Είναι η στιγμή να δείξουμε στη νέα γενιά ότι μπορούμε να διαμορφώσουμε μια ήπειρο στην οποία ο καθένας μπορεί να είναι ο εαυτός του, να αγαπάει όποιον θέλει και να στοχεύει όσο ψηλά θέλει.
Μια πραγματικά συμπεριληπτική κοινωνία ενισχύει και αξιοποιεί τις δυνατότητες όλων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή έθεσε την ισότητα στο επίκεντρο του θεματολογίου της, προσπαθώντας να οικοδομήσει μια Ένωση ισότητας όπου όλοι οι άνθρωποι θα μπορούν να ζουν χωρίς διακρίσεις.
Το 2020 και το 2021 η Επιτροπή ενέκρινε πέντε στρατηγικές για τη δημιουργία των προϋποθέσεων ώστε όλοι να ζουν, να ευδοκιμούν και αναλαμβάνουν ηγετικούς ρόλους, ανεξάρτητα από διαφορές που βασίζονται στο φύλο, στη φυλετική ή εθνοτική καταγωγή, στη θρησκεία ή στις πεποιθήσεις, στην αναπηρία, στην ηλικία ή στον σεξουαλικό προσανατολισμό.
- Η στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ 2020-2025
- Η στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2020-2025
- Η στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030
- Το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση του ρατσισμού 2020-2025
- Το στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή των Ρομά 2020-2030
Το δικαίωμα του να είσαι ο εαυτός σου
Στην ΕΕ οι διακρίσεις για οποιονδήποτε λόγο (όπως το φύλο, η φυλετική ή εθνοτική καταγωγή, η θρησκεία ή οι πεποιθήσεις, η αναπηρία, η ηλικία ή ο σεξουαλικός προσανατολισμός) απαγορεύονται από τον νόμο. Ωστόσο, για πολλούς ανθρώπους, οι διακρίσεις αποτελούν καθημερινή πραγματικότητα.
Προκειμένου να διασφαλιστεί η τήρηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων της ισότητας και της απαγόρευσης των διακρίσεων, η Επιτροπή προτείνει συνεχώς νέες πολιτικές και πρωτοβουλίες, εστιάζοντας στην προώθηση της ισότητας και της ένταξης.
Η ΕΕ προσπαθεί να είναι μια ήπειρος στην οποία όλοι θα μπορούν να επιλέξουν όποια πορεία επιθυμούν στη ζωή τους, απαλλαγμένη από έμφυλη βία και στερεότυπα.
Όσον αφορά την ισότητα των φύλων, οι χώρες της ΕΕ έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο, μεταξύ άλλων με την προώθηση κοινής νομοθεσίας και την ενσωμάτωση της διάστασης της ισότητας των φύλων σε διάφορους τομείς πολιτικής.
Ωστόσο, οι χώρες της ΕΕ απέχουν ακόμη πολύ από την επίτευξη πλήρους ισότητας των φύλων και η πρόοδος είναι αργή. Η έμφυλη βία παραμένει ευρέως διαδεδομένη. Στην αγορά εργασίας οι γυναίκες εξακολουθούν να υπερεκπροσωπούνται σε χαμηλότερα αμειβόμενους τομείς και να υποεκπροσωπούνται σε θέσεις λήψης αποφάσεων. Εξακολουθούν να κερδίζουν ανά ώρα, κατά μέσο όρο, σχεδόν 13 % λιγότερο από τους άνδρες. Έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες αναλαμβάνουν γενικώς περισσότερες οικιακές εργασίες από τους άνδρες. Τα έμφυλα στερεότυπα, που επηρεάζουν τόσο τις γυναίκες όσο και τους άνδρες, είναι η βασική αιτία τέτοιων ανισοτήτων.
Για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων μεταξύ των φύλων, οι οποίες εξακολουθούν να υφίστανται μέχρι σήμερα, η Επιτροπή δρομολόγησε το 2020 τη στρατηγική της ΕΕ για την ισότητα των φύλων.
Δράσεις για την ισότητα των φύλων
Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των προσπαθειών για καλύτερη προστασία των δικαιωμάτων των λεσβιών, των ομοφυλόφιλων, των αμφιφυλόφιλων, των τρανς, των κουίρ και των ίντερσεξ ατόμων (ΛΟΑΤΚΙ).
Πηγές: Χάρτης «ουράνιο τόξο» (Rainbow map), Έκθεση προόδου για τη στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ 2020-2025
Παρά τις προσπάθειές μας να δώσουμε τη δυνατότητα στον καθένα να είναι ο εαυτός του να αγαπά όποιον θέλει, τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα συχνά υφίστανται διακρίσεις. Σύμφωνα με έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) του 2019, οι διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού βρίσκονται σε ανοδική πορεία. Στην ίδια έρευνα διαπιστώθηκε ότι δύο στα πέντε ΛΟΑΤΚΙ άτομα που ερωτήθηκαν έχουν υποστεί παρενόχληση επειδή ήταν ΛΟΑΤΚΙ.
Για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, η Επιτροπή ενέκρινε τη στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ 2020-2025, με την οποία αντιμετωπίζονται οι ανισότητες και οι προκλήσεις που επηρεάζουν τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, και καθορίζονται στοχευμένες πολιτικές.
Είμαστε «ενωμένοι στην πολυμορφία» σε μια ήπειρο με πολλούς διαφορετικούς πολιτισμούς, παραδόσεις και γλώσσες.
Ωστόσο, για να ανταποκριθεί η ΕΕ στο σύνθημα και να κάνει πράξη το νόημά του, πρέπει να καταπολεμούμε συνεχώς τον ρατσισμό και τα ξενοφοβικά κινήματα, μεταξύ άλλων και τον αντισημιτισμό και το αντιμουσουλμανικό μίσος.
Ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (FRA) διεξήγαγε σειρά από έρευνες που καταδεικνύουν ότι εξακολουθούν να υφίστανται στην ΕΕ υψηλά επίπεδα διακρίσεων.
Για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού, η Επιτροπή ενέκρινε το σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση του ρατσισμού 2020-2025. Μεταξύ άλλων στόχων, το σχέδιο
- θα θεσπίσει μέτρα πολιτικής και προγράμματα χρηματοδότησης για την καταπολέμηση του ρατσισμού και των διακρίσεων όσον αφορά την πρόσβαση στην αγορά εργασίας, την εκπαίδευση και κατάρτιση, την υγειονομική περίθαλψη, την κοινωνική προστασία και τη στέγαση·
- θα προωθήσει σειρά ενεργειών για την αντιμετώπιση των φυλετικών και εθνοτικών στερεοτύπων με τα μέσα ενημέρωσης, την κοινωνία των πολιτών και εκπροσώπους ατόμων με καταγωγή από φυλετικές ή εθνοτικές μειονότητες·
- θα ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να θεσπίσουν ειδικά μέτρα για την αποφυγή ή την αντιστάθμιση μειονεκτημάτων που συνδέονται με διακρίσεις λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής.
Σχέδιο δράσης κατά του ρατσισμού 2020-2025
Μεγαλύτερη ένταξη των ατόμων με αναπηρία
Πηγή: Στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030 ( (έρευνα που διεξήχθη μεταξύ ατόμων με αναπηρία)
Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί μέχρι στιγμής, τα άτομα με αναπηρία εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια στην κοινωνία μας. Η στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030 έχει ως στόχο να βελτιώσει τη ζωή των ατόμων με αναπηρία και να διασφαλίσει ότι μπορούν να απολαμβάνουν τα δικαιώματά τους και να συμμετέχουν πλήρως στην κοινωνία και στην οικονομία σε ισότιμη βάση με τους υπόλοιπους.
Στο πλαίσιο της στρατηγικής, το 2022 εγκρίθηκε δέσμη μέτρων για την απασχόληση των ατόμων με αναπηρία. Δεδομένου ότι απασχολούνται μόνο τα μισά από τα 42,8 εκατομμύρια άτομα με αναπηρία που είναι σε ηλικία εργασίας στην ΕΕ, οι πρωτοβουλίες αυτές παρέχουν καθοδήγηση στους εργοδότες και τις δημόσιες αρχές, ενώ παράλληλα βοηθούν περισσότερα άτομα με αναπηρία να έχουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας.
Επίσης, τα τελευταία χρόνια έχουν εγκριθεί διάφοροι ενωσιακοί κανόνες για να καταστεί η ΕΕ πιο προσιτή στα άτομα με αναπηρία, όπως για παράδειγμα:
- η ευρωπαϊκή πράξη για την προσβασιμότητα, η οποία καλύπτει προϊόντα και υπηρεσίες
- και η οδηγία για την προσβασιμότητα στο διαδίκτυο
Άλλες πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν
- την ευρωπαϊκή κάρτα αναπηρίας και την ευρωπαϊκή κάρτα στάθμευσης για άτομα με αναπηρία
- συστάσεις σχετικά με προσβάσιμη και υποστηριζόμενη στέγαση για τα άτομα με αναπηρία
- το πλαίσιο για κοινωνικές υπηρεσίες αριστείας για άτομα με αναπηρία (αναμένεται το 2024)
Στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030
Οι Ρομά αποτελούν τη μεγαλύτερη εθνοτική μειονότητα της Ευρώπης. Από τα 10-12 εκατομμύρια, εκτιμάται ότι 6 εκατομμύρια είναι πολίτες ή κάτοικοι της ΕΕ.
Παρά την απαγόρευση των διακρίσεων στην ΕΕ, πολλοί Ρομά εξακολουθούν να είναι θύματα προκαταλήψεων και κοινωνικού αποκλεισμού.
Το 2020 η Επιτροπή δρομολόγησε ένα 10ετές σχέδιο για τη στήριξη της ισότητας, της ένταξης και της συμμετοχής της κοινότητας των Ρομά στην ΕΕ, στο οποίο καθόρισε τους στόχους της για το 2030, όπως:
- μείωση του ποσοστού των Ρομά που έχουν υποστεί διακρίσεις τουλάχιστον κατά το ήμισυ
- μείωση του χάσματος φτώχειας μεταξύ των Ρομά και του γενικού πληθυσμού τουλάχιστον κατά το ήμισυ
- μείωση του ποσοστού των παιδιών Ρομά που φοιτούν σε διαχωρισμένα σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης τουλάχιστον κατά το ήμισυ στα κράτη μέλη με σημαντικό πληθυσμό Ρομά
- μείωση του χάσματος όσον αφορά το προσδόκιμο ζωής τουλάχιστον κατά το ήμισυ
Η ειδική ομάδα για την ισότητα
Και οι πέντε στρατηγικές για την Ένωση ισότητας συνδυάζουν στοχευμένα μέτρα (όπως νομοθεσία για την ισότητα ή ειδικές δράσεις ευαισθητοποίησης) και προσπάθειες για την ενσωμάτωση της ισότητας σε άλλους τομείς πολιτικής.
Για να συμβάλει στην επίτευξη της εν λόγω ενσωμάτωσης, η Επιτροπή δημιούργησε ειδική ομάδα.