Ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (MAA) αποτελεί ένα προσωρινό μέσο που βρίσκεται στο επίκεντρο του NextGenerationEU, που είναι το σχέδιο της ΕΕ για να βγει ισχυρότερη και ανθεκτικότερη από την τρέχουσα κρίση.
Μέσω του μηχανισμού, η Επιτροπή συγκεντρώνει κεφάλαια δανειζόμενη από τις κεφαλαιαγορές (έκδοση ομολόγων εξ ονόματος της ΕΕ). Στη συνέχεια, τα κεφάλαια αυτά είναι στη διάθεση των κρατών μελών, προκειμένου να υλοποιήσουν φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις οποίες:
- κάνουν τις οικονομίες και τις κοινωνίες τους περισσότερο βιώσιμες, ανθεκτικές και προετοιμασμένες για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, σύμφωνα με τις προτεραιότητες της ΕΕ·
- αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις που προσδιορίζονται στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για τον συντονισμό της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής.
Ο ΜΑΑ διαθέτει καίρια σημασία για την εφαρμογή του σχεδίου REPowerEU, της αντίδρασης της Επιτροπής στις κοινωνικοοικονομικές δυσχέρειες και στις διαταραχές της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας που προκλήθηκαν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
- Ο μηχανισμός τέθηκε σε ισχύ στις 19 Φεβρουαρίου 2021. Χρηματοδοτεί μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις στα κράτη μέλη της ΕΕ που έγιναν από την έναρξη της πανδημίας τον Φεβρουάριο του 2020 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2026. Οι χώρες μπορούν να λάβουν χρηματοδότηση έως ένα ανώτατο ποσό που έχει συμφωνηθεί προηγουμένως.
- Για να επωφεληθούν από τη στήριξη στο πλαίσιο του μηχανισμού, οι κυβερνήσεις της ΕΕ έχουν υποβάλει εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, στα οποία περιγράφονται οι μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις που θα υλοποιήσουν έως το τέλος του 2026, με σαφή ορόσημα και στόχους. Τα σχέδια αυτά έπρεπε να διαθέσουν τουλάχιστον το 37 % του προϋπολογισμού σε μέτρα για το κλίμα και το 20 % σε ψηφιακά μέτρα.
- Ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας βασίζεται στις επιδόσεις. Αυτό σημαίνει ότι η Επιτροπή καταβάλλει τα ποσά σε κάθε χώρα μόνο όταν έχουν επιτευχθεί τα συμφωνηθέντα ορόσημα και οι στόχοι για την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων που περιλαμβάνονται στο σχέδιό της.
- Όταν ολοκληρωθούν τα συμφωνηθέντα ορόσημα και στόχοι, οι κυβερνήσεις ζητούν πληρωμή (έως δύο φορές ετησίως).
- Η Επιτροπή αξιολογεί τις εν λόγω αιτήσεις πληρωμής για να εξακριβώσει αν έχουν εκπληρωθεί τα ορόσημα και οι στόχοι. Εάν ναι, εκταμιεύει τα ποσά που έχει αντλήσει από τις κεφαλαιαγορές.
Member States can revise their plans based on the available legal grounds under the RRF Regulation. The Guidance on Recovery and Resilience Plans in the context of REPowerEU of February 2023 describes in detail how Member States can request such amendments.
A revision can be linked to financial aspects, that is:
- to benefit from additional REPowerEU funds;
- to reflect a change in a Member State's maximum financial allocation under the RRF;
- resources needed in order to take up additional RRF loans.
Member States can also amend their plan if they can demonstrate that objective circumstances render the implementation of certain milestones and targets unfeasible. For example, those objective circumstances could be linked to inflation, shortages in the supply chain or the fact that there is a better alternative to fulfil the intended policy objective of a measure.
The RRF Regulation requires that the Commission provides the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions with a mid-term evaluation on the implementation of the Recovery and Resilience Facility. This will be followed by an 'ex post evaluation' in 2028, once the measures included in the recovery plans are fully implemented.
Το σχέδιο REPowerEU αναγνώρισε ότι ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη ασφαλούς, οικονομικά προσιτής και καθαρής ενέργειας. Με την παροχή πρόσθετης ενωσιακής χρηματοδότησης, ο μηχανισμός θα βοηθήσει τις χώρες της ΕΕ να πραγματοποιήσουν τις κρίσιμες μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που απαιτούνται για τον ταχύ τερματισμό της εξάρτησής τους από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.
Αρχής γενομένης από τον κύκλο του 2022, η διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου προσαρμόστηκε ώστε να ληφθεί υπόψη η δημιουργία του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και η υλοποίηση των σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Ο πίνακας αποτελεσμάτων παρέχει επισκόπηση της προόδου όσον αφορά την υλοποίηση του μηχανισμού και των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στη χώρα σας
Τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν τα κονδύλια που παρέχονται από τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας για να υλοποιήσουν φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις, προκειμένου να καταστήσουν τις οικονομίες και τις κοινωνίες τους περισσότερο βιώσιμες, ανθεκτικές και έτοιμες για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Περιηγηθείτε στις σελίδες που ακολουθούν για να μάθετε για το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της χώρας σας και τον τρόπο που υλοποιείται.
Οι σελίδες αυτές περιέχουν όλες τις σχετικές ειδικές ανά χώρα πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων των σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, της αξιολόγησης των σχεδίων από την Επιτροπή, καθώς και πληροφορίες σχετικά με τις πληρωμές τις οποίες αιτούνται τα κράτη μέλη και τα κονδύλια που καταβάλλονται από την Επιτροπή.
Η παρούσα ενότητα συγκεντρώνει τα ειδικά ανά χώρα έγγραφα σχετικά με το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, ιδίως i) τις ανά χώρα εκθέσεις, ii) τα εθνικά προγράμματα για τις μεταρρυθμίσεις και τη δημοσιονομική προσαρμογή, iii) την αξιολόγηση των εν λόγω προγραμμάτων, iv) τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις της ΕΕ και v) τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων.
Χάρτης των έργων που υποστηρίζονται από τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας
Σε αυτόν τον χάρτη παρουσιάζονται παραδείγματα μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που υποστηρίζονται από τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στα διάφορα κράτη μέλη της ΕΕ. Δεν αποτελεί εξαντλητική βάση δεδομένων για τα έργα που υποστηρίζονται από τον μηχανισμό και θα επικαιροποιείται τακτικά ανάλογα με την πρόοδο της υλοποίησης. Τα ποσά χρηματοδότησης που παρουσιάζονται αντικατοπτρίζουν τις αρχικές εκτιμήσεις κόστους που περιλαμβάνονται στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Πράσινη μετάβαση
Εστίαση στις πράσινες τεχνολογίες και ικανότητες — βιώσιμη κινητικότητα, ενεργειακή απόδοση και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή· κυκλική οικονομία· και βιοποικιλότητα.
Πολιτικές για την επόμενη γενιά
Βελτίωση της πρόσβασης και της ποιότητας της γενικής, επαγγελματικής και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης· εστίαση στην ψηφιακή εκπαίδευση, την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα· στήριξη της απασχόλησης των νέων.
Έξυπνη, βιώσιμη, χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη
προώθηση της επιχειρηματικότητας, της ανταγωνιστικότητας, της εκβιομηχάνισης· βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος· προώθηση της έρευνας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας, στήριξη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.
Ψηφιακός μετασχηματισμός
Προώθηση της ανάπτυξης δικτύων πολύ υψηλής χωρητικότητας, της ψηφιοποίησης των δημόσιων υπηρεσιών, των κυβερνητικών διαδικασιών και των επιχειρήσεων, ιδίως των ΜΜΕ· ανάπτυξη βασικών και προηγμένων ψηφιακών δεξιοτήτων· στήριξη της έρευνας και ανάπτυξης στον ψηφιακό τομέα και της ανάπτυξης προηγμένων τεχνολογιών.
Κοινωνική και εδαφική συνοχή
Βελτίωση των κοινωνικών και εδαφικών υποδομών και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων κοινωνικής προστασίας και κοινωνικής πρόνοιας, της ένταξης των μειονεκτουσών ομάδων· στήριξη της απασχόλησης και της ανάπτυξης δεξιοτήτων· δημιουργία ποιοτικών και σταθερών θέσεων εργασίας.
Υγεία και οικονομική, κοινωνική και θεσμική ανθεκτικότητα
Βελτίωση της ανθεκτικότητας, της προσβασιμότητας και της ποιότητας της υγείας και της μακροχρόνιας περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για την προώθηση της ψηφιοποίησής τους· αύξηση της αποτελεσματικότητας των συστημάτων δημόσιας διοίκησης.
Ο χάρτης εξυπηρετεί αποκλειστικά ενημερωτικούς σκοπούς και δεν αποτελεί εξαντλητική βάση δεδομένων για τα έργα που υποστηρίζονται από τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Δεν αντικατοπτρίζει την κατανομή των έργων που χρηματοδοτούνται από τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, ούτε σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές ή τομείς εντός των κρατών μελών της ΕΕ. Τα ποσά χρηματοδότησης του ΜΑΑ που παρουσιάζονται για τα μέτρα βασίζονται στις αρχικές εκτιμήσεις κόστους που περιλαμβάνονται στα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Επιπλέον, τα έργα αναδεικνύονται με την επιφύλαξη μελλοντικής αξιολόγησης από την Επιτροπή στο πλαίσιο της επαλήθευσης της ικανοποιητικής εκπλήρωσης των οροσήμων και των στόχων σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/241 για τη θέσπιση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
- Τον Αύγουστο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συγκρότησε την ειδική ομάδα για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα (RECOVER) στο πλαίσιο της Γενικής Γραμματείας της.
- Από κοινού με τη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών και Χρηματοδοτικών Υποθέσεων της Επιτροπής, η RECOVER είναι αρμόδια για την καθοδήγηση της εφαρμογής του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Η RECOVER συντονίζει επίσης το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και υποβάλλει εκθέσεις στην Πρόεδρο της Επιτροπής.
- Η εν λόγω ομάδα εμπειρογνωμόνων χρησιμεύει ως σημαντικό φόρουμ για την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ της Επιτροπής και των εθνικών κυβερνήσεων σχετικά με οριζόντιες πτυχές που προκύπτουν στο πλαίσιο της εφαρμογής του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
- Η ομάδα αποτελείται από μέλη των εθνικών φορέων συντονισμού για την υλοποίηση των σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και προεδρεύεται από κοινού από την ειδική ομάδα RECOVER στο πλαίσιο της Γενικής Γραμματείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών και Χρηματοδοτικών Υποθέσεων. Συνεδριάζει περιοδικά με εμπειρογνώμονες από κάθε χώρα της ΕΕ για να ανταλλάξει απόψεις σχετικά με την υλοποίηση των οικείων σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
- Επιπλέον, διευκολύνει και προωθεί την ανταλλαγή ορθών πρακτικών σχετικά με πολλές πτυχές της εφαρμογής του ΜΑΑ. Η Επιτροπή δημοσιεύει όλα τα σχετικά έγγραφα, όπως ημερήσιες διατάξεις, πρακτικά, εκθέσεις, γνώμες, συστάσεις και άλλα, σε ειδικό ιστότοπο.
- Το INFORM EU είναι ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο υπευθύνων επικοινωνίας αρμόδιων για την επικοινωνία σχετικά με τις ενωσιακές και εθνικές επενδύσεις στο πλαίσιο ορισμένων ταμείων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Περισσότερες πληροφορίες και επαφές.
- Οι αποδέκτες χρηματοδότησης της ΕΕ έχουν γενική υποχρέωση να αναφέρουν την προέλευση κάθε χρηματοδότησης της ΕΕ που έχουν λάβει και να διασφαλίζουν ότι το στοιχείο αυτό προβάλλεται σε εμφανές σημείο. Αυτό ισχύει και για τη χρηματοδότηση στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Περισσότερες πληροφορίες και καθοδήγηση για τις εθνικές αρχές σχετικά με τις απαιτήσεις επικοινωνιακής κάλυψης και προβολής στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και άλλων ταμείων της ΕΕ διατίθενται στους ειδικούς δικτυακούς τόπους
- Η καταπολέμηση της απάτης αποτελεί προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Εάν έχετε αντιληφθεί κάποια δόλια πράξη, παρακαλείσθε να την αναφέρετε στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης.