Digitale oplossingen in de pandemie

Door de coronacrisis is de digitale strategie van de Europese Commissie belangrijker geworden, aangezien digitale tools werden ingezet om de verspreiding van het virus te volgen en in te dammen, onderzoek te ondersteunen, diagnostische technieken, behandelingen en vaccins te ontwikkelen en in het algemeen te garanderen dat Europeanen vlot en veilig online konden gaan. 

Toen onze bewegingsvrijheid beperkt was, vonden meer sociale en economische activiteiten online plaats. Burgers en bedrijven werden daardoor afhankelijker van internet en connectiviteit. Dankzij breedbandnetwerken en digitale infrastructuur konden we contact houden en blijven leren en werken. Vertrouwensdiensten voor bedrijven, e-overheid en e-gezondheid garandeerden continuïteit en beschikbaarheid van overheidsdiensten, zonder dat onze persoonsgegevens op straat kwamen te liggen. 

Er werden nationale contacttracerings- en waarschuwingsapps beschikbaar gesteld voor iedereen die ze wilde installeren en gebruiken. Deze apps waarschuwden gebruikers, ook over de landsgrenzen heen, als zij in de buurt waren geweest van iemand die later positief op corona had getest. In het geval van een waarschuwing kon de app relevante informatie van gezondheidsinstanties geven, bijvoorbeeld advies om een test te doen of tot zelfisolatie over te gaan, en contactinformatie. In de strijd tegen het coronavirus hebben de meeste EU-landen een nationale contacttracerings- en waarschuwingsapp gelanceerd. 

In het kader van het instrument voor noodhulp werd ongeveer 10 miljoen euro vrijgemaakt om deze nationale apps te koppelen, om zo de coronabesmettingsketen – zelfs over de landsgrenzen heen – te doorbreken en levens te redden. 

Met dat geld werd namelijk een gatewaydienst voor interoperabiliteit ontwikkeld: Europese technologie om te garanderen dat nationale apps met een gedecentraliseerde structuur en een hoog niveau van gegevensbescherming toch veilig gegevens konden uitwisselen. Na een geslaagde proeffase werd het systeem op 19 oktober operationeel. 

In totaal waren er 19 nationale apps op aangesloten, die 74 miljoen keer werden gedownload.  

Corona-apps van de EU-lidstaten 

Kunstmatige intelligentie en high-performance computing waren dankzij hun hoog analytisch vermogen een grote troef bij het opsporen van patronen in de verspreiding van het coronavirus. Ze hielpen volksgezondheidsinstellingen de verspreiding van het coronavirus te volgen en snel doeltreffende maatregelen te nemen. 

In de zorg zelf wordt kunstmatige intelligentie toegepast in de robotapparatuur en andere tools die door het zorgpersoneel worden gebruikt om het contact met patiënten zoveel mogelijk te beperken. 

Respons op de coronapandemie: gegevens, kunstmatige intelligentie en supercomputers 

Drie krachtige Europese supercomputercentra bestudeerden en ontwikkelden vaccins, behandelingen en diagnosetechnieken voor het coronavirus. 

Door digitale modellen van de eiwitten van het coronavirus te vergelijken met een database van duizenden bestaande medicijnen hoopten wetenschappers combinaties van actieve moleculen te vinden die op het virus reageren. De supercomputers vormden een aanvulling op de traditionele klinische aanpak van trial-and-error. Een farmaceutisch bedrijf en diverse grote onderzoeksinstellingen voor biologie en biochemie werkten mee door hun databases open te stellen. Het Exscalate4CoV-project kreeg 3 miljoen euro EU-steun om met behulp van een door de EU gesteund supercomputerplatform te onderzoeken of al bekende moleculen invloed hadden op de structuur van het coronavirus. In slechts zestig uur analyseerde deze supercomputer meer dan 71 miljard farmaceutische moleculen (5 miljoen simulaties per seconde), wat leidde tot de ontdekking van raloxifeen als doeltreffend middel om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. 

Op 5 juni 2020 lanceerde de Europese Commissie in samenwerking met het Europees Ruimteagentschap de “Rapid Action Coronavirus Earth Observation”. Daarbij werden satellietgegevens verzameld om de impact van de coronamaatregelen en de versoepeling daarvan op lokaal, regionaal en mondiaal niveau te meten. 

Met zijn meer dan dertig satellieten bood het EU-ruimtevaartprogramma, met name via zijn aardobservatiecomponent Copernicus en het satellietnavigatiesysteem Galileo, gratis open data die hielpen om de gevolgen van de uitbraak van het coronavirus te volgen en te beperken.  

Sinds het begin van de crisis monitorden EU‑satellieten de verkeerscongestie aan grensovergangen tussen lidstaten en brachten ze medische faciliteiten, ziekenhuizen en andere kritieke infrastructuur in kaart. Door satellietgegevens met behulp van kunstmatige intelligentie te analyseren, konden overheidsinstanties op EU‑ en nationaal niveau beschikken over modellen om de noodsituatie beter te begrijpen en efficiënter aan te pakken. 

EU-ruimtevaartrespons op het coronavirus 

Rapid Action Coronavirus Earth Observation

Sinds het verplichte afstand houden is de vraag naar internetcapaciteit in alle EU-landen drastisch gestegen, of het nu om thuiswerken, e-learning of entertainment gaat. De netwerken staan daardoor onder druk. 

Om problemen te voorkomen en het gebruik van digitale diensten te ondersteunen, heeft de Europese Commissie telecomexploitanten en gebruikers om medewerking gevraagd. Ze is ook om de tafel gaan zitten met de ceo’s van de streamingplatforms. De streamingplatforms zijn aangemoedigd om minder video’s in HD-formaat te streamen, telecombedrijven is geadviseerd het een en ander te doen om het dataverkeer op gang te houden, en gebruikers is aangeraden zuinig om te springen met mobiele data en wifi. 

De Europese Commissie en het Orgaan van Europese regulerende instanties voor elektronische communicatie (Berec) hebben een speciaal rapportagemechanisme opgezet en het internetverkeer in elk EU-land gemonitord om capaciteitsproblemen snel op te vangen. 

De ervaring met de COVID-19-pandemie en social distancing heeft de manier waarop we op het werk contacten onderhouden, informatie verwerven en innoveren ingrijpend veranderd. Als steun in de rug voor werkgevers, recruiters en opvoeders, die ervoor moeten zorgen dat Europeanen in het post-coronatijdperk over de noodzakelijke digitale vaardigheden beschikken, heeft de Commissie op 13 juli 2020 nieuwe richtsnoeren voor digitale vaardigheden gepubliceerd, waaronder praktische instructies, kernacties, tips en onlinemateriaal voor computergebruikers. Die helpen iedereen zijn digitale competenties vanuit inzetbaarheidsoogpunt optimaal te gebruiken in alle fasen van zijn loopbaan, van studie via duurzame werkgelegenheid tot ondernemerschap. Het verbeteren van digitale vaardigheden maakt ook deel uit van de Europese vaardighedenagenda, een vijfjarenplan voor bij- en omscholing van Europese werknemers, die op 1 juli 2020 is aangenomen. 

De uitbraak van het coronavirus in Europa stuurde het onderwijs in de EU danig in de war. Nieuwe onderwijs- en leermethoden vroegen om innovatieve, creatieve en inclusieve oplossingen. 

De Europese Commissie hechtte haar goedkeuring aan een herziening van het jaarlijkse werkprogramma van Erasmus + voor 2020, waarbij 200 miljoen euro extra financiering werd uitgetrokken voor projecten voor digitaal onderwijs en digitale opleiding, digitaal jeugdwerk, creatieve vaardigheden en sociale inclusie. 

Om te zorgen voor zoveel mogelijk continuïteit, werd allerlei online lesmateriaal beschikbaar gesteld: 

• Onlineplatforms 
• In het kader van door de EU gefinancierde projecten ontwikkeld lesmateriaal 
• Blijf thuis – digitale toolkit 
• SELFIE – een gratis tool voor zelfreflectie die scholen helpt optimaal te profiteren van digitale technologie. Ze kunnen er een momentopname van hun sterke en zwakke punten mee maken door anoniem na te gaan wat de leerlingen, leerkrachten en schoolleiding vinden van het gebruik van digitale technologie op hun school. SELFIE is beschikbaar in 31 talen. 
• Thuis programmeren – een platform met lesmateriaal om digitale vaardigheden te ontwikkelen 

^{Disclaimer: de pagina is voor het laatst bijgewerkt in september 2023.}