Przejdź do treści głównej

Szczegółowy przegląd obszarów strategicznych z punktu widzenia interesów Europy

W kontekście aktualizacji strategii przemysłowej Komisja Europejska przeprowadziła szczegółowe przeglądy wielu obszarów, które można uznać za strategiczne z punktu widzenia interesów Europy. W ramach tych przeglądów poddano analizie charakter możliwych zależności strategicznych, ich wpływ oraz odpowiednie działania polityczne, które w niektórych przypadkach są już realizowane. Ocen tych nie należy traktować jako wyczerpującego podsumowania wszystkich możliwych zależności strategicznych w UE, lecz raczej jako pierwszy etap ocen dotyczących kilku istotnych obszarów.

Surowce

Ponieważ UE nie produkuje wszystkich surowców, które są niezbędne do zaspokojenia naszego popytu, unijny przemysł musi stawić czoła globalnej konkurencji w zakresie dostępu do surowców.

Ponad dwukrotny wzrost
wydobycia surowców
na świecie od 1990 r.
40%
wzrost konsumpcji
oczekiwany do 2040 r.

Komisja umieściła 30 surowców krytycznych w swoim wykazie surowców krytycznych na 2020 r. Są to surowce, które mają bardzo duże znaczenie dla gospodarki i są obarczone wysokim ryzykiem niedoboru dostaw. 

  • Magnet

    Metale ziem rzadkich są wykorzystywane w magnesach stosowanych w silnikach do samochodów elektrycznych i turbinach wiatrowych

  • led bulb

    Gal i ind są stosowane w technologii diod elektroluminescencyjnych (LED) wykorzystywanej w lampach

  • Semiconductor

    Krzem metaliczny jest wykorzystywany w produkcji półprzewodników

  • hydrogen fuel

    Platynowce są stosowane w wodorowych ogniwach paliwowych i elektrolizerach

Kluczowe kwestie

  • click icon

    Wiele strategicznych sektorów i technologii jest uzależnionych od dostępu do surowców krytycznych 

  • click icon

    Globalna podaż niektórych surowców jest w dużym stopniu skoncentrowana w konkretnych krajach

    • 98 proc. zaopatrzenia UE w metale ziem rzadkich pochodzi z Chin
    • 98 proc. zaopatrzenia UE w boran pochodzi z Turcji
    • 71 proc. zapotrzebowania UE na platynę jest zaspokajane dzięki dostawom z RPA
    • Pojedyncze przedsiębiorstwa zaopatrują UE w hafn i stront
    • click icon

      Światowa produkcja surowców w coraz większym stopniu podlega ograniczeniom wywozowym

    Ograniczenia wywozowe obejmują ponad 70 proc. światowej produkcji kobaltu, metali ziem rzadkich i wolframu.

    • click icon

      Zapotrzebowanie na kluczowe surowce na potrzeby odnawialnych źródeł energii i elektromobilności wzrośnie wielokrotnie w latach 2030–2050

    Inne działania na rzecz wspierania projektów dotyczących surowców

    • dwa ważne projekty stanowiące przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania (projekty IPCEI) dotyczące łańcucha wartości baterii 
    • możliwości inwestycyjne w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności
    • wsparcie w postaci 300 mln euro na badania naukowe i innowacje w dziedzinie surowców w ramach programu „Horyzont Europa”
    • strategiczne partnerstwa międzynarodowe w celu zabezpieczenia zróżnicowanych i zrównoważonych dostaw surowców krytycznych
    • wsparcie dla modelu biznesowego „produkt jako usługa” mającego na celu zachęcanie do poddawania surowców recyklingowi i ich ponownego wykorzystywania
    • monitorowanie surowców dzięki technologii, zharmonizowane wymogi dotyczące danych
    • usprawnienie procesu wydawania pozwoleń w celu zapewnienia przewidywalności i utrzymania wysokich norm środowiskowych
    • opracowanie zasad dotyczących zrównoważonych surowców w UE.

    Farmaceutyczne składniki czynne

    Kluczowe kwestie

    • click icon

      Możliwe zakłócenia ze względu na złożoność łańcucha dostaw

    Łańcuchy dostaw produktów farmaceutycznych, ze względu na swoją złożoność, stoją w obliczu potencjalnych zakłóceń, które mogą wystąpić na całej długości łańcucha dostaw w UE i poza UE. Mogą one obejmować spory handlowe, ataki cybernetyczne, nieskoordynowane gromadzenie zapasów, ograniczenia wywozowe, zakłócenia w logistyce, zamknięcie zakładów lub wypadki na terenie zakładu, a także nieprzestrzeganie dobrych praktyk wytwarzania (GMP). 

    • click icon

      Wysoki stopień integracji łańcuchów dostaw farmaceutycznych składników czynnych

    Łańcuch dostaw produktów farmaceutycznych stał się jednym z najbardziej zintegrowanych łańcuchów dostaw na świecie. W szczególności można mówić o dużej koncentracji regionalnej w przypadku produkcji generycznych farmaceutycznych składników czynnych. Ponadto obserwuje się dalszą tendencję wzrostową w zakresie koncentracji generycznych farmaceutycznych składników czynnych wytwarzanych w Indiach i Chinach.

    Udział w globalnej wartości produkcji generycznych farmaceutycznych składników czynnych (2015 r.)

    • 66 proc. region Azji i Pacyfiku (Indie i Chiny)
    • 24 proc. UE
    • 3 proc. Ameryka Północna
    • 7 proc. reszta świata.
    • click icon

      Wysoka koncentracja handlu

    Farmaceutyczne składniki czynne są importowane do Europy tylko z kilku źródeł.

    80%
    wielkości importu farmaceutycznych składników czynnych pochodzi z 5 krajów (Chin, Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Indonezji i Indii) [Chiny 45 proc.]
    80%
    wartości importu farmaceutycznych składników czynnych pochodzi z 4 krajów (Szwajcarii, Stanów Zjednoczonych, Singapuru i Chin) [Szwajcaria i Stany Zjednoczone po 30 proc.]

    Baterie litowo-jonowe

    Chociaż istnieją różne technologie baterii, komponent litowo-jonowy jest kluczowy w wielu typach baterii ze względu na wyższą wydajność w porównaniu z różnymi uznanymi i dojrzałymi technologiami akumulatorowymi.

    Światowa zdolność produkcyjna ogniw baterii litowo-jonowych w 2018 r.

    3%
    w UE
    66%
    w Chinach
    20%
    w Korei Południowej, Japonii i innych krajach azjatyckich

    Czynniki sprzyjające zwiększeniu zdolności produkcyjnej

    energy storage

     

    Baterie litowo-jonowe mogą obecnie magazynować 300 proc. więcej energii niż w 1991 r. Malejące koszty (1 100 USD/kWh w 2010 r. -> 156 USD/kWh w 2019 r.)
    graph increase
    Przewiduje się, że do 2040 r. globalne zapotrzebowanie wzrośnie do 4 000 gigawatogodzin (GWh) z 90 GWh w 2016 r. Oczekuje się, że do 2028 r. zapotrzebowanie w Europie wzrośnie do 400 GWh

    Kluczowe kwestie

    • click icon

      Dostęp do odpowiednich surowców ma kluczowe znaczenie dla produkcji baterii

    UE produkuje zaledwie 1 proc. wszystkich surowców do produkcji baterii. Aby zaspokoić potrzeby sektora mobilności i magazynowania energii, UE potrzebuje:

    • 7–18 razy więcej litu do 2030 r.
    • 2–5 razy więcej kobaltu do 2030 r.
    • 16–57 razy więcej litu do 2050 r.
    • 3–15 razy więcej kobaltu do 2050 r.
    • click icon

      Dostęp do przetworzonych materiałów i komponentów

      • 84 proc. przetworzonych materiałów i komponentów pochodzi z Azji
      • 8–9 proc. przetworzonych materiałów i komponentów pochodzi z UE
      • W UE zapowiedziano szereg przedsięwzięć dotyczących materiałów do produkcji baterii, ale konieczne są dodatkowe inwestycje

      Inwestycje w ujęciu ogólnym

      charging station

      Elektromobilność

      Inwestycje o wartości 60 mld euro w europejski łańcuch wartości elektromobilności w samym roku 2019, głównie prywatne

      = 3,5 razy więcej niż w Chinach
      research

      Badania naukowe

      Około 270 mln euro z unijnych programów badawczych w latach 2019–2020

      925 mln euro proponowane dla nowego europejskiego partnerstwa na rzecz łańcucha wartości baterii przemysłowych w ramach programu „Horyzont Europa”

      Cooperation

      Ważne projekty stanowiące przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania (projekty IPCEI).

      Pierwsza tura dotacji dla projektów IPCEI: 3,2 mld euro pomocy państwa, która ma pobudzić dalsze inwestycje sektora prywatnego o wartości 5 mld euro

      Druga tura dotacji dla projektów IPCEI: 2,9 mld euro w ramach pomocy państwa, przy czym oczekuje się dalszych 9 mld euro w ramach inwestycji sektora prywatnego

      Inne realizowane inicjatywy

      • nowe ramy legislacyjne dotyczące baterii mające wejść w życie prawdopodobnie w 2022 r.
      • wzmocnienie odporności unijnych łańcuchów wartości surowców krytycznych
      • zapewnienie skutecznego wdrożenia finansowania badań nad bateriami w ramach programu „Horyzont Europa”
      • rozwój europejskiej wykwalifikowanej siły roboczej w sektorze baterii.

      Wodór

      Wodór ma szeroki zakres zastosowań w różnych ekosystemach, takich jak sektor chemiczny i rafineryjny, ale także w obszarze mobilności, magazynowania energii i ogrzewania. Charakteryzuje się wysoką wartością energetyczną w jednostce masy, co sprawia, że nadaje się np. do stosowania w sektorze transportu ciężkiego. Najpierw jednak musi zostać „wydobyty” przy nakładzie energii – albo z gazu ziemnego, albo w procesie elektrolizy wody.

      Docelowy wzrost zdolności produkcyjnej elektrolizerów zasilanych energią ze źródeł odnawialnych 

      1 GW
      zdolność produkcyjna elektrolizerów zasilanych energią ze źródeł odnawialnych w 2020 r.
      6 GW
      zdolność produkcyjna elektrolizerów zasilanych energią ze źródeł odnawialnych do 2024 r.
      40 GW
      zdolność produkcyjna elektrolizerów zasilanych energią ze źródeł odnawialnych do 2030 r.

      Krok po kroku w kierunku europejskiego ekosystemu wodorowego

      1. Od dzisiaj do 2024 r.

        Będziemy wspierać instalację w UE elektrolizerów wodorowych o mocy co najmniej 6 GW, zasilanych energią ze źródeł odnawialnych i produkujących do miliona ton odnawialnego wodoru.

      2. Od 2025 r. do 2030 r.

        Wodór musi stać się integralną częścią zintegrowanego systemu energetycznego z elektrolizerami wodorowymi zasilanymi energią ze źródeł odnawialnych o mocy co najmniej 40 GW oraz produkcją do 10 mln ton odnawialnego wodoru w UE.

      3. 2030 r.

        Począwszy od 2030 r. wodór odnawialny będzie wdrażany na dużą skalę we wszystkich sektorach, w których trudno jest osiągnąć dekarbonizację.

      Kluczowe kwestie

      • click icon

        Potrzeba dużych dostaw czystego wodoru

      Aby obniżyć emisyjność głównych sektorów (np. sektora hutnictwa, sektora chemicznego lub sektora transportu ciężkiego), konieczne są duże i niezawodne dostawy czystego wodoru. Brak dostaw wodoru odnawialnego i niskoemisyjnego w perspektywie krótkoterminowej oraz brak odpowiedniej infrastruktury może opóźnić decyzje inwestycyjne na niższych szczeblach łańcucha dostaw.

      • Podłączenie 80–120 GW mocy produkcyjnych w zakresie energii słonecznej i wiatrowej potrzebnych do zapewnienia niezbędnej ilości energii elektrycznej do 2030 r.
      • click icon

        Uzależnienie od importu surowców

      UE jest uzależniona od importu surowców do produkcji kluczowych komponentów (takich jak elektrolizery i ogniwa paliwowe) niezbędnych na potrzeby gospodarki wodorowej.

      • Do produkcji ogniw paliwowych, elektrolizerów i technologii magazynowania wodoru wykorzystuje się około 30 surowców. 13 z nich sklasyfikowano jako surowce krytyczne.

      Półprzewodniki

      Braki, jakich w ostatnim czasie doświadczył przemysł motoryzacyjny, obrazują wyzwania stojące przed UE. Układy scalone półprzewodników są podstawowymi elementami konstrukcyjnymi wszystkich produktów i usług cyfrowych. Są wbudowane w samochody, samoloty, sprzęt medyczny, telefony komórkowe, sieci i superkomputery.

      Kluczowe kwestie

      • click icon

        Produkcja najnowocześniejszych układów scalonych staje się trudniejsza i bardziej kosztowna 

      Koszty związane z projektowaniem i opracowywaniem najbardziej zaawansowanych układów scalonych mogą obecnie sięgać nawet 1 mld euro. Nowoczesny zakład produkcyjny wymaga inwestycji o wartości do 20 mld euro. W 2020 r. produkcją najbardziej zaawansowanych układów scalonych zajmowało się tylko dwóch producentów – TSMC (Tajwan) i Samsung (Korea Południowa). 

      • click icon

        Zależności

      UE jest silnie uzależniona od Stanów Zjednoczonych w zakresie ogólnych narzędzi projektowych oraz od Azji w zakresie produkcji zaawansowanych układów scalonych. 

      • click icon

        Równe szanse

      Napięcia geopolityczne i brak równych szans działają na szkodę konkurencji w tej dziedzinie. Działalność w zakresie rozwoju i produkcji układów scalonych jest coraz częściej subsydiowana na ogromną skalę. 

      • click icon

        Udział Europy w produkcji półprzewodników jest niewielki

      Udział UE w światowych przychodach wynosi około 10 proc. ogółem i około 6 proc. w segmentach informatyki i komunikacji.

      Przetwarzanie danych w chmurze i na obrzeżach sieci

      Technologie przetwarzania w chmurze oferują dostępne na żądanie, elastyczne i tańsze usługi w zakresie przechowywania i przetwarzania danych. Działają one w scentralizowanych ośrodkach przetwarzania danych, rozproszonych instalacjach lub urządzeniach podłączonych do internetu znajdujących się blisko użytkownika (przetwarzanie danych na obrzeżach sieci). Wiele usług, z których na co dzień korzystają przedsiębiorstwa, organy administracji publicznej i obywatele, opiera się na przetwarzaniu w chmurze.

      Szanse dla autonomii UE

      • 80%

        Oczekuje się, że do 2025 r. tyle wszystkich generowanych danych będzie przetwarzanych na obrzeżach, przy czym nie ma obecnie dominujących uczestników rynku

      • Computer

        Silny wzrost w zakresie usług związanych z oprogramowaniem jest dla europejskich dostawców główną szansą na wykorzystanie ich pozycji na rynku

      • 5g

        Sieci 5G i przetwarzanie w wielu chmurach (narzędzie do ograniczania ryzyka) oferują nowe możliwości

      Kluczowe kwestie

      • click icon

        Wzrost wykorzystania usług w chmurze w UE jest bardzo powolny

      Pomimo pewnego wzrostu w ostatnich latach wykorzystanie usług w chmurze w UE jest nadal na niskim poziomie. Według danych Eurostatu mimo poprawy w stosunku do 2018 r. tylko 36 proc. przedsiębiorstw w UE korzystało z usług w chmurze w 2020 r., głównie w zakresie prostych usług takich jak poczta elektroniczna i przechowywanie plików.

      • click icon

        Niewielki udział w rynku podmiotów z UE

      Największy unijny dostawca usług w zakresie przetwarzania w chmurze generuje mniej niż 1 proc. całkowitych przychodów na rynku europejskim. Dla porównania 4 największych światowych liderów (Amazon Web Services, Microsoft Azure, Google Cloud i Alibaba Cloud) będzie odpowiadać za ponad 80 proc. globalnych przychodów w 2021 r. Pozycja rynkowa i skala działalności tych gigantów technologicznych sprawiają, że wejście innych konkurentów na rynek jest mniej opłacalne, a osiągnięcie pozycji europejskiego lidera staje się niemożliwe.

      • click icon

        Luka inwestycyjna

      Sytuację pogarsza szacowana na 11 mld euro rocznie luka inwestycyjna między tym, co inwestują Chiny i Stany Zjednoczone w rozwój usług w chmurze a inwestycjami UE w tym zakresie.

      • click icon

        Obawy użytkowników europejskich

      Użytkownicy chmury mają w praktyce bardzo ograniczoną możliwość zmiany dostawców usług w chmurze lub w ogóle takiej możliwości nie mają. Ponadto wyrażają obawy w związku z korzystaniem z zagranicznych usług w chmurze dotyczące ochrony danych osobowych, cyberbezpieczeństwa lub kwestii związane z obowiązującym prawem.

      Dokumenty

       

      5 MAJA 2021
      Staff working document - Strategic dependencies and capacities