijwillig instrument voor vraagbundeling en gezamenlijke aankoop van gas, alsook aan afzonderlijke mechanismen voor de bundeling van de vraag naar andere grondstoffen, zoals waterstof en derivaten daarvan en strategische grondstoffen.

Schone energie produceren

Hernieuwbare energie is goed voor

• het klimaat
• de energieonafhankelijkheid van de EU
• voorzieningszekerheid
• groene banen

Het REPowerEU-plan versnelt de groene transitie en bevordert massale investeringen in hernieuwbare energie.

Sinds 2022 hebben we onze productie en capaciteit kunnen verhogen door:  

• een record van bijna 338 GW aan nieuwe zonne-energiecapaciteit te installeren  
• de windenergiecapaciteit met 234 GW te verhogen 
• iets meer dan 47 % van onze elektriciteit uit hernieuwbare bronnen te betrekken 

De transitie naar schone energie versnellen

Sinds november 2023 geldt de herziene richtlijn hernieuwbare energie. Hiermee moet het aandeel hernieuwbare energie in het totale energieverbruik van de EU worden vergroot, door een verhoging van het bindende streefcijfer voor 2030 tot 42,5%, terwijl ernaar wordt gestreefd om zelfs de 45% te halen. Hiermee zou het huidige aandeel hernieuwbare energie in de EU bijna worden verdubbeld.

Voor de overgang naar schone energie moeten we de Europese industrie beter ondersteunen. Om deze reden hebben wij in februari 2023 het Green Deal-plan voor de industrie in Europa voorgesteld. Met dit plan kan de be- en verwerkende industrie in de EU worden geholpen bij het opschalen van de productie van de nettonultechnologieën en -producten die nodig zijn om de ambitieuze klimaatdoelstellingen van Europa te halen.

Twee belangrijke onderdelen van het plan zijn de verordening kritieke grondstoffen en de verordening voor een nettonulindustrie, die in maart 2023 zijn gepresenteerd. Beide bieden meer voorspelbaarheid en eenvoudigere regels, wat zal leiden tot meer investeringen en tot de ontwikkeling van projecten die van cruciaal belang zijn voor de Europese economie. 

Eind 2023 heeft de Commissie een actieplan gepresenteerd om de uitrol van elektriciteitsnetten te versnellen. Met volledig geïntegreerde EU-markten, zorgt een gemoderniseerd infrastructuurnetwerk ervoor dat burgers en bedrijven gebruik kunnen maken van goedkopere en schonere energie.

In datzelfde jaar hebben we ook de energie-efficiëntierichtlijn herzien, samen met andere energie- en klimaatregels. Dit heeft geleid tot het beginsel “energie-efficiëntie eerst”, wat betekent dat de EU-landen bij alle beleidsbeslissingen en bij belangrijke investeringen, al dan niet in de energiesector en indien relevant, rekening moeten houden met energie-efficiëntie. De regels moeten er ook voor zorgen dat we onze klimaatambitie waarmaken: het verminderen van de broeikasgasemissies voor eind 2030 met ten minste 55% ten opzichte van 1990.

In juli 2024 is ook een begin gemaakt met de hervorming van de EU-elektriciteitsmarkt. Deze hervorming moet ertoe leiden dat de energiemarkt van de EU veerkrachtig wordt en dat de prijs die burgers en bedrijven voor energie betalen minder afhankelijk wordt van de kortetermijnmarktprijs van elektriciteit. De hervorming moet er ook toe leiden dat er sneller meer hernieuwbare energiebronnen in het energiesysteem worden geïntegreerd en we beter beschermd raken tegen marktmanipulatie.

Begin 2025 heeft de Commissie een grootschalig plan voor ondernemingen voorgesteld om het concurrentievermogen en de veerkracht van de EU-industrie verder te ondersteunen, de Clean Industrial Deal. Door de deal zullen de energieprijzen dalen, zullen er nieuwe, hoogwaardige banen bijkomen en zal een gunstig ondernemingsklimaat worden gecreëerd, waardoor de decarbonisatie zal worden versneld en de EU-productie tegelijkertijd zal worden gestimuleerd.

Hoe REPowerEU wordt gefinancierd

De Commissie heeft bijna 300 miljard euro vrijgemaakt om het REPowerEU-plan te financieren. De faciliteit voor herstel en veerkracht (RFF) vormt de kern hiervan. 

Door de wijziging van de RRF-verordening zijn aanvullende REPowerEU-subsidies ter waarde van 20 miljard euro aan de EU-landen toegewezen, via het Innovatiefonds en de verkoop van emissierechten in het kader van het emissiehandelssysteem (ETS).  

Om hun REPowerEU-plannen te financieren, kunnen de lidstaten ook verzoeken om overdrachten uit de reserve voor aanpassing aan de brexit. Het totale bedrag dat uit de reserve beschikbaar is, bedraagt 5,4 miljard euro.

Volgende stappen

Drie jaar later heeft de EU het grootste gedeelte van de ambitieuze doelstellingen van REPowerEU gehaald en is zij goed op weg naar de volledige stopzetting van de invoer van fossiele brandstoffen uit Rusland. Tegelijkertijd zet zij de groene transitie voort en blijft zij Oekraïne ondersteunen.

Wij blijven ons concentreren op de verdere uitvoering van REPowerEU, wat neerkomt op:

• verdere vermindering van de invoer van Russisch gas
• sterkere inzet op de decarbonisatie van de industrie
• snellere uitrol van hernieuwbare energie
• investeringen in energie-infrastructuur en interconnecties
• verbetering van de energie-efficiëntie

^{Voor het laatst bijgewerkt op: 17 juni 2025}