Rozwiązania cyfrowe podczas pandemii

W związku z kryzysem wywołanym przez koronawirusa opracowana przez Komisję Europejską strategia cyfrowa UE zyskała nowe znaczenie. Przewidziane w niej narzędzia cyfrowe zostały bowiem wykorzystane do monitorowania i hamowania rozprzestrzeniania się wirusa, wspierania badań naukowych, tworzenia metod diagnostyki i leczenia oraz szczepionek, a w bardziej ogólnym znaczeniu – do zapewnienia Europejczykom niezakłóconego dostępu do internetu i bezpieczeństwa w sieci. 

Podczas obowiązywania ograniczeń, kiedy interakcje społeczne i gospodarcze przeniosły się w dużej mierze do sfery cyfrowej, internet i jakość połączeń miały dla Europejczyków i europejskich przedsiębiorstw pierwszorzędne znaczenie. Dzięki sieciom szerokopasmowym i infrastrukturze cyfrowej mogliśmy kontynuować naukę, pracować i utrzymywać kontakty towarzyskie. Usługi zaufania dla przedsiębiorstw, administracja elektroniczna i e-zdrowie zapewniły ciągłość i dostępność usług publicznych, natomiast zaufane systemy bezpieczeństwa chroniły naszą tożsamość w internecie. 

Z krajowych aplikacji służących do ustalania kontaktów zakaźnych i ostrzegania mógł korzystać każdy chętny. Użytkownicy otrzymywali ostrzeżenia, jeśli przebywali w pobliżu osoby z pozytywnym wynikiem testu na obecność koronawirusa, nawet podczas pobytu za granicą. Wraz z ostrzeżeniem aplikacja przekazywała informacje od organu ds. zdrowia, np. wskazówkę, by poddać się badaniu lub samoizolacji, oraz informację, z kim należy się kontaktować. Większość państw członkowskich uruchomiła krajowe aplikacje służące do ustalania kontaktów zakaźnych i ostrzegania. 

W ramach instrumentu wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych udostępniono około 10 mln euro na połączenie aplikacji krajowych. Celem było przerwanie łańcucha zakażeń koronawirusem i ratowanie ludzkiego życia, a połączenie miało to umożliwić nawet w sytuacjach transgranicznych. 

Brama sieciowa zapewniająca interoperacyjność zapewniła Europie rozwiązanie gwarantujące bezpieczną wymianę informacji między krajowymi aplikacjami w oparciu o zdecentralizowaną architekturę i wysoki poziom ochrony danych. Po udanym etapie pilotażowym system uruchomiono 19 października. 

Za pośrednictwem tej usługi połączono ze sobą łącznie 19 aplikacji krajowych, które użytkownicy pobrali w sumie 74 mln razy.  

Aplikacje mobilne do ustalania kontaktów zakaźnych w państwach członkowskich UE 

Sztuczna inteligencja (AI) i obliczenia wielkiej skali – dzięki ich mocy analitycznej – były kluczowym narzędziem umożliwiającym wykrywanie schematów rozprzestrzeniania się koronawirusa. Z ich pomocą instytucje zdrowia publicznego mogły monitorować rozprzestrzenianie się koronawirusa i szybko opracowywać skuteczne strategie reagowania. 

W sektorze opieki zdrowotnej sztuczna inteligencja odgrywa również rolę w funkcjonowaniu robotów i innych narzędzi używanych w kontaktach z pacjentami, jako że kontakty międzyludzkie powinny zostać ograniczone do minimum. 

Działania podejmowane w reakcji na pandemię koronawirusa: dane, sztuczna inteligencja i superkomputery 

Trzy potężne europejskie centra superkomputerów były wykorzystywane na potrzeby badań służących opracowaniu szczepionek, metod leczenia i testów diagnostycznych w odpowiedzi na koronawirusa. 

Komputery te porównują cyfrowe modele białek koronawirusa i przeszukują pod ich kątem bazę danych zawierającą tysiące istniejących leków w celu wykrycia, które kombinacje substancji czynnych reagują na wirusa. Superkomputery są uzupełnieniem klasycznych badań klinicznych przeprowadzanych metodą prób i błędów. Jedna firma farmaceutyczna oraz kilka dużych instytutów biologicznych i biochemicznych uczestniczyły w tych pracach, udostępniając dostęp do swoich baz danych leków. W ramach projektu Exscalate4CoV, dofinansowanego przez UE na kwotę 3 mln euro, prowadzono badania z wykorzystaniem wspieranej przez UE platformy do prowadzenia obliczeń superkomputerowych, w których sprawdza się oddziaływanie znanych cząsteczek na strukturę koronawirusa. W ciągu zaledwie sześćdziesięciu godzin superkomputer przeanalizował ponad 71 mld cząsteczek farmaceutyków (5 mln symulacji na sekundę), co doprowadziło do odkrycia, że skutecznym lekiem w walce z rozprzestrzenianiem się koronawirusa będzie raloksyfen. 

5 czerwca 2020 r. Komisja Europejska we współpracy z Europejską Agencją Kosmiczną uruchomiły narzędzie „szybkie działanie – obserwacja Ziemi w związku z koronawirusem”. Narzędzie szybkiego działania opierało się na danych satelitarnych. Miało ono zmierzyć wpływ środków izolacji wprowadzonych w związku z pandemią i monitorować odbudowę gospodarki po zniesieniu tych środków na poziomie lokalnym, regionalnym i światowym. 

Dzięki ponad 30 satelitom unijny program kosmiczny – w szczególności dzięki komponentowi obserwacji Ziemi Copernicus i systemowi nawigacji satelitarnej Galileo – oferował bezpłatne otwarte dane i informacje, które pomogły monitorować i łagodzić skutki pandemii koronawirusa.  

Od początku kryzysu unijne satelity monitorowały zagęszczenie ruchu na przejściach granicznych między państwami członkowskimi i tworzyły mapy uwzględniające lokalizację placówek medycznych, szpitali i innej infrastruktury krytycznej. Dane satelitarne, analizowane przy pomocy sztucznej inteligencji, zapewniały organom publicznym na szczeblu unijnym i krajowym modele umożliwiające lepsze zrozumienie sytuacji kryzysowej i podejmowanie skuteczniejszych działań zaradczych. 

Działania UE w przestrzeni kosmicznej w reakcji na koronawirusa 

Narzędzie „Szybkie działanie – obserwacja Ziemi w związku z koronawirusem”

W miarę jak państwa członkowskie UE wprowadzały środki służące ograniczeniu kontaktów osobistych w celu zwalczania pandemii koronawirusa, przedsiębiorstwa, instytucje i sami obywatele przenosili swoją działalność do internetu. Znacznie wzrosło przez to zapotrzebowanie na dostęp do internetu, czy to do telepracy, nauki czy w celach rozrywkowych, co prowadziło do przeciążenia sieci. 

Aby zapobiec przeciążeniu i zarazem umożliwić swobodne korzystanie z usług cyfrowych, Komisja Europejska zaapelowała do operatorów telekomunikacyjnych i użytkowników o podjęcie odpowiednich działań. Odbyła również spotkania z kierownictwem internetowych serwisów filmowych. Internetowe serwisy filmowe zachęcono do nadawania treści w standardowej (a nie wysokiej) rozdzielczości, operatorów telekomunikacyjnych – do wprowadzenia środków gwarantujących nieprzerwany ruch internetowy, a użytkowników – do stosowania ustawień ograniczających zużycie danych, w tym korzystanie z Wi-Fi. 

Komisja i Organ Europejskich Regulatorów Łączności Elektronicznej (BEREC) ustanowiły specjalny mechanizm sprawozdawczy i monitorowały sytuację w zakresie ruchu internetowego w każdym państwie członkowskim, aby reagować na problemy związane z przepustowością sieci. 

Doświadczenia wyniesione z pandemii COVID-19 i okresu ograniczania kontaktów osobistych całkowicie zmieniły sposób, w jaki porozumiewamy się, zbieramy informacje i wprowadzamy innowacje w miejscu pracy. Pracodawcy, osoby odpowiadające za rekrutację i pedagodzy starają się doprowadzić do tego, by w realiach po pandemii Europejczycy posiadali niezbędne umiejętności cyfrowe. Aby pomóc im osiągnąć ten cel, 13 lipca 2020 r. Komisja opublikowała nowe wytyczne dotyczące kompetencji cyfrowych, które obejmują praktyczne kroki, główne działania, porady i zasoby internetowe dla użytkowników cyfrowych. Pomagają one Europejczykom w jak najpełniejszym wykorzystaniu nabytych kompetencji cyfrowych w perspektywie podnoszenia swoich szans na zatrudnienie – od poziomu edukacji po trwałe zatrudnienie, przy uwzględnieniu przedsiębiorczości. Poprawa umiejętności cyfrowych stanowi również część europejskiego programu na rzecz umiejętności czyli pięcioletniego planu na rzecz podnoszenia i zmiany kwalifikacji europejskich pracowników, przyjętego 1 lipca 2020 r. 

Pandemia koronawirusa w Europie spowodowała poważne zakłócenia w szkolnictwie. Nowe sposoby nauczania i uczenia się wymagały innowacyjnych i kreatywnych rozwiązań sprzyjających włączeniu społecznemu. 

Komisja przyjęła zmieniony roczny program prac programu Erasmus+ na 2020 rok, zapewniając dodatkowe finansowanie w wysokości 200 mln euro na projekty wspierające cyfrowe kształcenie i szkolenie, cyfrową pracę z młodzieżą oraz umiejętności kreatywne i włączenie społeczne. 

W zachowaniu ciągłości nauki i szkoleń pomagała bogata oferta materiałów edukacyjnych online: 

• Platformy internetowe 
• Materiały edukacyjne opracowane w ramach projektów finansowanych przez UE 
• Lista zasobów cyfrowych na czas pobytu w domu 
• SELFIE – bezpłatne narzędzie autorefleksji mające pomóc szkołom w jak najlepszym wykorzystaniu technologii cyfrowych. Narzędzie umożliwia uzyskanie obrazu mocnych i słabych stron szkoły poprzez gromadzenie anonimowych opinii uczniów, nauczycieli i kadry kierowniczej na temat korzystania z technologii cyfrowych. SELFIE jest dostępne w 31 językach. 
• Kodowanie z domu – platforma z zasobami edukacyjnymi w celu rozwijania umiejętności cyfrowych 

^{Zastrzeżenie. Ostatnia aktualizacja strony: wrzesień 2023 r.}