Hoe kan het potentieel van de Europese Onderzoeksruimte het best worden versterkt?

De Europese Onderzoeksruimte werkt aan een dynamische en aantrekkelijke omgeving voor onderzoekers en innovatoren in heel Europa om de versnippering in het Europese onderzoekslandschap aan te pakken. Uit een recente mededeling van de EU blijkt dat de EU weliswaar aanzienlijke vooruitgang heeft geboekt om de ruimte aantrekkelijker, efficiënter en integratiever te maken, maar dat er nog marge is om het potentieel van die ruimte nog verder te vergroten.  

In de mededeling worden 4 gebieden genoemd waarop in de toekomst actie moet worden ondernomen: 

• Voorrang geven aan investeringen en hervormingen: de EU werkt samen met de EU-landen om de inspanningen op het gebied van onderzoek en innovatie op elkaar af te stemmen en hervormingen en investeringen te ondersteunen. Maar Europa is nog ver verwijderd van de doelstelling om 3 % van het bbp van de EU te investeren in onderzoek en ontwikkeling. Er moet meer worden gedaan om regelgevende, juridische en administratieve belemmeringen voor particuliere investeringen te beperken, wat van essentieel belang is om meer investeerders en innovatoren aan te trekken. 
• Uitmuntendheid toegankelijker maken: de steun in het kader van het programma Horizon Europa van de EU en de mobiliteitsregelingen hebben bijgedragen tot de versterking van de netwerken voor wetenschappelijke samenwerking. Er werd ook meer dan 1 miljard euro geïnvesteerd om de ontwikkeling van sterkere onderzoeks- en innovatiecapaciteit in minder goed presterende EU-landen te ondersteunen. Er moet echter meer worden gedaan om de bureaucratie te verminderen en betere informatie te verstrekken over de mogelijkheden die voor onderzoekers beschikbaar zijn. 
• Resultaten omzetten in economische effecten: de Europese Innovatieraad is uitgegroeid tot de grootste investeerder in deeptech in Europa. In het kader van de Europese Onderzoeksruimte zijn met de EU-landen richtsnoeren voor de economische exploitatie van onderzoeksresultaten en technologieroutekaarten ontwikkeld, maar Europa heeft nog steeds meer durfkapitaal nodig om baanbrekende innovaties te realiseren.  
• De Europese Onderzoeksruimte verdiepen: dankzij de Europese Onderzoeksruimte is er aanzienlijke vooruitgang geboekt om de arbeidsomstandigheden en loopbaanontwikkeling voor onderzoekers te verbeteren, maar er kan nog meer worden gedaan. In overeenstemming met de Europese waarden heeft Horizon Europa het voortouw genomen om gendergelijkheid en onderzoeksintegriteit, open wetenschap en gegevensuitwisseling verder te stimuleren. Er zijn echter meer inspanningen nodig om de resterende verschillen in loopbaanontwikkelingsmogelijkheden in de EU aan te pakken en de duurzaamheid en toegankelijkheid van de Europese onderzoeks- en technologie-infrastructuur op lange termijn te waarborgen. 

In het recente Draghi-verslag en de politieke richtsnoeren voor de volgende Europese Commissie wordt benadrukt hoe onderzoek en innovatie cruciale aanjagers zijn van economische veerkracht, concurrentievermogen en welzijn. In de meest recente mededeling wordt het engagement van de EU bevestigd om onderzoek en innovatie centraal te stellen in de toekomstige groei van Europa. 

Meer informatie 

Europese Onderzoeksruimte 

Platform Europese Onderzoeksruimte 

EOR-beleidsagenda 2022-24 

Horizon Europa 

Draghi-verslag

Politieke beleidslijnen 2024-2029.

Persbericht: Commissie analyseert mogelijkheden om Europese onderzoeksruimte te stimuleren