Μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας

Ως μέρος μιας ευρείας απόκρισης, στόχος του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) είναι να μετριαστούν οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού και να καταστούν οι ευρωπαϊκές οικονομίες και κοινωνίες περισσότερο βιώσιμες, ανθεκτικές και καλύτερα προετοιμασμένες για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης.

Ο ΜΑΑ είναι ένα προσωρινό μέσο ανάκαμψης. Παρέχει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να συγκεντρώσει κεφάλαια ώστε να βοηθήσει τα κράτη μέλη να υλοποιήσουν μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που συνάδουν με τις προτεραιότητες της ΕΕ και αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις που προσδιορίζονται στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για τον συντονισμό της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής. Διαθέτει 723,8 δισ. ευρώ (σε τρέχουσες τιμές) υπό μορφή δανείων (385,8 δισ. ευρώ) και επιχορηγήσεων (338 δισ. ευρώ) για τον σκοπό αυτό.

Ο ΜΑΑ βοηθά την ΕΕ να επιτύχει τον στόχο της για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 και θέτει την Ευρώπη σε πορεία ψηφιακής μετάβασης, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και τονώνοντας την ανάπτυξη κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.

«Διττή μετάβαση: κλιματική ουδετερότητα και ψηφιακή μετάβαση»

Η εικόνα δείχνει ότι, στα 22 σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που έχουν εγκριθεί μέχρι στιγμής, τα κράτη μέλη έχουν διαθέσει σχεδόν το 40 % των δαπανών στα σχέδιά τους σε μέτρα για το κλίμα και πάνω από το 26 % για την ψηφιακή μετάβαση. Το ποσοστό αυτό υπερβαίνει τους συμφωνηθέντες στόχους του 37 % για κλιματικές δαπάνες και του 20 % για ψηφιακές δαπάνες.

Η κοινή και συντονισμένη δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι αποτελεσματικότερη και ωφελεί τα κράτη μέλη περισσότερο από τις μεμονωμένες εθνικές δαπάνες, κυρίως λόγω των σημαντικών δευτερογενών επιπτώσεων σε όλες τις χώρες.

Ο ΜΑΑ βρίσκεται επίσης στο επίκεντρο της εφαρμογής του σχεδίου REPowerEU, της αντίδρασης της Επιτροπής στις κοινωνικοοικονομικές δυσχέρειες και στις διαταραχές της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας που προκλήθηκαν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Στο πλαίσιο αυτό, στις 18 Μαΐου 2022, η Επιτροπή πρότεινε στοχευμένες τροποποιήσεις του κανονισμού ΜΑΑ για την ενσωμάτωση ειδικών κεφαλαίων για το REPowerEU στα υφιστάμενα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των κρατών μελών. Αυτό προστίθεται στον μεγάλο αριθμό των σχετικών μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που περιλαμβάνονται ήδη στα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Δημοσίευσε επίσης αναθεωρημένο έγγραφο κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στο πλαίσιο του REPowerEU.

Οι επιπτώσεις του NextGenerationEU στο πραγματικό ΑΕΠ της ΕΕ (έως το 2024 σε ένα σενάριο υψηλής παραγωγικότητας)

The effects of NextGenerationEU to the EU’s real GDP

«Quantifying Spillovers of NextGenerationEU Investment» (Ποσοτικός προσδιορισμός των δευτερογενών επιπτώσεων των επενδύσεων στο πλαίσιο του NextGenerationEU), Έγγραφο προβληματισμού, Ιούλιος 2021

Ο ΜΑΑ διαρθρώνεται γύρω από έξι πυλώνες: πράσινη μετάβαση· ψηφιακός μετασχηματισμός· οικονομική συνοχή, παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα· κοινωνική και εδαφική συνοχή· υγεία και οικονομική, κοινωνική και θεσμική ανθεκτικότητα· πολιτικές για την επόμενη γενιά.

«Οι έξι πυλώνες του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας»

Six pillars of the Recovery and Resilience Facility

Πίνακας αποτελεσμάτων

Ο πίνακας αποτελεσμάτων για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα παρουσιάζει την πρόοδο των χωρών της ΕΕ όσον αφορά την εφαρμογή των σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας καθώς και κοινούς δείκτες για την υποβολή εκθέσεων προόδου και την αξιολόγηση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και των εθνικών σχεδίων.

Πώς λειτουργεί;

Ο ΜΑΑ τέθηκε σε ισχύ στις 19 Φεβρουαρίου 2021. Χρηματοδοτεί μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις στα κράτη μέλη από την έναρξη της πανδημίας τον Φεβρουάριο του 2020 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2026. Για τη χρηματοδότηση του NextGenerationEU, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εξ ονόματος της ΕΕ, θα δανειστεί από τις κεφαλαιαγορές.

Προκειμένου να επωφεληθούν από τη στήριξη του μηχανισμού, τα κράτη μέλη υποβάλλουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα οικεία σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Κάθε σχέδιο καθορίζει τις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις που πρέπει να υλοποιηθούν έως το τέλος του 2026 και τα κράτη μέλη μπορούν να λάβουν χρηματοδότηση έως ένα ποσό που έχει συμφωνηθεί προηγουμένως.

Κάθε σχέδιο θα πρέπει να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις προκλήσεις που διαπιστώθηκαν στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, ειδικότερα δε στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις για το 2019 και το 2020 που εξέδωσε το Συμβούλιο. Θα πρέπει επίσης να προωθεί την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση και να συμβάλλει στο να καταστούν οι οικονομίες και οι κοινωνίες των κρατών μελών πιο ανθεκτικές.

Ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας βασίζεται στις επιδόσεις. Η συμμόρφωση με τα ορόσημα και τους στόχους που συμφωνήθηκαν για την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων που καθορίζονται στα σχέδια θα επιτρέψει τακτικές εκταμιεύσεις.

«Από τα σχέδια έως την υλοποίηση. Ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) – Πώς λειτουργεί;»

Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας

Στενοί δεσμοί με το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο

Τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας θα κατευθύνουν το θεματολόγιο μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων των κρατών μελών για τα επόμενα έτη. Το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, με το ευρύτερο πεδίο εφαρμογής του και την πολυμερή εποπτεία, θα καθοδηγήσει και θα συμπληρώσει επωφελώς την εφαρμογή των σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.

Για τον λόγο αυτό, αρχής γενομένης από τον κύκλο του 2022, η διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου προσαρμόστηκε ώστε να ληφθεί υπόψη η δημιουργία του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και η εφαρμογή των σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας:

Οι εκθέσεις ανά χώρα έχουν εξορθολογιστεί. Όσον αφορά το περιεχόμενο, παρέχουν μια επισκόπηση των οικονομικών και κοινωνικών εξελίξεων και προκλήσεων τις οποίες αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη, καθώς και μια μακρόπνοη ανάλυση της ανθεκτικότητάς τους. Με βάση την ανάλυση αυτή, οι εκθέσεις ανά χώρα για το 2022 έχουν εντοπίσει τις προκλήσεις που δεν έχουν αντιμετωπιστεί επαρκώς από τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Ειδικές ανά χώρα συστάσεις: Μαζί με τις εκθέσεις ανά χώρα, η Επιτροπή προτείνει στο Συμβούλιο ειδικές ανά χώρα συστάσεις. Οι ειδικές ανά χώρα συστάσεις εξετάζουν τα βασικά ζητήματα που προσδιορίζονται στις εκθέσεις ανά χώρα και, κατά περίπτωση, στις εμπεριστατωμένες επισκοπήσεις, για τα οποία θα απαιτηθεί δράση πολιτικής. Οι ειδικές ανά χώρα συστάσεις περιλαμβάνουν επίσης συστάσεις σχετικά με τη δημοσιονομική κατάσταση των κρατών μελών, όπως προβλέπεται στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.
Τα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων θα διαδραματίσουν διττό ρόλο. Εκτός από τον ρόλο τους στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, τα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων θα πληρούν επίσης μία από τις δύο εξαμηνιαίες απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων των κρατών μελών στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Οι διαδικασίες του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας έχουν πλέον ενσωματωθεί όπως παρουσιάζεται κατωτέρω:

Το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο την εποχή του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

Περισσότερα για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο

Οι εκθέσεις ανά χώρα, οι εμπεριστατωμένες επισκοπήσεις και οι προτάσεις για ειδικές ανά χώρα συστάσεις αποτελούν μέρος της εαρινής δέσμης μέτρων του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για το 2022.

Οι ειδικές ανά χώρα συστάσεις που πρότεινε η Επιτροπή στο πλαίσιο της εαρινής δέσμης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου 2022 προσδιορίζουν επίσης για κάθε κράτος μέλος ποια μέτρα θα πρέπει να ληφθούν υπό το πρίσμα των σημερινών ενεργειακών προκλήσεων, στο πλαίσιο και σύμφωνα με την πρόταση REPowerEU της Επιτροπής.

Εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας

Οι παρακάτω σημαίες θα σας μεταφέρουν στις ενότητες που αφορούν τα κράτη μέλη. Οι σύνδεσμοι περιέχουν όλες τις σχετικές πληροφορίες ανά χώρα, όπως τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και τα κυριότερα σημεία σχετικά με αυτά, και, εφόσον είναι διαθέσιμα, τα νομικά κείμενα για την έγκριση του σχεδίου και το συνοδευτικό υλικό για τον Τύπο.

Κάτω Χώρες*

*Οι Κάτω Χώρες δεν έχουν υποβάλει μέχρι στιγμής σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.

Ειδική ομάδα για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα

Τον Αύγουστο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συγκρότησε την ειδική ομάδα για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα (RECOVER) στο πλαίσιο της Γενικής Γραμματείας της. Από κοινού με τη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών και Χρηματοδοτικών Υποθέσεων της Επιτροπής, η RECOVER είναι αρμόδια για την καθοδήγηση της εφαρμογής του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Η RECOVER συντονίζει επίσης το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και υποβάλλει εκθέσεις στην πρόεδρο της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.