Dzięki decyzji Rady 70/243 z 21 kwietnia 1970 r. w sprawie zastąpienia wkładów finansowych państw członkowskich zasobami własnymi Wspólnot Komisja mogła zacząć gromadzić własne zasoby potrzebne do finansowania budżetu UE, zamiast polegać wyłącznie na wkładach finansowych państw członkowskich. Pierwszymi źródłami zasobów własnych budżetu UE były opłaty rolne, należności celne i zasoby oparte na VAT.
O cłach mówi się, że są to tradycyjne zasoby własne (TZW), gdyż zawsze stanowiły źródło bezpośrednich dochodów do budżetu UE – w przeciwieństwie do podatku od wartości dodanej i wkładów krajowych, które są wpłacane do budżetu UE przez państwa członkowskie.
Cła wynikają z polityki komercyjnej i handlowej. Są one nakładane na przywóz produktów z państw spoza UE. Ich stawki określono we wspólnej taryfie celnej.
Jak to dokładnie działa?
Pobór cła
Za pobór cła odpowiadają państwa członkowskie zgodnie z zasadami określonymi rozporządzeniem Rady w sprawie wykonania decyzji w sprawie zasobów własnych. Państwa członkowskie muszą dysponować odpowiednią infrastrukturą kontrolną, aby zapewnić, by ich organy administracyjne, a zwłaszcza organy celne, właściwie wypełniały swoje zadania.
W okresie 2021–2027 państwa członkowskie zachowają 25 proc. pobranych ceł. Zachowane środki służą nie tylko na pokrycie kosztów poboru, ale również jako zachęta do starannego poboru należnych kwot.
Środki na płatności
TZW są udostępniane Komisji co miesiąc, dwa miesiące po ustaleniu należności. Państwa członkowskie informują Komisję o wysokości kwoty TZW, która ma zostać zapisana na rachunku, przez szczegółowe zestawienie należności. W przypadku opóźnienia w udostępnieniu Komisji TZW naliczane są odsetki.
Kontrola
Komisja pozostaje w kontakcie z organami administracji państw członkowskich dla zapewnienia, by pobór TZW odbywał się zgodnie z przepisami celnymi UE oraz aby przestrzegano przepisów finansowych określonych w decyzji w sprawie zasobów własnych (decyzja Rady 2020/2053) i w rozporządzeniu Rady w sprawie środków wykonawczych dotyczących zasobów własnych. Państwa członkowskie ponoszą ponadto odpowiedzialność finansową za wszelkie straty z tytułu TZW spowodowane ewentualnymi błędami administracyjnymi po ich stronie.