Έγγραφο προβληματισμού για το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας

Το έγγραφο προβληματισμού περιλαμβάνει τρία πιθανά σενάρια για το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας:

• Σενάριο «συνεργασία στους τομείς της ασφάλειας και της άμυνας»

Οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να αποφασίσουν σχετικά με την αναγκαιότητα συνεργασίας τους στους τομείς της ασφάλειας και της άμυνας, σε εθελοντική βάση και κατά περίπτωση, ενώ η ΕΕ θα συνεχίζει να συμπληρώνει τις εθνικές προσπάθειες. Η συνεργασία στον τομέα της άμυνας θα πρέπει να ενισχυθεί, αλλά η συμμετοχή της ΕΕ στα πιο απαιτητικά εγχειρήματα θα παραμένει περιορισμένη. Το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας θα συμβάλλει στην ανάπτυξη ορισμένων νέων κοινών ικανοτήτων, αλλά οι χώρες της ΕΕ θα εξακολουθούν να έχουν την εποπτεία του μεγαλύτερου μέρους της ανάπτυξης των ικανοτήτων και της σύναψης συμβάσεων στον αμυντικό τομέα. Η συνεργασία ΕΕ/ΝΑΤΟ θα συνεχιστεί με τη σημερινή της μορφή και δομή.

• Σενάριο «επιμερισμένη ασφάλεια και άμυνα»

Σύμφωνα με αυτό το πιο φιλόδοξο σενάριο, οι χώρες της ΕΕ θα συγκεντρώσουν ορισμένους οικονομικούς και επιχειρησιακούς πόρους για να ενισχύσουν την αλληλεγγύη τους στον τομέα της άμυνας. Η ΕΕ θα συμμετέχει επίσης πιο ενεργά στην προστασία της Ευρώπης τόσο εντός όσο και εκτός των συνόρων της, ενώ θα μπορούσε να αναλάβει σημαντικότερο ρόλο σε τομείς όπως η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, η προστασία των συνόρων ή η καταπολέμηση της τρομοκρατίας, και παράλληλα να ενισχύσει τη συνιστώσα της άμυνας και της ασφάλειας στις εσωτερικές πολιτικές της ΕΕ, όπως η ενέργεια, η υγεία, τα τελωνεία και το διάστημα. Αυτό θα πρέπει να συνδυαστεί με πολιτική βούληση για δράση, καθώς και με τη λήψη των αποφάσεων που απαιτούνται σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Η ΕΕ και το ΝΑΤΟ θα μπορούσαν επίσης να ενισχύσουν την αμοιβαία συνεργασία και τον συντονισμό σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων.

• Σενάριο «κοινή άμυνα και ασφάλεια»

Το πιο φιλόδοξο σενάριο από όλα προβλέπει τη σταδιακή διαμόρφωση μιας κοινής ενωσιακής αμυντικής πολιτικής, με στόχο μια κοινή άμυνα σύμφωνα με το άρθρο 42 της Συνθήκης ΕΕ, το οποίο επιτρέπει σε μια ομάδα κρατών μελών με παρεμφερείς απόψεις να προχωρήσουν στο επόμενο στάδιο στον τομέα της ευρωπαϊκής άμυνας. Σύμφωνα με το σενάριο αυτό, οι χώρες της ΕΕ θα αναλάβουν μεγαλύτερες δεσμεύσεις για την ασφάλειά τους, αναδεικνύοντας την προστασία της Ευρώπης σε συνυπευθυνότητα της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Η ΕΕ θα μπορεί να αναλαμβάνει προηγμένες επιχειρήσεις στους τομείς της ασφάλειας και της άμυνας, οι οποίες θα προϋποθέτουν την ενοποίηση σε κάποιο βαθμό των αμυντικών δυνάμεων των κρατών μελών. Η ΕΕ θα στηρίξει κοινά αμυντικά προγράμματα μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας, και θα δημιουργήσει έναν ειδικό Ευρωπαϊκό Οργανισμό Αμυντικής Έρευνας. Αυτό αναμένεται να ευνοήσει τη δημιουργία μιας πραγματικής ευρωπαϊκής αγοράς στον τομέα της άμυνας, ικανής να προστατεύει σημαντικές στρατηγικές δραστηριότητες έναντι εξωτερικών εξαγορών.

Τα παραπάνω σενάρια δεν αποκλείουν το ένα την ύπαρξη του άλλου, αλλά δείχνουν τρία διαφορετικά επίπεδα φιλοδοξίας σε ό,τι αφορά την αλληλεγγύη.

Η ενίσχυση της ευρωπαϊκής ασφάλειας είναι μονόδρομος. Οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να έχουν ηγετικό ρόλο, καθορίζοντας τον βαθμό φιλοδοξίας τους με τη στήριξη των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, θα πρέπει τώρα να αποφασίσουν ποιον δρόμο επιθυμούν να ακολουθήσουν και με ποια ταχύτητα θέλουν να προχωρήσουν με σκοπό την προστασία των Ευρωπαίων πολιτών.