Minħabba t-tixjiħ tal-popolazzjoni u t-tnaqqis frekwenti fil-fakultajiet mentali u psikosoċjali tal-anzjani, kif ukoll l-għadd dejjem jikber ta’ persuni b’diżabbiltà ta’ kull età, aktar u aktar adulti jeħtieġu protezzjoni legali jew appoġġ legali biex jittrattaw l-interessi personali jew finanzjarji tagħhom. Bħalissa, dawk l-adulti jiffaċċjaw diversi diffikultajiet f’sitwazzjonijiet transfruntiera (pereżempju, fejn ir-rappreżentant tagħhom jeħtieġ li jagħlaq kont bankarju barrani barra mill-pajjiż jew fejn miżura ta’ protezzjoni meħuda minn qorti ta’ pajjiż wieħed jeħtieġ li tiġi invokata barra mill-pajjiż).
Fil-31 ta’ Mejju 2023, il-Kummissjoni ppreżentat żewġ proposti leġiżlattivi bl-għan li ssolvi d-diffikultajiet esperjenzati minn dawk l-adulti u r-rappreżentanti tagħhom f’sitwazzjonijiet transfruntiera:
- Regolament li jirregola każijiet transfruntiera għall-protezzjoni tal-adulti fost il-pajjiżi tal-UE u
- Deċiżjoni tal-Kunsill li se tobbliga lill-pajjiżi tal-UE biex jingħaqdu mal-Konvenzjoni HCCH 2000 dwar il-Protezzjoni tal-Adulti
Il-proposti se jistabbilixxu regoli uniformi applikabbli għal każijiet transfruntiera relatati mal-protezzjoni tal-adulti, itejbu ċ-ċertezza legali, inaqqsu l-ispiża u t-tul tal-proċedimenti transfruntiera, u jikkontribwixxu għas-salvagwardja tad-drittijiet tal-adulti, inkluż id-dritt tagħhom għall-awtonomija.
Każ transfruntier ifisser li żewġ pajjiżi differenti huma involuti fl-istess każ: pereżempju adult protett jgħix f’pajjiż A iżda għandu assi bħal dar jew kont bankarju f’pajjiż B, jew qed jivvjaġġa f’pajjiż B u jeħtieġ trattament mediku hemmhekk.
Min hu kopert mill-proposti tal-Kummissjoni?
Il-proposti tal-Kummissjoni jkopru adulti li, minħabba indeboliment jew insuffiċjenza tal-fakultajiet personali tagħhom, ma jkunux f’pożizzjoni li jipproteġu l-interessi tagħhom. Din l-indeboliment jew insuffiċjenza tista’ tkun permanenti jew temporanja u, fost l-oħrajn, ta’ natura fiżika jew psikosoċjali (eż. diżabbiltà intellettwali, mard psikjatriku), jew b’rabta ma’ marda relatata mal-età, bħall-marda ta’ Alzheimer, jew li tirriżulta minn kundizzjoni tas-saħħa, bħal koma.
Sabiex jiġi żgurat li jkunu protetti u jingħataw appoġġ fl-eżerċizzju tal-kapaċità legali tagħhom, dawk l-adulti jistgħu jkunu s-suġġett ta’ miżura ta’ protezzjoni meħuda minn qorti jew awtorità amministrattiva, jew ikunu appoġġjati minn persuna (“rappreżentant”) li jkunu ħatru minn qabel (permezz ta’ “setgħat ta’ rappreżentanza”) biex jimmaniġġjaw l-interessi tagħhom. Meta dawk l-adulti jkunu f’sitwazzjoni transfruntiera, il-proposti tal-Kummissjoni se jsolvu l-problemi relatati mal-involviment ta’ aktar minn pajjiż wieħed. Dawk ir-regoli se jiżguraw li l-protezzjoni legali mogħtija lil dawk l-adulti f’pajjiż wieħed tkompli mingħajr xkiel bejn il-fruntieri. Huma se jikkontribwixxu għas-salvagwardja tad-drittijiet tagħhom, inkluż id-dritt għall-awtonomija u l-aċċess għall-ġustizzja.
Il-proposti se jiffaċilitaw ukoll in-negozjati transfruntiera għar-rappreżentanti tal-adulti u persuni u entitajiet oħra li jittrattaw ma’ dawk ir-rappreżentanti.
Kif se jaħdmu l-proposti?
Il-pakkett leġiżlattiv jikkonsisti fi proposta tal-Kummissjoni għal Regolament li se japplika fost il-pajjiżi tal-UE u proposta għal Deċiżjoni tal-Kunsill li se tobbliga lill-pajjiżi tal-UE jissieħbu fil-Konvenzjoni tat-13 ta’ Jannar 2000 dwar il-Protezzjoni Internazzjonali tal-Adulti (“il-Konvenzjoni HCCH 2000 dwar il-Protezzjoni tal-Adulti”).
Ir-Regolament propost se jistabbilixxi regoli komuni dwar il-kooperazzjoni ġudizzjarja f’każijiet transfruntiera fl-UE. Dan ifisser regoli li jistabbilixxu l-ġuriżdizzjoni internazzjonali tal-qrati u l-awtoritajiet li jieħdu miżuri, u li jiddeterminaw il-liġi applikabbli għal każ, u kif il-miżuri meħuda għall-protezzjoni tal-adulti huma rikonoxxuti f’pajjiżi oħra tal-UE. Ir-Regolament se jistabbilixxi wkoll regoli li jirregolaw il-liġi applikabbli għas-setgħat ta’ rappreżentanza u kif dawn jingħataw effett barra mill-pajjiż. Ir-Regolament se jipprovdi wkoll regoli dwar il-kooperazzjoni fost l-awtoritajiet tal-Istati Membri, kif ukoll regoli li jistabbilixxu komunikazzjoni diġitali obbligatorja, Ċertifikat Ewropew ta’ Rappreżentanza, u reġistri interkonnessi.
Il-Konvenzjoni HCCH 2000 dwar il-Protezzjoni tal-Adulti hija konvenzjoni internazzjonali li tipprovdi qafas legali applikabbli għall-protezzjoni tal-adulti internazzjonalment, fost l-Istati Kontraenti tagħha. Dawn l-Istati Kontraenti bħalissa jinkludu 12-il pajjiż tal-UE u l-Iżvizzera, Monaco, u r-Renju Unit (fir-rigward tal-Iskozja biss). Abbażi tal-proposta tal-Kummissjoni għad-Deċiżjoni tal-Kunsill, il-pajjiżi kollha tal-UE li fadal (bl-eċċezzjoni tad-Danimarka) se jkunu obbligati jissieħbu fil-Konvenzjoni HCCH 2000 dwar il-Protezzjoni tal-Adulti. Il-Konvenzjoni se tiġi applikata biss mill-pajjiżi tal-UE fir-rigward ta’ Stati Kontraenti oħra mhux tal-UE u mhux fir-rigward ta’ pajjiżi oħra tal-UE.
Konsegwentement, il-pakkett leġiżlattiv se jipproponi regoli standard dwar il-protezzjoni tal-adulti f’każijiet transfruntiera kemm fost il-pajjiżi tal-UE kif ukoll internazzjonalment (ma’ pajjiżi oħra li huma jew li se jsiru partijiet għall-Konvenzjoni HCCH 2000 dwar il-Protezzjoni tal-Adulti). Dan il-qafas legali uniformi se jindirizza d-diffikultajiet eżistenti li jiffaċċjaw l-adulti f’sitwazzjonijiet transfruntiera, u se jindirizza l-lakuni u l-inkonsistenzi attwali fil-protezzjoni legali tal-adulti. B’hekk se jgħin biex jipproteġi aħjar id-drittijiet tal-adulti, isaħħaħ iċ-ċertezza legali u l-prevedibbiltà fin-negozjati transfruntiera u jtejjeb l-effettività u l-ħeffa tal-proċedimenti transfruntiera li jikkonċernaw il-protezzjoni tal-adulti.
X’inhi r-relazzjoni bejn il-proposti u l-liġi tal-Istati Membri tal-UE?
Il-proposti ma jaffettwawx il-liġi nazzjonali tal-pajjiżi tal-UE dwar il-protezzjoni tal-adulti (bħal regoli li jirregolaw it-tipi ta’ miżuri ta’ protezzjoni u l-konsegwenzi tagħhom, is-setgħat li rappreżentant ta’ adult jista’ jkollu u l-limitazzjonijiet tagħhom, eċċ.).
Il-proposti jinkludu biss regoli li se japplikaw f’każijiet transfruntiera u jwieġbu pereżempju l-mistoqsijiet li ġejjin:
- Il-qrati ta’ liema pajjiż għandhom ġuriżdizzjoni biex jieħdu miżura ta’ protezzjoni li tikkonċerna adult?
- Il-liġi ta’ liema pajjiż se tapplika għall-protezzjoni ta’ adult li għandu rabtiet ma’ aktar minn pajjiż wieħed?
- Kif tista’ miżura ta’ protezzjoni jew setgħat ta’ rappreżentanza jkollhom effett f’pajjiżi oħra?
- Kif jistgħu l-awtoritajiet ta’ pajjiżi differenti jikkooperaw u jiskambjaw informazzjoni ma’ xulxin dwar il-protezzjoni tal-adulti?
Il-passi li jmiss
Il-proposti issa jridu jiġu eżaminati u diskussi mill-Parlament Ewropew u mill-Kunsill.
Il-proposta għal Regolament għandha tiġi adottata mill-Parlament Ewropew u mill-Kunsill. Ir-Regolament se jibda japplika 18-il xahar wara l-adozzjoni tiegħu. Imbagħad l-Istati Membri jkollhom 4 snin biex il-mezzi ta’ komunikazzjoni tagħhom jagħmluhom elettroniċi, u 5 snin biex joħolqu reġistru u jwettqu interkonnessjoni ma’ reġistri ta’ Stati Membri oħra.
Id-Deċiżjoni tal-Kunsill għandha tiġi adottata mill-Kunsill wara konsultazzjoni mal-Parlament Ewropew. Imbagħad l-Istati Membri jkollhom sentejn biex jikkonformaw mad-deċiżjoni tal-Kunsill u jingħaqdu mal-Konvenzjoni HCCH 2000 dwar il-Protezzjoni tal-Adulti.
Dokumenti