Nadeszła chwila, by pokazać młodym ludziom, że możemy zbudować kontynent, na którym mogą być sobą, kochać, kogo chcą, i mierzyć tak wysoko, jak tylko zapragną.
Prawdziwie integracyjne społeczeństwo to takie, które wzmacnia i wykorzystuje potencjał każdego. Właśnie dlatego równość leży u podstaw programu Komisji, która dąży do stworzenia Unii równości, gdzie wszyscy ludzie mogą żyć bez doświadczania dyskryminacji.
W latach 2020–2021 Komisja przyjęła pięć strategii mających na celu stworzenie wszystkim warunków do życia, rozwoju i sukcesu, bez względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, religię, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną:
- strategię na rzecz równości osób LGBTIQ na lata 2020–2025
- strategię na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025
- strategię na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030
- unijny plan działania przeciwko rasizmowi na lata 2020–2025
- unijne ramy strategiczne na rzecz równouprawnienia, włączenia społecznego i udziału Romów na lata 2020–2030
Prawo do bycia sobą
W UE dyskryminacja z jakichkolwiek względów (takich jak płeć, rasa lub pochodzenie etniczne, religia, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientacja seksualna) jest prawnie zakazana, jednak wiele osób wciąż zmaga się z nią w codziennym życiu.
Aby zapewnić przestrzeganie praw podstawowych dotyczących równości i braku dyskryminacji, Komisja stale proponuje nowe strategie polityczne i inicjatywy skupiające się na promowaniu równości i włączenia społecznego.
UE dąży do stania się kontynentem, na którym każdy może wybrać taką ścieżkę życiową, jaką chce – wolną od przemocy i stereotypów związanych z płcią.
Kraje UE osiągnęły znaczne postępy w dążeniu do równouprawnienia płci. Dzieje się tak między innymi za sprawą stanowienia przepisów w tej sprawie oraz uwzględniania perspektywy równouprawnienia płci w różnych obszarach polityki.
Pełne równouprawnienie płci pozostaje jednak dalekim celem dla państw UE, a czynione postępy są powolne. Przemoc na tle płciowym jest nadal powszechnym zjawiskiem. Na rynku pracy kobiety nieproporcjonalnie częściej niż mężczyźni są zatrudniane w gorzej opłacanych sektorach, natomiast na stanowiskach decyzyjnych są one niedostatecznie reprezentowane. Kobiety zarabiają wciąż średnio o prawie 13 proc. mniej na godzinę, niż mężczyźni. Badania pokazują również, że kobiety na ogół wykonują więcej prac domowych niż mężczyźni. Jedną z przyczyn takich nierówności są stereotypy płciowe, które dotykają zarówno kobiety, jak i mężczyzn.
Aby rozwiązać utrzymujący się wciąż problem nierówności płci, Komisja uruchomiła w 2020 r. unijną strategię na rzecz równouprawnienia płci.
Działanie na rzecz równouprawnienia płci
Unia Europejska odgrywa wiodącą rolę w zwiększaniu ochrony praw lesbijek, gejów, osób biseksualnych, transpłciowych, interpłciowych i queer (LGBTIQ).
Źródła: Tęczowa mapa, sprawozdanie z postępów w realizacji unijnej strategii na rzecz równości osób LGBTIQ na lata 2020–2025
Mimo naszych wysiłków na rzecz umożliwienia wszystkim bycie sobą i kochania, kogo chcą, osoby LGBTIQ często doświadczają dyskryminacji. Z badania przeprowadzonego w 2019 r. przez Agencję Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) wynika, że dyskryminacja ze względu na orientację seksualną przybiera na sile. W tym samym badaniu stwierdzono, że aż dwie na pięć osób LGBTIQ biorących udział w badaniu doświadczyły napastowania z powodu bycia osobą LGBTIQ.
Aby przeciwdziałać temu problemowi, Komisja przyjęła strategię na rzecz równości osób LGBTIQ na lata 2020–2025. Uwzględniono w niej nierówności dotyczące osób LGBTIQ i wyzwania, z którymi się one mierzą, oraz określono ukierunkowaną politykę w tym zakresie.
Jesteśmy „zjednoczeni w różnorodności”. Żyjemy na kontynencie o różnych kulturach, tradycjach i językach.
Aby jednak UE mogła kierować się swoim mottem i je urzeczywistnić, musimy stale walczyć z rasizmem i z ruchami ksenofobicznymi. Oznacza to także konieczność walki z antysemityzmem i antymuzułmańską mową nienawiści.
Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) przeprowadziła szereg badań, których wyniki wskazują na utrzymujący się wysoki poziom dyskryminacji w UE.
W odpowiedzi na ten problem Komisja przyjęła unijny plan działania przeciwko rasizmowi na lata 2020–2025. Plan ten ma na celu między innymi:
- wprowadzenie środków i programów finansowania dotyczących zwalczania rasizmu i dyskryminacji w dostępie do zatrudnienia, edukacji i kształcenia zawodowego, opieki zdrowotnej, ochrony socjalnej i mieszkań
- propagowanie – wspólnie z przedstawicielami mediów, społeczeństwa obywatelskiego i osób należących do mniejszości rasowych lub etnicznych – konkretnych działań przeciw stereotypom rasowym i etnicznym
- zachęcenie państw członkowskich do przyjęcia środków w celu uniknięcia lub zrekompensowania niedogodności związanych z pochodzeniem rasowym lub etnicznym
Unijny plan działania przeciwko rasizmowi na lata 2020–2025
Sprzyjanie integracji osób z niepełnosprawnościami
Źródło: strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030 (badanie przeprowadzone wśród osób z niepełnosprawnościami)
Mimo poczynionych postępów osoby z niepełnosprawnościami wciąż mierzą się z wieloma przeszkodami w naszym społeczeństwie. Strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030 ma na celu poprawić jakość ich życia i zapewnić im możliwość korzystania z przysługujących im praw oraz pełnego uczestnictwa w życiu społecznym i gospodarczym na równych zasadach z innymi.
W ramach strategii w 2022 r. przyjęto pakiet dotyczący zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami. Tylko połowa spośród 42,8 mln osób z niepełnosprawnościami w wieku produkcyjnym w UE ma zatrudnienie. Dlatego właśnie takie inicjatywy dostarczają pracodawcom i władzom publicznym wytyczne oraz pomagają większej liczbie osób z niepełnosprawnościami w dostępie do rynku pracy.
W ostatnich latach przyjęto również szereg przepisów unijnych mających na celu zwiększenie dostępności UE dla osób z niepełnosprawnościami. Przepisy te to między innymi:
- europejski akt w sprawie dostępności dotyczący produktów i usług
- oraz dyrektywa w sprawie dostępności stron internetowych
Pozostałe inicjatywy to na przykład:
- europejska karta osoby z niepełnosprawnością i europejska karta parkingowa dla osób z niepełnosprawnościami
- zalecenia w sprawie dostępnych i dofinansowanych ze środków publicznych mieszkań dla osób z niepełnosprawnościami
- ramy odniesienia na rzecz zapewniania najwyższej jakości usług społecznych dla osób z niepełnosprawnościami (przyjęcie planowane w 2024 r.)
Strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030
Ludność romska jest największą mniejszością etniczną w Europie. Szacuje się, że spośród 10–12 mln Romów ok. 6 mln stanowią obywatele lub mieszkańcy UE.
Mimo zakazu dyskryminacji w UE wielu z nich wciąż pada ofiarą uprzedzeń i wykluczenia społecznego.
W 2020 r. Komisja uruchomiła dziesięcioletni plan wspierania równouprawnienia, włączenia społecznego i udziału społeczności romskiej w UE. W planie tym określono cele na 2030 r., w tym:
- zmniejszenie odsetka Romów doświadczających dyskryminacji o co najmniej połowę
- zmniejszenie luki ubóstwa między Romami a ogółem społeczeństwa o co najmniej połowę
- zmniejszenie odsetka dzieci romskich umieszczanych w określonych szkołach podstawowych o co najmniej połowę w państwach członkowskich o licznej społeczności romskiej
- zmniejszenie o co najmniej połowę różnicy w oczekiwanej długości życia
Grupa zadaniowa ds. równości
Wszystkie pięć strategii Unii równości zakłada zarówno ukierunkowane środki (takie jak przepisy dotyczące równości lub specjalne działania uświadamiające), jak i wysiłki mające na celu uwzględnianie równości w innych obszarach polityki.
Aby równość była uwzględniana we wszystkich obszarach polityki, Komisja stworzyła specjalną grupę zadaniową.